Cẩn trọng với dịch vụ 'chữa lành'

"Chữa lành" biến tướng trên mạng xã hội khiến người bệnh “tiền mất, tật mang” (Ảnh minh hoạ)

Biến tướng, trá hình

Xu hướng "chữa lành" được quảng bá là giải pháp giúp cân bằng cảm xúc, giải tỏa tâm lý, phục hồi tinh thần thông qua các hình thức như thiền định, du lịch, âm nhạc, trị liệu tâm lý, sử dụng tinh dầu hay các khóa học trực tuyến... Nhưng thực tế không ít người chữa không "lành" mà chỉ thấy "rách" thêm.

Sau khi cuộc hôn nhân kéo dài gần 5 năm rơi vào khủng hoảng, chị Phạm Thị Thanh Tuyền, 35 tuổi, ở phường Thiên Hương (thành phố Hải Phòng) lâm vào trạng thái tinh thần suy sụp. Chị cảm thấy mệt mỏi kéo dài và khó tập trung vào công việc. Để tìm sự chia sẻ và mong sống vui vẻ hơn, qua mạng xã hội Facebook, chị Tuyền được giới thiệu và tìm đến một trung tâm “chữa lành” do một người có biệt danh là “coach Minh Th.” quảng bá.

Sau khi trao đổi và chia sẻ về tình trạng hiện tại, chị Tuyền được tư vấn đăng ký khóa trị liệu kéo dài 3 tháng với mức phí 15 triệu đồng. Các "chuyên gia" hứa hẹn chị sẽ được tham gia nhiều buổi trị liệu tâm lý chuyên sâu, học giáo trình miễn phí và được đồng hành bởi người có tiếng nói trên mạng.

Tuy nhiên, khi bắt đầu liệu trình, người trực tiếp tư vấn cho chị Tuyền lại không phải là Minh Th. như quảng bá mà là một cá nhân khác. Các buổi trị liệu diễn ra thông qua hình thức trực tuyến, thiếu sự tương tác chuyên sâu và không mang lại kết quả như kỳ vọng.

Thay vì hồi phục, chị Tuyền thường xuyên cảm thấy đau đầu, mệt mỏi và mất ngủ. Khi có ý định dừng tham gia và đề nghị hoàn lại chi phí, chị Tuyền bị trung tâm này chặn toàn bộ liên lạc.

Một câu chuyện khác xảy ra với chị Trần Quỳnh Anh, cư dân tại khu chung cư Hoàng Huy, phường An Dương. Con trai chị từ nhỏ có dấu hiệu chậm nói và khó giao tiếp. Sau nhiều lần tìm kiếm trên mạng, chị Quỳnh Anh liên hệ với một người tự xưng là “tiến sĩ tâm lý trị liệu” có khả năng “chữa lành tự kỷ” thông qua các liệu pháp nội tâm không dùng thuốc.

chua-lanh 2 — Cán bộ y tế Bệnh viện sức khỏe Tâm thần Hải Phòng hỗ trợ người bệnh thực hành kỹ năng sống.

Sau khi đóng 2 triệu đồng để làm trắc nghiệm đánh giá, chị nhận được kết luận rằng não bộ con chị “không thể phát triển được nữa”, khiến chị gần như suy sụp hoàn toàn. Chỉ đến khi đưa con đến khám tại Bệnh viện Nhi Trung ương, các bác sĩ mới xác định cháu chỉ bị chậm phát triển trí tuệ mức nhẹ và hoàn toàn có thể can thiệp phục hồi qua các chương trình giáo dục đặc biệt.

Thực tế cho thấy, “chữa lành” không còn chỉ là một thuật ngữ mang tính tinh thần mà đang bị thương mại hóa tràn lan. Hàng loạt dịch vụ mang mác “chữa lành” nở rộ dưới nhiều hình thức từ khóa học, workshop, tour du lịch, đến thực phẩm chức năng, tinh dầu, đồ trang sức “giải năng lượng tiêu cực”.

Không ít cá nhân lợi dụng xu hướng này để tổ chức các khóa học không được kiểm chứng về hiệu quả và không có cơ sở chuyên môn.

Thận trọng, tìm nơi uy tín

Người dân cần cẩn trọng với dịch vụ 'chữa lành' được quảng cáo nhiều trên mạng xã hội. (Ảnh minh họa)

Thạc sĩ Nguyễn Thu Phương, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển giáo dục cộng đồng (phường Hải An, Hải Phòng) nhận định, hiện nay nhiều người sau khi tham gia các khóa học cấp tốc trực tuyến, nhận “chứng chỉ quốc tế” trong vài tuần đã tự xưng là chuyên gia hoặc huấn luyện viên chữa lành để hành nghề.

Trong khi đó, để trở thành chuyên gia tâm lý lâm sàng thực thụ, một người cần ít nhất từ 4 đến 6 năm đào tạo chính quy và nhiều năm thực hành chuyên sâu.

Đáng chú ý, các tour du lịch "chữa lành" cũng đang mọc lên rầm rộ. Từ tour thiền định trong rừng, tắm suối để “kết nối với thiên nhiên”, đến các chương trình “giải mã tổn thương thời thơ ấu” với giá từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng. Song, phần lớn các tour này không được kiểm chứng về chất lượng, thiếu người hướng dẫn có chuyên môn và chưa được cấp phép theo đúng quy định.

Ở góc độ pháp lý, nhiều luật sư cho rằng, lĩnh vực trị liệu tâm lý hiện vẫn nằm trong vùng “xám” của quản lý nhà nước. Một số tổ chức, cá nhân đang lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân và khoảng trống pháp lý để hoạt động trái phép, quảng cáo sai sự thật, trục lợi thông qua các dịch vụ mang danh “chữa lành”.

Luật sư Đào Văn Bảy, Giám đốc Công ty Luật Thái Thành cho rằng, điều đáng lo ngại là những hành vi này không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng về mặt tinh thần, thậm chí khiến nhiều người lún sâu hơn vào khủng hoảng.

Trước thực trạng này, các cơ quan quản lý cần sớm có khung pháp lý rõ ràng để phân loại, kiểm tra và quản lý các loại hình dịch vụ chữa lành. Việc giám sát nên được phối hợp giữa các Bộ Y tế, Văn hóa – Thể thao – Du lịch, Công Thương, Công an nhằm tránh tình trạng lạm dụng, lợi dụng niềm tin của người dân để trục lợi.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Quỳnh Phương, Trưởng Khoa Tâm lý – Giáo dục, Trường Đại học Hải Phòng "chữa lành" là một kỹ thuật được sử dụng trong tâm lý học lâm sàng và cần được thực hiện bởi những người được đào tạo bài bản, có chứng chỉ hành nghề và tuân thủ nghiêm ngặt các quy chuẩn đạo đức nghề nghiệp.

Trong cuộc sống hiện đại, nhu cầu tìm đến các liệu pháp tinh thần là điều dễ hiểu. "Người dân cần hiểu rằng, những liệu pháp tâm lý chỉ phát huy hiệu quả khi được thực hiện bởi chuyên gia có trình độ, đồng thời phải phân biệt rõ đâu là trải nghiệm thư giãn, đâu là trị liệu chuyên sâu" - Tiến sĩ Nguyễn Thị Quỳnh Phương thông tin thêm.

Dưới góc độ xã hội, "chữa lành" là nhu cầu chính đáng. Tuy nhiên, nhu cầu đó chỉ nên được đáp ứng bởi những dịch vụ có cơ sở khoa học, người thực hiện có chuyên môn rõ ràng và hoạt động theo đúng pháp luật.

Khi lựa chọn dịch vụ "chữa lành", người dân cần tỉnh táo, tìm hiểu kỹ lưỡng về đơn vị tổ chức, bằng cấp, kinh nghiệm và hiệu quả của phương pháp mà họ cung cấp.

"Chữa lành" không phải là phép màu, càng không phải là phương tiện để bất kỳ ai cũng có thể tùy tiện thực hiện. Cẩn trọng khi tiếp cận các liệu pháp tinh thần không chỉ là bảo vệ sức khỏe bản thân, mà còn là cách góp phần làm lành mạnh môi trường xã hội.

THU HẰNG

Nguồn: https://baohaiphong.vn/can-trong-voi-dich-vu-chua-lanh-524493.html