Cà Mau: Củng cố niềm tin nơi cơ sở

Lịch tiếp công dân được công bố tại trụ sở Đảng ủy phường Hiệp Thành, tỉnh Cà Mau để người dân nắm rõ.

Những ngày cuối tháng 10/2025, không khí tại các cơ quan công quyền tỉnh Cà Mau căng thẳng hơn thường lệ. Thực tế đầy thách thức đã được chỉ ra tại Hội nghị giao ban chuyên đề ngày 24/10 về tình trạng đơn, thư khiếu nại, tố cáo… vượt cấp gia tăng ở mức báo động.

Những lá đơn "đi tắt"

Chỉ trong vòng chưa đầy bốn tháng (từ ngày 1/7 đến 24/10/2025), tỉnh Cà Mau tiếp nhận hơn 2.800 đơn thư phản ánh, kiến nghị của công dân. Điều đáng nói là những lá đơn này “chảy ngược”.

Thay vì được giải quyết ngay từ xã, phường, người dân lại chọn cách gửi thẳng lên cấp cao nhất. Trong đó, có đến 1.170 đơn, thư gửi đến Ủy ban nhân dân và lãnh đạo tỉnh, tăng khoảng hai lần so với thời điểm trước khi hợp nhất tỉnh.

Trong số này, Văn phòng Tỉnh ủy tiếp nhận và xử lý 357 đơn tăng 81 đơn so với cùng kỳ năm 2024. Tại sao người dân lại chọn con đường “vượt cấp” thay vì gõ cửa chính quyền sở tại?

Theo đồng chí Nguyễn Bình Tân, Trưởng ban Nội chính Tỉnh ủy Cà Mau, sự gia tăng đơn, thư đột biến cho thấy người dân mất niềm tin từ cấp cơ sở cho nên bỏ qua cấp giải quyết đầu tiên là xã, phường để tìm kiếm sự can thiệp từ lãnh đạo cao nhất.

Phó Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Kiều Trung Tính bày tỏ lo ngại về sự thiếu tin tưởng này, cảnh báo nguy cơ mất an ninh trật tự khi người dân liên kết đông người để gây áp lực lên các cơ quan tiếp dân cấp tỉnh.

Khi người đứng đầu cấp ủy cơ sở chưa thật sự quan tâm, năng lực hòa giải còn hạn chế, thì việc người dân “vượt cấp” là hệ quả tất yếu.

Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Cà Mau Bùi Tấn Bảy

Nhưng xét cho cùng, niềm tin không mất đi, mà bị bào mòn bởi sự thờ ơ, bởi con số được chỉ rõ trong báo cáo của Tỉnh ủy Cà Mau: Có đến 38/64 bí thư cấp xã, phường không tổ chức hoặc chưa chủ động tiếp dân.

Theo Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh Cà Mau Bùi Tấn Bảy, khi người đứng đầu cấp ủy cơ sở chưa thật sự quan tâm, năng lực hòa giải còn hạn chế, thì việc người dân “vượt cấp” là hệ quả tất yếu.

Nghiêm trọng hơn, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải đã chỉ rõ một tâm lý nguy hại đang tồn tại trong bộ phận cán bộ hành chính. Đó là, tâm lý né tránh trách nhiệm. Thay vì dùng pháp luật để giải quyết dứt điểm, cán bộ lại đùn đẩy vụ việc lên cấp trên hoặc lạm dụng cơ chế “xin ý kiến chỉ đạo” để tránh rủi ro cá nhân.

Chính sự lúng túng và né tránh này là nguyên nhân khiến bức tranh giải quyết khiếu nại, tố cáo ở Cà Mau trở nên tối màu.

Cũng vì lẽ đó, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau yêu cầu phải hành động quyết liệt để lập lại trật tự, siết lại kỷ cương, đưa “phòng tuyến” cơ sở trở lại vị trí trung tâm.

Thông điệp của người đứng đầu Đảng bộ tỉnh rất rõ ràng: Việc giải quyết đơn, thư khiếu nại chính là “phép thử” đối với năng lực lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành của toàn hệ thống chính trị.

Để hiện thực hóa quyết tâm này, Cà Mau đã ban hành loạt giải pháp đồng bộ mang tính “kỷ luật thép”, trong đó yêu cầu 100% bí thư đảng ủy xã, phường phải có kế hoạch và trực tiếp tiếp dân, đối thoại với dân ít nhất hai ngày mỗi tháng.

Đánh thức "phòng tuyến" cơ sở

Ngay sau khi có chỉ đạo từ người đứng đầu Đảng bộ tỉnh Cà Mau, cấp ủy, chính quyền cơ sở trong tỉnh đã điều chỉnh và công khai lịch tiếp dân.

Ghi nhận tại Đảng ủy và Ủy ban nhân dân phường Hiệp Thành, xã Tân Tiến và xã Sông Đốc trong những ngày đầu tháng 11, lịch tiếp công dân của người đứng đầu cấp ủy và chính quyền được dán công khai tại trụ sở làm việc, ngay phòng tiếp công dân và tại trụ sở các ấp, khóm trực thuộc.

Thời gian tiếp dân có sự khác nhau theo lịch công tác của lãnh đạo địa phương nhưng được thực hiện ít nhất hai ngày cố định trong một tháng vào giờ hành chính.

Bí thư Đảng ủy xã Sông Đốc Mã Minh Tâm cho biết: “Chúng tôi thực hiện nghiêm chỉ đạo của tỉnh, lịch tiếp dân được công khai để bà con biết, nhằm góp phần xử lý những vụ việc phát sinh ngay từ đầu”. Câu chuyện tiếp dân, giải quyết đơn, thư cũng “lóe sáng” từ Phong Hiệp, một xã thuần nông của tỉnh Cà Mau.

Vào chiều 27/10/2025, tức sau bốn ngày từ hội nghị giao ban của Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phong Hiệp Nguyễn Duy Tuấn, đã trực tiếp dự và điều hành cuộc hòa giải tranh chấp đất đai giữa gia đình ông Phạm Công Xuân và ông Phạm Văn Nga, ở ấp 8B.

Thay vì chỉ lắng nghe và ghi ý kiến hai bên rồi kết luận “không thành” như cách hòa giải ban đầu của ấp, ông Tuấn đã căn cứ vào biên bản đo đạc đất đai, khái quát nguồn gốc đất và phân tích cặn kẽ các quy định pháp luật liên quan.

Từ cơ sở pháp lý vững chắc, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã gợi mở phương án “thấu tình, đạt lý” và đã được cả hai bên đồng thuận: Gia đình ông Nga trả lại phần đất (theo biên bản đo đạc) đã lấn (quy ra tiền) cho ông Xuân; riêng giếng khoan (cây nước) thì cả hai bên cùng sử dụng chung để giữ hòa khí láng giềng.

Ngay sau cuộc hòa giải thành công, lực lượng chức năng của xã đã xuống hiện trường ở ấp để cắm mốc, phân định rạch ròi, khép lại mâu thuẫn.

Chính ông Nguyễn Duy Tuấn cũng thừa nhận: “Nếu ở ấp quan tâm đúng mức, làm hết trách nhiệm và giải thích pháp luật cặn kẽ từ ban đầu thì người dân sẽ làm lành với nhau, không có việc đơn từ bị đẩy lên xã”. Câu chuyện ở Phong Hiệp cũng là minh chứng sống động cho thấy, khi “phòng tuyến” cơ sở được kích hoạt đúng vai trò, mọi mâu thuẫn đều có thể hóa giải.

Tuy nhiên, để thật sự đánh thức “phòng tuyến” cơ sở, song hành việc tăng cường tiếp và đối thoại với công dân, Tỉnh ủy Cà Mau vừa có chỉ đạo đột phá hơn trong tư duy quản trị bằng cách chuyển từ đánh giá số lượng sang chất lượng.

Theo đó, “tỷ lệ không tái khiếu nại” và “chỉ số hài lòng công dân” sẽ trở thành thước đo năng lực, xếp loại hằng năm đối với người đứng đầu cấp ủy và chính quyền cơ sở. Đây là giải pháp gắn chặt trách nhiệm cá nhân người đứng đầu với kết quả thực tế, không còn chỗ cho sự làm việc hình thức.

Bên cạnh đó, Tỉnh ủy Cà Mau cũng chỉ đạo nghiêm cấm việc “đẩy đơn”. Đối với những vụ việc đã giải quyết đúng pháp luật, thấu tình đạt lý, cơ quan chức năng sẽ ban hành văn bản giải thích và chấm dứt thụ lý, kiên quyết không chuyển đơn đã có kết luận cuối cùng quay trở lại địa phương.

Để phòng ngừa từ xa, Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau Nguyễn Hồ Hải yêu cầu khẩn trương xây dựng “Bản đồ rủi ro khiếu kiện” và áp dụng quy tắc “Đối thoại bắt buộc” trước khi ban hành các quyết định hành chính liên quan đến đất đai. Đồng thời, Tổ công tác “Tiếp sức cơ sở” do Ban Nội chính Tỉnh ủy chủ trì sẽ luân phiên về các địa bàn nóng ở cơ sở để trực tiếp hỗ trợ nghiệp vụ...

Chỉ đạo quyết liệt từ cấp cao nhất tại Cà Mau cho thấy quyết tâm chính trị rất cao trong việc lập lại trật tự, kỷ cương. Đây cũng là cuộc “sát hạch” thật sự đối với hiệu quả của mô hình chính quyền 2 cấp, góp phần hạ nhiệt “sức nóng” của những lá đơn vượt cấp, củng cố niềm tin và đồng thuận của nhân dân vào hệ thống công quyền ngay từ cơ sở.

HỮU TÙNG

Nguồn: https://nhandan.vn/ca-mau-cung-co-niem-tin-noi-co-so-post925848.html