Bát nháo 'trị liệu' tâm lý online - Kỳ 1: Thị trường ngầm triệu đô của 'trị liệu, coaching' online

Để trị liệu các bệnh liên quan sức khỏe tâm thần người bệnh nên đến bệnh viện, nơi có bác sĩ để có thể tham vấn và được chia sẻ, điều trị. Trong ảnh: bác sĩ Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai tư vấn cho người bệnh - Ảnh: D.LIỄU

Nhiều người bệnh rối loạn lo âu, trầm cảm ngại đến bệnh viện đã sa vào bẫy điều trị tâm lý online, tiền mất tật mang.

Nỗi khổ của người đi tìm "điểm tựa"

Chỉ cần gõ cụm từ trị liệu tâm lý, chữa lành tâm lý thì ngay lập tức trên các trang mạng có hàng trăm hội nhóm với số lượng thành viên lên đến trăm nghìn người. Đây cũng là nơi có rất nhiều phiên "mời chào", "giao dịch" tâm lý từ những chuyên gia tâm lý, nhà tâm lý tự xưng.

Chúng tôi tham gia nhóm "Trị liệu tâm lý: trầm cảm, rối loạn lo âu" với hơn 60.000 thành viên, mỗi ngày nhóm có hơn 10 bài viết chia sẻ từ các thành viên ẩn danh về các vấn đề tâm lý của mình. Sau mỗi bài viết đều có rất nhiều cá nhân đưa ra lời khuyên và sau đó tự nhận mình có những phương pháp điều trị phù hợp.

Chúng tôi liên hệ với một tài khoản có tên ߘ?. (sống tại Hà Nội) bởi đây là tài khoản thường xuyên bình luận vào mỗi bài viết. Người này tự xưng là Master Reiki về năng lượng, có chứng chỉ quốc tế nhưng ở Việt Nam chưa được công nhận.

Sau khi chia sẻ vấn đề tâm lý của mình, người này cho rằng chúng tôi cần phải sử dụng phương pháp thôi miên quy hồi tiền kiếp mới có thể buông bỏ những oán hận tâm lý.

Quá trình trị liệu sẽ diễn ra trong 3 tháng và người này hứa rằng sẽ đưa người bệnh "trở về bình an, có nội lực để vượt qua tất cả". Khi được hỏi về chi phí, người này báo giá 55 triệu đồng trong 3 tháng với 24 buổi online và cho phép khách hàng có thể trả góp trong khả năng của mình.

Liên hệ với một trang tên "Tâm lý trị liệu - K.", một trong những trang thường xuyên được giới thiệu trong phần bình luận ở hầu hết các bài viết chia sẻ của khách hàng.

Trang này cho biết chi phí gặp gỡ với các "nhà tâm lý" là 250.000 đồng/giờ đầu tiên và tính thêm 100.000 đồng cho mỗi 30 phút kế tiếp. 

Quy trình hỗ trợ tâm lý bao gồm trong buổi gặp đầu tiên khách hàng và nhà tâm lý sẽ trao đổi trò chuyện về những vấn đề đang gặp phải. Sau đó dựa trên thông tin thu thập được nhà tâm lý sẽ tiến hành đánh giá và xây dựng kế hoạch trị liệu.

"Nhà tâm lý áp dụng các phương pháp trị liệu tâm lý khoa học đã được chứng minh là hiệu quả trong việc giúp vượt qua các vấn đề tâm lý như: lo âu, trầm cảm, stress, sang chấn. Tùy vào từng trường hợp nhà tâm lý có thể sử dụng các biện pháp khác nhau như: CBT (liệu pháp hành vi - nhận thức), liệu pháp động lực, liệu pháp gia đình...", trang fanpage này rao.

Khi hỏi thông tin về các "nhà tâm lý" sẽ tiến hành trị liệu thì trang fanpage này cung cấp thông tin về hai người. Một "nhà trị liệu tâm lý" với thông tin tốt nghiệp cử nhân tâm lý học của một trường đại học và đang trong quá trình học thạc sĩ tâm lý học lâm sàng. "Nhà tâm lý" còn lại được giới thiệu đã hoàn thành chương trình thạc sĩ tâm lý học tại một trường đại học từ năm 2022.

Tuy nhiên chúng tôi được biết cử nhân hoặc thạc sĩ tâm lý học chỉ có thể tham gia tham vấn tâm lý trong các tổ chức được cấp phép, dưới sự giám sát chuyên môn, chứ không được tự hành nghề trị liệu tâm lý độc lập.

Một nhà trị liệu tâm lý tự xưng với chi phí trị liệu lên đến 55 triệu đồng/3 tháng - Ảnh: CẨM NƯƠNG

Trị liệu "xuyên biên giới"

Trên ứng dụng Threads, một tài khoản với hơn 60.000 lượt theo dõi với tên K. (người Việt, hiện đang sống tại Thụy Sĩ) tự xưng là nhà trị liệu tâm lý và cung cấp các buổi tham vấn 1:1. 

Mức phí từ 2,3 triệu đồng/90 phút cho gói lắng nghe, và 2 gói đồng hành, hỗ trợ trị liệu đều có nội dung trị liệu tâm lý với mức phí từ 9 - 15 triệu đồng cho các buổi tư vấn.

Người này chia sẻ trên trang cá nhân rằng đã tốt nghiệp khoa tâm lý học Đại học Geneva Thụy Sĩ và có chứng nhận CERFPA của Pháp trong việc thực hành tâm lý ứng dụng.

Tuy nhiên theo tìm hiểu của chúng tôi thì để được gọi là nhà trị liệu tâm lý ở Thụy Sĩ bằng cấp tối thiểu phải có là thạc sĩ và có chứng chỉ hành nghề.

Khi cộng đồng theo dõi trên mạng xã hội Threads đặt nghi vấn về bằng cấp chứng chỉ hành nghề thì "nhà trị liệu tâm lý" này lên tiếng, khẳng định bản thân không sai vì cơ sở pháp lý của Việt Nam không có quy định việc phải học thạc sĩ mới được gọi là nhà trị liệu tâm lý.

Gần 15 triệu người Việt "một mình" trong cuộc chiến với sức khỏe tâm thần

Theo số liệu của Bộ Y tế, gần 15 triệu người Việt Nam, tương đương 14,9% dân số, đang phải đối mặt với ít nhất một trong mười loại rối loạn tâm thần phổ biến như trầm cảm, lo âu, stress sau sang chấn, nghiện rượu hay chất kích thích.

Trong số đó, có tới 3 triệu người là thanh thiếu niên, nhóm tuổi lẽ ra đang ở giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất về trí tuệ và cảm xúc. Sự bùng phát của đại dịch COVID-19 đã làm gia tăng đột biến tỉ lệ mắc các rối loạn tâm thần trên phạm vi toàn cầu.

Bên cạnh đó, các vấn đề khủng hoảng biến đổi khí hậu, chiến tranh, suy thoái kinh tế toàn cầu, biến động nghề nghiệp cũng phần nào làm gia tăng gánh nặng lên hệ thống chăm sóc sức khỏe tâm thần.

Điều đáng báo động hơn là sự thiếu hụt trầm trọng về khả năng tiếp cận với các dịch vụ hỗ trợ chính thống. Chỉ 29% người mắc rối loạn tâm thần và khoảng 1/3 người bị trầm cảm từng được điều trị hoặc hỗ trợ đúng cách.

Chính khoảng trống này đang bị lấp đầy bởi một "chợ đen" online của các dịch vụ trị liệu phi chuẩn, nơi người bệnh đánh cược niềm tin, tiền bạc và cả sức khỏe tinh thần vào tay những người thiếu chuyên môn, không bị ràng buộc bởi quy chuẩn nghề nghiệp.

Tiền mất, còn bệnh vẫn "mang"

Không chỉ mập mờ về chuyên môn, các dịch vụ "chữa lành" còn tiềm ẩn nguy cơ gây tổn thương tâm lý nghiêm trọng.

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, một khách hàng tên T.K. sinh sống tại Úc bị rối loạn tâm thần bệnh lý ngắn hạn trầm cảm rối loạn lưỡng cực có chẩn đoán của bệnh viện. Chị K. đã tìm thấy dịch vụ của một người tự xưng là Coaching tên ߘ?.S. thông qua kênh YouTube và Instagram.

Quá trình trị liệu của chị K. kéo dài từ tháng 11-2023 đến tháng 3-2024 với tần suất hai tuần một buổi gặp, chi phí 3 triệu đồng/tháng. Bằng phương pháp trò chuyện để giải tỏa tiêu cực gửi file hướng dẫn thiền qua drive. Chị K. cho biết sau quá trình trị liệu thì các triệu chứng bệnh của bản thân không suy giảm.

"Người này có biểu hiện nhập tính cách của tôi vào mối quan hệ độc hại của chính họ trong quá khứ và qua đó chì chiết, đay nghiến và đổ lỗi cho tôi về bệnh tình của mình. Tôi đã kết thúc quá trình trị liệu vì thấy mình bị xúc phạm nặng nề.

Tôi phải mất hơn 6 tháng để phục hồi khỏi các tổn thương tâm lý do người coaching này gây ra và khuếch đại thêm", chị K. chia sẻ.

Theo tìm hiểu của phóng viên, vị coaching này tự nhận là chuyên gia "gỡ tổn thương tuổi thơ, chữa lành nội tâm" thông qua các buổi trò chuyện 1:1 và khóa học chữa lành với tarot, chiêm tinh, năng lượng.

Một trang web của người coaching này tạo ra với dòng giới thiệu là người hướng dẫn và truyền cảm hứng về lĩnh vực nhận thức chữa lành phát triển bản thân và hướng tới một cuộc sống thức tỉnh…

----------------------

Kỳ sau: Ai kiểm soát những "nhà trị liệu" online?

CẨM NƯƠNG

Nguồn: https://tuoitre.vn/bat-nhao-tri-lieu-tam-ly-online-ky-1-thi-truong-ngam-trieu-do-cua-tri-lieu-coaching-online-20250513225001547.htm