Bão mặt trời đang hủy hoại các vệ tinh không gian

Quỹ đạo quanh Trái Đất đang ngày càng trở nên chật chội, với việc Starlink của SpaceX liên tục phóng hàng trăm vệ tinh siêu nhỏ, góp phần đáng kể vào tình trạng này. Tuy nhiên, một "kẻ thù tự nhiên" trong không gian đang đe dọa tất cả các vệ tinh: năng lượng mặt trời.

Các cơn bão mặt trời, với tần suất ngày càng tăng, đang gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng đến hoạt động của các vệ tinh.

Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra những ảnh hưởng bất ngờ và nặng nề của bão mặt trời đối với các vệ tinh Starlink của SpaceX. Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi các vệ tinh này chỉ được thiết kế để hoạt động trong khoảng 5 năm.

Dù hiện tại, các vệ tinh bị ảnh hưởng nặng nhất chỉ tạm thời tê liệt hoạt động trong 10 đến 12 ngày, khiến một số người cho rằng tác động này không đáng kể, các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng hiệu ứng của bão mặt trời trên thực tế có thể gây ra thiệt hại lớn hơn nhiều.

Cụ thể, bão mặt trời làm tăng lực cản khí quyển tác động lên từng vệ tinh, từ đó gia tăng đáng kể nguy cơ va chạm giữa chúng – một thách thức vốn đã rất lớn trong việc quản lý các vật thể trên quỹ đạo Trái Đất.

Bão mặt trời đang hủy hoại các vệ tinh không gian - 1 — Mặt Trời đang ở giai đoạn hoạt động cực đại trong chu kỳ 11 năm của nó (ảnh: Adobe).

Bên cạnh không gian quỹ đạo ngày càng hạn chế, các nhà nghiên cứu còn nhấn mạnh rằng các vệ tinh của Trái Đất hiện đang ở trong một tình trạng vô cùng bất lợi.

Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) thường xuyên phải điều chỉnh quỹ đạo để né tránh các mảnh vỡ từ các lần phóng tàu vũ trụ và vệ tinh trước đây. Đáng lo ngại hơn, hiện chưa có quy định pháp lý nào buộc các nhà sản xuất phải trang bị hệ thống tái nhập có kiểm soát nhằm hạn chế rác thải không gian.

Hệ quả là nhiều vệ tinh, bao gồm cả Starlink, được đưa lên quỹ đạo mà không có cơ chế nào để đưa chúng trở lại Trái Đất một cách có kiểm soát.

Việc gia tăng số lượng vệ tinh tái nhập khí quyển một cách không kiểm soát đồng nghĩa với việc tăng nguy cơ một trong số chúng có thể rơi xuống và gây thiệt hại trên mặt đất.

Mặc dù nhiều vệ tinh được thiết kế để phân rã hoàn toàn khi tái nhập khí quyển, điều này lại đặt ra một vấn đề khác: việc đưa thêm kim loại vào bầu khí quyển có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nỗ lực chống biến đổi khí hậu của chúng ta.

Dù nghiên cứu này tập trung chủ yếu vào vệ tinh Starlink, điều quan trọng cần nhấn mạnh là đây không chỉ là vấn đề riêng của SpaceX. Đây là thách thức chung mà bất kỳ quốc gia nào có hoạt động phóng thiết bị lên quỹ đạo Trái Đất đều phải đối mặt, bởi bão mặt trời tác động tiêu cực đến tất cả các vệ tinh.

Những vấn đề liên quan đến vệ tinh trên quỹ đạo Trái Đất đang trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết và đòi hỏi hành động khẩn cấp. Dù một số nhà nghiên cứu đã đề xuất ý tưởng về vệ tinh bằng gỗ như một giải pháp tiềm năng, con đường nghiên cứu và ứng dụng thực tế vẫn còn rất dài.

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/bao-mat-troi-dang-huy-hoai-cac-ve-tinh-khong-gian-20250605041805911.htm