Bay thời công nghệ

Từ 1-12, quầy thủ tục truyền thống tại các sân bay không còn phục vụ đại trà, chỉ ưu tiên khách ký gửi hành lý và khách đặc biệt.

Hành khách đi qua cổng kiểm tra an ninh bằng face ID (nhận diện khuôn mặt) tại nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất sáng 1-12 - Ảnh: T.T.D.

Tất cả hành khách còn lại phải làm chủ toàn bộ hành trình từ check-in, kiểm tra an ninh đến boarding thông qua VNeID hoặc kiosk tại sân bay.

Thủ tục mới Vietnam Airlines, Vietjet áp dụng theo chỉ thị số 24 ngày 13-9 của Thủ tướng Phạm Minh Chính về thúc đẩy triển khai các giải pháp công nghệ phục vụ người dân và doanh nghiệp gắn với dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử.

Đồ họa: TUẤN ANH

Những ngày đầu loay hoay với sinh trắc học

Trên thực tế ghi nhận của Tuổi Trẻ tại nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM), không khí những ngày đầu áp dụng vừa mang dáng dấp của một sân bay "số hóa", vừa phảng phất sự bỡ ngỡ của không ít người mới lần đầu trải nghiệm.

Bên cạnh những hành khách đã quen dùng VNeID để hoàn tất thủ tục chỉ trong vài giây, vẫn còn rất nhiều người lúng túng, quay lại phụ thuộc quầy truyền thống khi gặp trục trặc.

Tại khu vực thủ tục của Vietnam Airlines, nhân viên mặt đất liên tục bước ra khỏi quầy cầm bảng hướng dẫn, chỉ chỗ, thậm chí cầm điện thoại giúp khách thao tác từng bước để check-in sinh trắc học ngay tại quầy rồi sang khu soi chiếu. Thế nhưng không ít trường hợp máy nhận diện không khớp khuôn mặt, quay vòng vài giây rồi báo lỗi, hành khách lại phải thử lại từ đầu.

Vietnam Airlines cho biết nguyên nhân có thể do ảnh trên căn cước khác hiện trạng, khách đã phẫu thuật thẩm mỹ, giảm cân hoặc tăng cân quá nhiều hoặc dữ liệu định danh chưa đồng bộ.

"Giai đoạn đầu khách không ký gửi hành lý vẫn được hỗ trợ xác thực qua sinh trắc học tại quầy. Về sau, khi mọi thứ ổn định, họ sẽ làm online, không còn cần vào quầy như trước nữa", một nhân viên giải thích.

Ở khu vực soi chiếu an ninh, vốn được xem là "nút cổ chai" trước đây, công nghệ mới cũng bộc lộ cả điểm mạnh lẫn điểm yếu.

Anh An, bay chặng TP.HCM - Đà Nẵng, loay hoay ở trước máy sinh trắc học hơn 5 phút chỉ để qua một cổng an ninh tự động. Dù đã check-in qua VNeID trước đó, đến cửa anh vẫn phải đổi 3 - 4 máy, đứng gần rồi đứng xa, xê dịch tới lui để gương mặt lọt đúng khung hình máy yêu cầu.

"Có hôm đi rất nhanh, vài giây là xong. Hôm nay cứ 5 giây máy lại quay vòng rồi báo lỗi, phải làm lại. Tôi thử nhiều máy mới qua được. Lạ là người xếp sau lại quét một cái là đi ngay tại chính máy tôi vừa bị lỗi. Có vẻ hệ thống chưa đồng bộ hoặc dữ liệu từng khách chưa khớp nhau", anh An nói.

Theo ghi nhận, sân bay Tân Sơn Nhất đã bố trí gần 15 máy nhận diện tại cả khu an ninh lẫn quầy Vietnam Airlines. Hành khách quen công nghệ, thao tác nhanh thì đi qua nhẹ nhàng. Trong khi đó, một số người không thể hoàn tất do thông tin không khớp, đành quay lại xếp hàng theo luồng truyền thống.

Nữ hành khách (trái) bước qua cổng kiểm tra an ninh bằng Face ID (nhận diện khuôn mặt), trong khi các hành khách khác vẫn loay hoay trước cổng kiểm tra tự động này một lúc lâu (ảnh chụp tại nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất sáng 1-12) - Ảnh: T.T.D.

Khách qua các điểm kiểm tra tự động tăng

Các hãng bay cho biết đã chuẩn bị nhiều lớp giải pháp để sẵn sàng cho mốc 1-12 khi luồng "bay không giấy tờ" trở thành chủ đạo.

Ông Đặng Anh Tuấn, Phó tổng giám đốc Vietnam Airlines, khẳng định hãng đã thiết lập hệ thống hỗ trợ đa kênh từ quầy thủ tục, website, mạng xã hội đến hotline, đồng thời phát hành hướng dẫn chi tiết cách đăng ký VNeID mức 2, liên kết vé và sử dụng sinh trắc học.

Theo ông Tuấn, kết quả thí điểm cho thấy hệ thống đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn an ninh, an toàn và hoàn toàn phù hợp triển khai rộng tại tất cả sân bay nội địa.

Vietjet cũng thông tin hãng đã chuẩn bị thiết bị, nhân sự hướng dẫn hành khách làm thủ tục qua VNeID để giảm tải cho quầy. Vietjet vẫn chưa áp dụng tại nhà ga T1 Tân Sơn Nhất do thiếu cửa tự động, còn các hãng khác vẫn duy trì quy trình truyền thống.

Hiện mới chỉ Vietnam Airlines và Vietjet cho phép check-in online qua VNeID. Còn các hãng khác như Bamboo Airways, Vietravel Airlines, Sun PhuQuoc Airways chưa triển khai làm thủ tục qua VNeID.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Phạm Thùy Trang, Giám đốc Cảng hàng không quốc tế Cần Thơ, cho biết từ ngày 1-8 cảng đã hoàn thành triển khai hạ tầng và đưa hệ thống sinh trắc học ACV-ID và VNeID vào khai thác, vận hành ổn định và sẵn sàng cho mốc 1-12.

Bà Trang cho biết từ tháng 8 đến nay, tỉ lệ khách sử dụng VNeID mới đạt khoảng 2%, nhưng tỉ lệ hành khách đủ điều kiện thu thập sinh trắc học gần như đạt tuyệt đối và tỉ lệ đi qua các điểm kiểm tra tự động đặc biệt tại cửa an ninh luôn duy trì ở mức cao.

Việc triển khai sinh trắc học tại Cần Thơ đã mang lại hiệu quả rõ rệt: giảm thời gian chờ, tăng tốc độ giải tỏa, nâng cao độ chính xác nhận diện và được hành khách đánh giá cao về sự hiện đại, tiện lợi, qua đó góp phần nâng chất lượng phục vụ và hình ảnh của cảng hàng không.

Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) thông tin sinh trắc học làm thủ tục qua VNeID tại các cảng hàng không đều ghi nhận tăng trưởng tích cực, phản ánh rõ sự thay đổi thói quen của hành khách và mức độ hiệu quả của hạ tầng mới.

Ở cửa kiểm soát an ninh, mức tăng trưởng mạnh cho thấy hành khách đã quen dần với việc xác thực khuôn mặt trong khâu soi chiếu, góp phần rút ngắn thời gian và giảm ùn tắc. ACV cho hay sẽ tiếp tục mở rộng hạ tầng và đẩy mạnh hướng dẫn hành khách.

ACV đánh giá hành khách đã bắt đầu hình thành thói quen sử dụng sinh trắc học tại các "điểm chạm" của hành trình bay với xu hướng tăng dần ở quầy thủ tục, cổng an ninh và cửa khởi hành.

Sáng 1-12, sau khi đổi ô nhận diện khuôn mặt lần thứ 2, hành khách (trái) qua cổng kiểm tra an ninh, vẫy tay chào người thân. Nữ hành khách còn lại (quay lưng) thử Face ID vài lần không thành công đành qua xếp hàng làm thủ tục thông thường tại nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất - Ảnh: T.T.D.

Khách muốn 1 app

ACV thừa nhận thời gian qua vẫn xuất hiện một số lỗi chậm hoặc không khớp tại cửa an ninh tự động do hai nguyên nhân chính: trục trặc từ hệ thống sinh trắc học ACV và việc các hãng hàng không trả dữ liệu về chậm.

ACV đang phối hợp với các hãng để khắc phục và duy trì nhóm báo lỗi cùng hotline kỹ thuật 24/7 để theo dõi phân tích nguyên nhân và xử lý tức thời.

Nhiều ý kiến cho rằng để bước tiến số hóa này thực sự tiện lợi và đồng nhất cho người dân, vấn đề không chỉ nằm ở vài chiếc máy nhận diện hay một ứng dụng mới trên điện thoại.

Nhiều ý kiến cho rằng Bộ Công an và Bộ Xây dựng cùng các ngành liên quan cần phối hợp để tích hợp toàn bộ thao tác bay từ mua vé, check-in, kiểm tra an ninh đến boarding vào một nền tảng duy nhất là VNeID, thay vì buộc hành khách phải tải thêm ứng dụng của từng hãng máy bay, đăng nhập, đăng xuất liên tục.

Hiện quy trình dù hiện đại nhưng vẫn còn phân tán. Ví dụ mua vé có thể trên website hãng hoặc qua đại lý, đến sân bay lại phải tải app của hãng để check-in, trong khi VNeID vốn đã là ứng dụng định danh quốc gia, tích hợp rất nhiều loại giấy tờ cá nhân.

Do đó cần có một nền tảng thống nhất có thể giúp hành khách chỉ cần một lần quét khuôn mặt để đi từ cửa vào đến cửa lên máy bay, không phải thực hiện thêm bất kỳ thủ tục nào khác.

Nhiều hành khách được hỏi đều có chung một kỳ vọng sẵn sàng trải nghiệm công nghệ mới nếu điều đó giúp giảm thao tác, tiết kiệm thời gian, bớt phải "vật lộn" với nhiều app và mật khẩu khác nhau.

Giảm thời gian chờ, tăng độ chính xác

Các hãng hàng không đánh giá quy trình mới giúp giảm thời gian chờ, tăng độ chính xác và loại bỏ rủi ro quên giấy tờ khiến không ít hành khách lỡ chuyến. Với khách có hành lý ký gửi, hành trình cũng được rút gọn chỉ ghé quầy để gửi hành lý, sau đó nhập luồng tự động như bình thường.

Vietnam Airlines cho biết hãng sẽ bố trí lực lượng hỗ trợ tại sân bay trong giai đoạn này, từ nhân viên mặt đất đến đội hỗ trợ kỹ thuật, nhằm tránh việc hành khách trễ chuyến chỉ vì những sự cố nhỏ liên quan đến công nghệ.

Hành khách sẽ không cần phải tháo giày, thắt lưng

Nhân viên hàng không hướng dẫn hành khách chụp ảnh khuôn mặt tại quầy check-in ở nhà ga T3 sân bay Tân Sơn Nhất sáng 1-12 - Ảnh: T.T.D.

Ông Phạm Quang Hiếu, Phó trưởng Ban kỹ thuật công nghệ môi trường ACV, cho biết ACV đang ứng dụng thêm nhiều công nghệ trong làm thủ tục, kiểm tra an ninh và boarding. Đáng chú ý, thiết bị soi chiếu thế hệ mới giúp hành khách không cần tháo giày, thắt lưng hay bỏ thiết bị điện tử khỏi hành lý xách tay.

Công nghệ này sẽ áp dụng sớm nhất tại sân bay quốc tế Long Thành, dự kiến khai thác thử từ ngày 19-12.

Theo ông Hiếu, máy soi cũ có độ phân giải thấp, khó phát hiện vật thể phức tạp; cổng từ cũng không phát hiện vật phi kim trong đế giày cao su, dẫn đến quy trình tháo giày xếp khay tốn 3 - 4 phút mỗi khách, tương đương 7 triệu giờ lao động lãng phí mỗi năm.

Mỹ đã bỏ quy định tháo giày từ ba tháng trước và nhiều chuyên gia kiến nghị Việt Nam nên làm tương tự để giảm áp lực tại cổng an ninh. ACV coi soi chiếu thông minh là bước quan trọng để hoàn thiện mô hình "sân bay không giấy tờ".

Với Long Thành, ông Hiếu cho hay ACV đặt mục tiêu xây dựng sân bay xanh thông minh, tối ưu vận hành, giảm phát thải carbon, hướng tới chuẩn Net Zero và đủ sức cạnh tranh với các trung tâm trung chuyển lớn như Changi hay Suvarnabhumi.

Các chuyên gia hàng không đánh giá việc áp dụng VNeID là bước chuyển quan trọng. Điều này giúp ngành hàng không Việt Nam tiến gần hơn mô hình "sân bay số".

PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, nguyên Chủ nhiệm bộ môn kỹ thuật hàng không Trường đại học Bách khoa TPHCM, nhận định việc chuẩn hóa dữ liệu nhận diện sẽ rút ngắn thời gian kiểm tra giấy tờ. Việc này giảm áp lực cho quầy thủ tục và lực lượng an ninh.

Ông nói "trong giờ cao điểm, chỉ cần giảm vài chục giây mỗi hành khách đã giúp dòng khách đi qua nhanh hơn, hạn chế ùn tắc". Các chuyên gia cũng nhấn mạnh quá trình chuyển đổi cần được truyền thông từ sớm.

Cần hướng dẫn ngay từ lúc hành khách đặt vé. Khi số lượng người dùng VNeID tăng nhanh, hạ tầng công nghệ phải đủ mạnh để tránh gián đoạn. Đồng thời cần có phương án dự phòng để hành khách không bị lỡ chuyến nếu ứng dụng gặp lỗi hoặc mất kết nối.

Hành khách cần chuẩn bị gì?

Để chuyến bay diễn ra thuận lợi, hành khách nên chủ động đăng ký VNeID mức độ 2 và hoàn tất bước xác thực khuôn mặt trước khi ra sân bay.

Dù quy trình mới giúp đi lại nhanh hơn, hành khách vẫn nên mang theo căn cước công dân hoặc giấy tờ hợp lệ để dự phòng khi hệ thống gặp trục trặc hoặc app "đơ" quay vòng vòng.

Hành khách cũng cần chú ý giấy tờ cho người lớn tuổi và trẻ em trước chuyến bay, tránh trường hợp lúng túng khi không vào được app. Ngoài ra cần làm quen với thao tác check-in online trên ứng dụng VNeID vào mục "Dịch vụ hàng không", chọn hãng bay và thực hiện xác thực theo hướng dẫn.

Hành khách cũng nên có mặt tại sân bay sớm hơn thường lệ, chú ý biển chỉ dẫn hoặc nhờ nhân viên hỗ trợ để đi đúng luồng tự động, tránh lúng túng vào phút chót.

Theo hướng dẫn của nhân viên hàng không, hành khách cũng nên tải ứng dụng của Vietnam Airlines hoặc Vietjet để việc đồng bộ dữ liệu giữa VNeID và hệ thống hãng diễn ra nhanh hơn.

Trở lại chủ đề

CÔNG TRUNG

Nguồn: https://tuoitre.vn/bay-thoi-cong-nghe-20251202083654449.htm