Bức tranh tươi sáng ở ấp Suối Đôi

Người dân ở ấp Suối Đôi bên ruộng bắp xanh tốt. Ảnh: Đ.Phú

Hình ảnh trẻ em dắt tay nhau, đứa lớn cõng đứa nhỏ lội qua con suối cạn đến điểm trường dân lập những năm 1990-2000 giờ chỉ còn trong ký ức của người dân nơi đây.

Lập nghiệp ở vùng đất mới

Ông Hoàng Thìn Pẩu (80 tuổi, dân tộc Tày, quê tỉnh Cao Bằng) - người có công đưa đồng bào các dân tộc Tày, Nùng từ nhiều địa phương trên địa bàn 2 tỉnh Cao Bằng, Quảng Ninh về đây lập xóm, làng cho biết: “Xóm dân cư Đội 5, ấp Cầu 2, xã Đồng Xoài, huyện Đồng Phú, tỉnh Sông Bé khi mới thành lập vào năm 1986 có 28 hộ dân. Sau này, đồng bào Tày, Nùng có họ hàng xa với chúng tôi biết tin vùng đất này gieo, cấy lúa nước, lúa nương không cần phân thuốc mà vẫn xanh tốt, cho năng suất cao nên tìm về đây sinh sống”.

Tính cộng đồng của đồng bào Tày, Nùng vốn chặt chẽ nên người đến trước có trách nhiệm giúp đỡ người đến sau, như chỉ cho chỗ khai hoang, dựng mái nhà, chia sẻ nguồn nước sinh hoạt, hạt giống, lương thực… Với cách thức sản xuất còn mang đậm bản sắc vùng cao, nên chỗ thấp đồng bào trồng lúa nước, vùng đất cao thì gieo lúa nương, bắp, đậu, bầu, bí, dưa và nuôi nhốt hoặc thả rông thêm gà, vịt, heo, trâu, bò để làm thực phẩm, sức kéo.

Vốn siêng năng lại gặp vùng đất tốt, chỉ sau một vụ lúa nương, lúa rẫy, khoai, đậu, đồng bào Tày, Nùng nơi đây đã tự túc được lương thực, bữa ăn không phải độn bắp, khoai, măng mà toàn cơm trắng với thức ăn như: cá, tôm, cua thiên nhiên; gà, vịt trong nhà. Trẻ con chóng lớn, thanh niên thêm sức vóc để làm việc nặng.

Hình thành ngôi trường dân lập

Để đám trẻ về nơi ở mới không bị quên con chữ đã từng học và những đứa trẻ chưa từng đi học không bị mù chữ, ông Hoàng Thìn Pẩu đã vận động đồng bào Tày, Nùng trong xóm làng vỡ khu đất hoang nhiều cỏ dại khu vực đồi cao, cách nơi ở và sản xuất của đồng bào trong vòng bán kính 1km làm trường học. Chỉ trong vài ngày, ngôi trường dân lập đơn sơ lợp tranh, vách le, lồ ô đã vang vọng tiếng trẻ nhỏ đánh vần, làm phép tính. Ông Pẩu cũng kêu gọi các hộ có con em đi học đóng góp 10-15kg thóc/hộ/năm để hỗ trợ thêm cho giáo viên đứng lớp.

Từ điểm trường dân lập này, ông Pẩu và các phụ huynh là đồng bào dân tộc Tày, Nùng tự hào khoe: Mỗi hộ dân trong ấp Suối Đôi đều có con em học đại học, cao đẳng, trường nghề. Nhiều thầy, cô giáo sau đó được ngành giáo dục đưa vào biên chế chính thức, tiếp tục công việc “gieo chữ”.

Cô giáo Nông Thị Nhoi (dân tộc Tày, ngụ ấp Suối Đôi) kể lại: Cô là một trong 7 giáo viên tình nguyện dạy chữ cho con em các hộ dân trong ấp từ những năm 1990-2000. Khi chưa được ký hợp đồng và xét tuyển làm giáo viên chính thức, cô Nhoi và các thầy, cô giáo khác hằng tháng phải tới nhà ông Hoàng Thìn Pẩu nhận thóc do phụ huynh đóng góp đem về. Dù chỉ được vài chục kg thóc cho mỗi tháng dạy học, các thầy, cô giáo vẫn vui vẻ bám điểm trường dạy chữ cho con em trong ấp.

Từ năm 2000 đến nay, những dòng suối cạn, suối sâu cắt ngang những con đường mòn từng gây trở ngại cho việc đi lại của người dân xóm Tày, Nùng được chính quyền địa phương quan tâm đầu tư làm cầu, cống. Đồng bào Tày, Nùng ở ấp Suối Đôi đã được sử dụng điện lưới do Nhà nước đầu tư để thắp sáng, phục vụ sản xuất. Đây cũng là giai đoạn đồng bào tạo sức bật mạnh mẽ về kinh tế khi tận dụng hệ thống kênh mương do Nhà nước đầu tư trồng lúa 3 vụ/năm, chuyển đổi sang trồng cao su, cà phê, cây ăn trái... ở vùng đất cao.

Ấp Suối Đôi, xã Đồng Tâm, tỉnh Đồng Nai có diện tích 500ha, 360 hộ dân sinh sống, trong đó đồng bào Tày, Nùng chiếm đến 90%. Nhờ siêng năng và nhạy bén chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, 100% đồng bào Tày, Nùng ở đây đều có đời sống kinh tế khá giả, nơi ở khang trang.

Cuộc sống sung túc

Sự thay đổi tư duy, tập quán canh tác của đồng bào Tày, Nùng ở ấp Suối Đôi nhanh chóng hòa nhịp với các chương trình, chính sách của địa phương, Trung ương hỗ trợ, tiếp sức như: kỹ thuật canh tác, nguồn vốn vay, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, đường giao thông, hệ thống thủy lợi… Những ruộng lúa dần thu hẹp để nhường chỗ cho cây cao su, cây ăn trái, hoa màu cho năng suất, giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần.

Ông Nông Văn Đồng, Trưởng ấp Suối Đôi, xã Đồng Tâm cho biết: Về đây định cư, đồng bào Tày, Nùng không còn ai bị đói, nghèo. Dù ngày đầu còn thiếu thốn về vật chất nhưng nhờ siêng năng, hỗ trợ nhau trong lao động sản xuất, rồi đi làm ở các công ty…, nên giờ hộ nào cũng có cuộc sống ổn định. Đặc biệt, đồng bào dân tộc Tày, Nùng đã chọn ấp Suối Đôi định cư thì không bán đất rời đi nơi khác, mà chỉ có thói quen tích lũy tiền để mua thêm đất sản xuất hoặc kinh doanh.

Bí thư Chi bộ ấp Suối Đôi Đặng Văn Truyền nói: “Xóm Tày, Nùng giờ đã hết những căn nhà tạm bợ, những con đường lầy lội, trơn trượt khó đi. Tất cả như một bức tranh được vẽ ra với đường nhựa bê tông, những ngôi nhà khang trang, vườn cây xanh tốt”.

Nhiều con em đồng bào Tày, Nùng đi học đại học, cao đẳng, học nghề, đi làm việc xa, nhiều người ở lại địa phương làm giáo viên, bộ đội, công an, cán bộ xã, tỉnh... Đây là điều mà chúng tôi tự hào trong giáo dục thế hệ trẻ về sự ham học, vượt khó.

Bí thư Chi bộ ấp Suối Đôi, xã Đồng Tâm ĐẶNG VĂN TRUYỀN

Đoàn Phú

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202510/buc-tranh-tuoi-sang-o-ap-suoi-doi-17f00f3/