Bộ ba đột phá cho nông sản Thái Nguyên

Thực hiện Quyết định số 194/QĐ-TTg, ngày 9/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Thái Nguyên đã phát triển chuỗi giá trị nông sản gắn với logistics - truy xuất - bảo hộ hiện đại và bảo hộ tài sản trí tuệ. Việc đăng ký thành công nhãn hiệu “Chè Thái Nguyên” tại 6 quốc gia cùng hệ thống mã vùng trồng, kho dự trữ giúp nâng tầm thương hiệu và gia tăng giá trị bền vững cho nông sản địa phương.

Hiện nay, các hợp tác xã sản xuất chè trên địa bàn tỉnh đều hướng đến quy trình sản xuất an toàn.

Xây dựng truy xuất nguồn gốc và kho dự trữ

Giai đoạn 2021-2025, thực hiện Quyết định số 194/QĐ-TTg, tỉnh Thái Nguyên tập trung xây dựng chuỗi giá trị nông sản với trọng tâm là truy xuất nguồn gốc, bảo quản, dự trữ và hỗ trợ xuất khẩu. Hiện, toàn tỉnh có 51 mã vùng trồng (36 mã chè, 10 mã lúa, 3 mã cây ăn quả, 1 mã măng tre, 1 mã rau), trong đó có 33 mã xuất khẩu và 18 mã nội tiêu đạt yêu cầu theo TCCS 774:2020/BVTV.

Các mã vùng trồng được gắn 6 định vị trên hệ thống toàn cầu GPS để thực hiện theo dõi, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và tuân thủ tốt các tiêu chí theo quy định (đây là yêu cầu bắt buộc của các thị trường và thông lệ quốc tế nhằm đảm bảo tuân thủ quy định của nước nhập khẩu về kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc)

Ông Đặng Văn Huy, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Thái Nguyên, cho biết: Truy xuất nguồn gốc không chỉ là yêu cầu của các thị trường nhập khẩu mà còn là cách để quản trị chất lượng từ gốc. Việc gắn mã vùng trồng với định vị GPS giúp sản phẩm của tỉnh có ‘hộ chiếu’ rõ ràng, minh bạch cho nông sản.

Hợp tác xã Tân Thành ứng dụng hệ thống GIS để quản lý thông tin vùng trồng, liên kết vùng trồng nghệ nếp.

Cùng với đó, Thái Nguyên đã đẩy mạnh đầu tư hệ thống kho bãi hiện đại. Dự án Kho hàng không kéo dài tại Khu công nghiệp (KCN) Yên Bình (do Tập đoàn ASL đầu tư) có diện tích 3ha, công suất 100.000 tấn/năm, tích hợp soi chiếu an ninh, thủ tục hải quan, cân đo, bốc xếp... phục vụ xuất khẩu, nhất là cho nhà máy của Tập đoàn Samsung (Hàn Quốc) và các doanh nghiệp logistics.

Trong lĩnh vực chăn nuôi, toàn tỉnh hiện có 150 cơ sở được chứng nhận VietGAP, 42 cơ sở đạt tiêu chuẩn an toàn dịch bệnh và 746 trang trại chăn nuôi lợn, gà theo hướng an toàn sinh học. Ngoài ra, Thái Nguyên đã hình thành 22 chuỗi liên kết sản xuất - giết mổ - tiêu thụ sản phẩm và có 13 công ty liên doanh, gia công chăn nuôi. Một số dự án lớn như chăn nuôi lợn công nghệ cao, trang trại bò sữa, gia cầm an toàn sinh học đang được đầu tư tại các địa phương có quỹ đất phù hợp.

Bà Nguyễn Thị Bích Loan, đại điện điện Công ty TNHH MTV Trọng Khôi, xã Đồng Hỷ: Công ty được tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án chăn nuôi lợn, gà công nghệ cao kết hợp trồng cây lâu năm và sản xuất phân vi sinh. Quy mô dự án gồm: 9.600 con lợn nái, 80.000 con lợn thịt, 640 con gà, với tổng mức đầu tư ban đầu 300 tỷ đồng. Hiện doanh nghiệp đang tập trung triển khai hạ tầng kỹ thuật, phấn đấu hoàn thiện dự án vào giữa năm 2026, hình thành chuỗi liên kết sản xuất, thúc đẩy phát triển nông nghiệp tại địa phương.

Để sản phẩm gỗ đủ điều kiện xuất khẩu, yêu cầu bắt buộc là phải có chứng chỉ quản lý rừng bền vững (FSC). Đến nay, Thái Nguyên đã có gần 3.000ha rừng được cấp chứng chỉ FSC, vượt chỉ tiêu Nghị quyết số 10-NQ/TU đề ra đến năm 2025 là 1.400ha.

Trên địa bàn tỉnh hiện có nhiều doanh nghiệp chế biến gỗ quy mô lớn, như: Công ty CP Ván ép Việt Bắc, Công ty TNHH UJU VINA Thái Nguyên, Nhà máy giấy Hoàng Văn Thụ, Nhà máy Dongwha (KCN Điềm Thụy), Công ty TNHH Kẻ Gỗ (KCN Thanh Bình)... với tổng công suất hàng trăm nghìn tấn sản phẩm mỗi năm. Nhiều mặt hàng lâm sản của Thái Nguyên đã xuất khẩu sang các thị trường, như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản...

Diện tích rừng trồng trên địa bàn tỉnh được cấp chứng chỉ rừng FSC ngày càng tăng.

Ông Trịnh Đức Kiên, Phó Giám đốc Công ty TNHH Kẻ Gỗ cho biết: Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sản xuất gỗ tại khu vực phía Bắc tỉnh Thái Nguyên, với thị trường chính là các nước châu Âu, Mỹ - nơi yêu cầu khắt khe về nguồn gốc gỗ hợp pháp và khai thác bền vững. Năm 2024, Công ty đã liên kết với người dân tại các xã Yên Phong, Nghĩa Tá để xây dựng hồ sơ quản lý rừng bền vững và triển khai cấp chứng chỉ FSC. Đây được xem là “giấy thông hành” quan trọng, giúp sản phẩm gỗ của tỉnh tiếp cận các thị trường quốc tế.

Mở rộng thị trường xuất khẩu

Cùng với phát triển chuỗi giá trị, Thái Nguyên đặc biệt quan tâm đầu tư hạ tầng logistics, truy xuất nguồn gốc và bảo vệ thương hiệu nông sản. Đến nay, tỉnh đã bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho 24 sản phẩm đặc sản địa phương, trong đó nhãn hiệu “Chè Thái Nguyên” đã được đăng ký thành công tại 6 quốc gia. Nhiều sản phẩm khác như nghệ, miến dong, bí xanh thơm, gạo nếp… cũng đang được hỗ trợ xác lập chỉ dẫn địa lý và hoàn thiện hồ sơ bảo hộ thương hiệu.

Hợp tác xã (HTX) Yến Dương, xã Thượng Minh là một trong những mô hình tiêu biểu khi xây dựng vùng nguyên liệu nông sản theo tiêu chuẩn hữu cơ quốc gia và Nhật Bản. "HTX ứng dụng hệ thống GIS để quản lý thông tin vùng trồng, liên kết 219 hộ trồng dong riềng và phát triển hơn 40ha bí xanh thơm đạt chuẩn hữu cơ. Nhờ đó, các sản phẩm như miến dong, trà bí thơm, gạo nếp Tài đều đạt tiêu chuẩn OCOP 3-4 sao, hướng đến xuất khẩu" - bà Ma Thị Ninh, Giám đốc HTX chia sẻ.

Đoàn chuyên gia Hà Lan hỗ trợ HTX Yến Dương nâng cao chất lượng vùng trồng bí xanh.

Tỉnh Thái Nguyên cũng tích cực thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp. Từ năm 2021 đến nay, đã xây dựng và vận hành website chuyên về chè, tích hợp hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, thanh toán trực tuyến và fanpage trên mạng xã hội. Thông qua nền tảng này, trên 150 sản phẩm chè và hơn 100 sản phẩm nông sản của 82 đơn vị, doanh nghiệp, HTX trên địa bàn đã được cấp mã QR truy xuất nguồn gốc, góp phần nâng cao khả năng tiếp cận thị trường, đáp ứng các tiêu chuẩn về minh bạch và xuất khẩu.

Ông Nguyễn Kim Quyết, Phó Chủ tịch UBND xã Văn Hán: Theo kết quả thống kê đất đai, sau sáp nhập, xã Văn Hán có 5.500ha đất rừng. Trong đó, 2.774,9ha với 160 hộ dân đã được cấp chứng chỉ FSC. Đây là bước đi quan trọng trong quản lý rừng bền vững, góp phần nâng cao giá trị kinh tế và mở rộng cơ hội tiêu thụ sản phẩm gỗ theo chuỗi xuất khẩu. Địa phương đang tiếp tục rà soát, vận động người dân tham gia nhóm hộ FSC, hướng tới hình thành vùng rừng được chứng nhận quy mô liên xã.

Trên cơ sở nâng cao chất lượng và minh bạch nguồn gốc sản phẩm, Thái Nguyên thu hút mạnh đầu tư vào sản xuất, chế biến, kéo theo nhu cầu logistics tăng cao. Với vị trí trung tâm trung du miền núi phía Bắc, hệ thống giao thông thuận lợi và cảng thủy nội địa Đa Phúc, 54 đơn vị vận tải container, gần 1.500 đơn vị vận tải hàng hóa thông thường, cùng 3 điểm làm thủ tục hải quan, giúp rút ngắn thời gian thông quan, hỗ trợ xuất nhập khẩu.

Triển khai Quyết định số 194/QĐ-TTg, tỉnh đồng bộ từ mã vùng trồng, truy xuất nguồn gốc đến logistics và bảo hộ thương hiệu, phục vụ hiệu quả cả nông sản xuất khẩu lẫn hàng công nghiệp, linh kiện cho doanh nghiệp FDI. Ông Nguyễn Huy Hoàng, Phó Giám đốc Sở Công Thương, khẳng định: Phát triển logistics là động lực kết nối sản xuất - tiêu thụ - xuất khẩu. Thái Nguyên đang thu hút các dự án kho bãi, trung tâm logistics gắn với truy xuất nguồn gốc, phục vụ hiệu quả cả thị trường trong và ngoài nước.

Với bước đi bài bản giai đoạn 2021-2025, Thái Nguyên từng bước khẳng định vai trò trung tâm liên kết vùng, hạt nhân phát triển xanh của vùng trung du miền núi phía Bắc. Mỗi sản phẩm nông nghiệp mang dấu ấn Thái Nguyên không đơn thuần là hàng hóa, mà là kết tinh của tri thức, công nghệ và bản sắc, sẵn sàng vươn xa bằng nội lực đổi mới.

Chuỗi giá trị nông sản gắn với logistics - truy xuất - bảo hộ hiện đại tại Thái Nguyên gồm:

• 51 mã vùng trồng, trong đó 33 mã đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.
• 150 cơ sở chăn nuôi đạt VietGAP, 42 cơ sở an toàn dịch bệnh.
• 24 sản phẩm đặc sản được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.
• Nhãn hiệu chè được bảo hộ tại 6 quốc gia và vùng lãnh thổ: Mỹ, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc.
• 2.265,92ha rừng được cấp chứng chỉ FSC.
• Kho ngoại quan Yên Bình công suất 100.000 tấn/năm.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202508/bo-ba-dot-pha-cho-nong-san-thai-nguyen-c05163a/