Ấn Độ mạnh tay mua 114 chiếc Rafale khiến láng giềng lo ngại

Các báo cáo gần đây cho thấy Không quân Ấn Độ (IAF) đang thúc giục Chính phủ Ấn Độ khởi động đàm phán mua thêm 114 tiêm kích Dassault Rafale, báo hiệu một sự thay đổi lớn trong chiến lược mua sắm quốc phòng của nước này. Nếu thành hiện thực, động thái này sẽ là bước đi quyết đoán nhằm hợp nhất lực lượng, tận dụng các khoản đầu tư hiện có để xây dựng một lực lượng không quân hiệu quả và hùng mạnh hơn.

Không quân Ấn Độ thúc giục chính phủ đàm phán mua cùng lúc 114 tiêm kích Rafale.

Diễn biến này không chỉ đơn thuần là cuộc so kè giữa các nền tảng vũ khí, mà còn là một thách thức mang tính hệ thống có thể buộc Không quân Pakistan (PAF) phải suy nghĩ lại căn bản về cách tiếp cận chiến tranh trên không.

Việc mua sắm tiềm năng này được hiểu rộng rãi là sự ưu tiên của IAF trong việc định hướng yêu cầu Máy bay tiêm kích đa năng (MRFA) theo hướng mua sắm trực tiếp Rafale, bỏ qua quy trình đấu thầu cạnh tranh kéo dài và tránh những “xao nhãng” như các đề xuất tiềm năng cho F-35 hoặc Su-57.

Lý do đưa ra là hợp lý cả về mặt kỹ thuật lẫn tài chính: Ấn Độ đã đầu tư đáng kể vào việc xây dựng hệ thống vận hành và bảo dưỡng cho Rafale, và việc mở rộng phi đội sẽ là cách tiết kiệm chi phí nhất để tăng cường sức mạnh các phi đội.

Xu hướng hợp nhất lực lượng

Việc IAF thúc đẩy mua thêm Rafale đánh dấu sự thay đổi so với các mô hình mua sắm trước đây, vốn thường dẫn đến một lực lượng hỗn hợp nhiều loại máy bay từ các nhà cung cấp khác nhau, gây khó khăn về hậu cần.

Như các thành viên podcast nhận định, các ưu tiên của chính phủ nhằm duy trì quan hệ ngoại giao với nhiều cường quốc – ví dụ Nga, châu Âu và Mỹ – thường hạn chế quyết định quân sự, dẫn đến một lực lượng khó tích hợp thành một hệ thống mạng lưới thống nhất.

Cán cân không quân giữa Ấn Độ và Pakistan sẽ có những bước dịch chuyển lớn sau động thái của Ấn Độ.

Cách tiếp cận mới này cho thấy IAF đang áp dụng mô hình của nhiều không quân phương Tây: tiêu chuẩn hóa một số nền tảng chủ lực để tối đa hóa hiệu quả, đào tạo và khả năng phối hợp tác chiến.

Tầm nhìn được xác định là mô hình “cao-thấp”, lấy Rafale thế hệ 4.5+ làm lực lượng chủ lực cao cấp, máy bay chiến đấu hạng nhẹ nội địa Tejas làm xương sống, bổ sung bởi phi đội Su-30MKI nâng cấp đảm nhiệm vai trò tấn công hạng nặng và nhiệm vụ chuyên biệt.

Việc hợp nhất này sẽ cho phép các phi công Rafale dày dạn kinh nghiệm trở thành nòng cốt cho các phi đội mới, chuẩn hóa quy trình huấn luyện và tạo ra một lực lượng chiến đấu tập trung, hiệu quả hơn.

Nền tảng công nghiệp: Lợi thế bị bỏ qua của Ấn Độ

Một điểm quan trọng thường bị bỏ qua trong phân tích quân sự khu vực là sức mạnh và quy mô của ngành công nghiệp quốc phòng nội địa Ấn Độ. Như podcast đã nhấn mạnh, khả năng tiếp nhận số lượng lớn các nền tảng của Ấn Độ không chỉ nhờ ngân sách lớn, mà còn nhờ tận dụng sản xuất trong nước để tối đa hóa giá trị chi tiêu.

Một phép so sánh rõ rệt được đưa ra giữa chương trình Su-30MKI của Ấn Độ và dự án JF-17 của Pakistan. Ấn Độ sản xuất khoảng 80% khung thân Su-30MKI và 54% động cơ AL-31FP phức tạp ngay trong nước. Đây là mức độ phát triển công nghiệp mà Pakistan chưa đạt được với JF-17, khi hơn một nửa khung thân được sản xuất nội địa nhưng chủ yếu từ nguyên liệu nhập khẩu.

Năng lực tự chủ này cho phép Ấn Độ sản xuất quy mô lớn, kiểm soát tích hợp thiết bị điện tử và vũ khí, đồng thời giảm chi phí duy trì lâu dài. Nếu thương vụ 114 chiếc Rafale được thực hiện theo khuôn khổ “Sản xuất tại Ấn Độ”, ước tính 50-60% số máy bay có thể được lắp ráp trong nước, càng củng cố lợi thế công nghiệp này.

Chính thực tế công nghiệp này là nền tảng cho khả năng lên kế hoạch sở hữu hàng trăm máy bay của Ấn Độ, trong khi hạn chế về tài chính và công nghiệp khiến Pakistan chỉ có thể mua sắm nhỏ lẻ, gây áp lực hậu cần mà không đạt được sức mạnh tác chiến cần thiết.

Thách thức không đơn giản dành cho Pakistan

Đối với Không quân Pakistan, việc IAF có thể hợp nhất lực lượng Rafale là một “dấu hiệu đáng lo ngại”.

Mối đe dọa không chỉ là việc bổ sung 114 tiêm kích hiện đại, mà còn là sự xuất hiện của một đối thủ được quản lý hiệu quả, huấn luyện bài bản và kết nối mạng lưới sâu rộng, có thể phát huy tối đa ưu thế về số lượng. Trong nhiều năm, PAF dựa vào huấn luyện vượt trội và tích hợp mạng lưới làm lực lượng nhân bội để đối phó với ưu thế số lượng của IAF. Một IAF hợp nhất đe dọa làm xói mòn lợi thế về chất lượng đó.

Cuộc thảo luận nhấn mạnh rằng việc đáp trả bằng cách mua sắm đối trọng là cách tiếp cận sai lầm. Việc Pakistan theo đuổi tiêm kích tàng hình J-35, chẳng hạn, nên được hiểu không phải là câu trả lời trực tiếp cho Rafale, mà là nỗ lực lấp đầy khoảng trống năng lực tấn công tầm xa vốn bị từ chối lâu nay.

Một IAF sở hữu gần 200 Rafale và hàng trăm tiêm kích Tejas, được hậu thuẫn bởi phi đội Su-30MKI hiện đại hóa, sẽ buộc PAF phải “suy nghĩ lại căn bản về chiến tranh trên không”.

Không thể cạnh tranh theo kiểu “máy bay đối máy bay”, Pakistan cần thay đổi cách tiếp cận. Yêu cầu cấp thiết là đầu tư mạnh vào hệ thống phòng thủ, tức là tăng số lượng JF-17 trang bị radar AESA hiện đại và tên lửa tầm xa, đồng thời tiếp nhận hệ thống tên lửa phòng không thế hệ mới có khả năng mở rộng để tăng chi phí cho đối phương khi xâm nhập.

Về tấn công, trọng tâm cần chuyển sang các năng lực phi đối xứng như máy bay không người lái tấn công (UCAV), đạn lượn, và pháo phản lực tầm xa mặt đất nhằm xuyên thủng và làm suy yếu hệ thống phòng thủ, tấn công ngày càng hiện đại của Ấn Độ.