Cây chè - “chìa khóa” phát triển của Vô Tranh

Xã Vô Tranh xác định phát triển cây chè là nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Địa phương tập trung ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, chuẩn hóa quy trình sản xuất và nâng cao giá trị sản phẩm, coi đây là “chìa khóa” để khai thác hiệu quả lợi thế về thổ nhưỡng và khí hậu. Cây chè đang trở thành điểm tựa sinh kế, giúp người dân địa phương xây dựng cuộc sống ổn định và nâng cao thu nhập.

Một góc xã Vô Tranh.

Gắn sản xuất với thị trường tiêu thụ

Những con đường bê tông dẫn vào các xóm ở xã Vô Tranh mở ra vùng đồi chè xanh mướt, trải dài tít tắp. Buổi sớm đầu đông, khi sương còn đọng trên lá, người dân đã lên nương hái chè, tiếng cười nói rộn ràng.

Vừa hái những búp chè non, bà Phạm Thị Tuyết ở xóm Gốc Gạo kể: Gia đình tôi có hơn 6 sào chè trồng hơn 10 năm nay. Mỗi lứa thu được khoảng 6 tạ búp. Trước kia, chè chủ yếu được sao bán tại chợ địa phương nên giá thấp. Từ khi gia đình tôi liên kết với hợp tác xã (HTX) và chuyển sang canh tác hữu cơ, đất tơi xốp, cây khỏe hơn, búp đẹp và hương vị đậm hơn. HTX thu mua với giá 36.000-40.000 đồng/kg búp tươi, ổn định và cao hơn trước. Nhờ đó, thu nhập gia đình tăng lên đáng kể, đời sống ngày càng khấm khá.

Nhận thấy kinh tế tập thể là nền tảng quan trọng để sản phẩm chè vươn ra thị trường rộng lớn, xã Vô Tranh những năm qua đã tập trung hỗ trợ phát triển HTX và tổ hợp tác.

Toàn xã hiện có 35 HTX nông nghiệp, 60 tổ hợp tác chè và 39 làng nghề. Các đơn vị kinh tế tập thể này chú trọng xây dựng thương hiệu, cải tiến mẫu mã, chuẩn hóa quy trình chế biến để có những dòng sản phẩm bảo đảm an toàn thực phẩm.

Tại HTX chè sạch Đạt Phát, hoạt động sản xuất dịp cuối năm của đơn vị rất sôi động. Được thành lập năm 2020, HTX hiện có 7 thành viên chính thức và 30 hộ liên kết. Sản phẩm chủ lực gồm trà đinh, trà móc câu, hồng trà, trà tôm nõn, nụ trà cổ, trà ướp sen…

Trong đó, trà đinh, trà móc câu, trà tôm nõn đạt OCOP 4 sao và các chứng nhận an toàn thực phẩm, ISO, danh hiệu sản phẩm nông nghiệp nông thôn tiêu biểu.

Ông Vũ Thành Thơm, Giám đốc HTX, cho biết: Chúng tôi xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn VietGAP, canh tác theo hướng hữu cơ. Các hộ liên kết được tập huấn kỹ thuật chăm sóc, quy trình bảo đảm chất lượng. Bao bì, nhãn mác được đầu tư để đáp ứng thị hiếu thị trường. Khi sản phẩm đạt chuẩn OCOP 4 sao, người tiêu dùng trong và ngoài nước tin tưởng hơn rất nhiều.

Nhờ liên kết sản xuất, giá trị kinh tế của chè tăng rõ rệt, từ mức 100.000 - 120.000 đồng/kg chè khô, hiện nhiều sản phẩm được phân loại theo chất lượng, có dòng cao cấp giá lên tới cả triệu đồng/kg.

Nền tảng giảm nghèo và nâng chất nông thôn mới

Xã Vô Tranh được thành lập từ việc sáp nhập 4 xã: Vô Tranh, Tức Tranh, Cổ Lũng và Phú Đô. Vùng đất này có khí hậu mát mẻ, thổ nhưỡng phù hợp với cây chè. Toàn xã có hơn 2.600ha chè, nhiều vùng được công nhận là làng nghề truyền thống.

Các cơ sở sản xuất chú trọng ứng dụng khoa học - kỹ thuật trong chế biến chè, nâng cao chất lượng sản phẩm chè.

Với định hướng đưa cây chè thành cây trồng chủ lực, chính quyền địa phương đã hướng dẫn người dân mở rộng diện tích theo hướng chất lượng và chuyên canh. Trong khoảng 2.500ha chè đang cho thu hoạch, hơn 800ha đạt VietGAP; 34ha được chứng nhận hữu cơ; 68ha được cấp mã số vùng trồng. Đây là điều kiện quan trọng để địa phương hình thành vùng nguyên liệu chuẩn phục vụ chế biến và xây dựng thương hiệu.

Bà Nguyễn Thị Hạ, ở xóm Liên Hồng 2, cho biết: Được HTX hướng dẫn canh tác hữu cơ, chè ít sâu bệnh hơn, giá bán cao hơn, sức khỏe người làm chè cũng được đảm bảo. Thu nhập tăng giúp nhiều hộ trong xóm xây nhà mới, mua xe và đầu tư cho con em học hành. Càng gắn bó với cây chè, chúng tôi càng nhận ra đây là hướng đi bền vững.

Tính đến nay, xã Vô Tranh có 16 sản phẩm OCOP, chủ yếu từ chè. Việc nâng cao giá trị chè giúp đời sống người dân cải thiện rõ rệt. Năm 2025, xã giảm được 23 hộ nghèo, giảm 48 hộ cận nghèo. Tỷ lệ hộ nghèo còn 0,71%, hộ cận nghèo 2,18%. Thu nhập bình quân đầu người đạt 60,6 triệu đồng/năm.

Phó Chủ tịch UBND xã Bùi Phương Thảo cho biết: Thực hiện Nghị quyết số 11 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển ngành chè Thái Nguyên giai đoạn 2025–2030, địa phương tiếp tục triển khai các chính sách nâng cao chất lượng sản phẩm, chú trọng xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường tiêu thụ, hướng tới mục tiêu đưa cây chè trở thành “cây làm giàu” đúng nghĩa.

Từ những định hướng đó, diện mạo nông thôn ở Vô Tranh đang đổi thay rõ rệt. Đến nay, xã đã hoàn thành 15/19 tiêu chí nông thôn mới nâng cao; 30/72 xóm đạt chuẩn xóm nông thôn mới kiểu mẫu. Những đồi chè xanh xen giữa các ngôi nhà mới khang trang tạo nên hình ảnh một vùng quê hiện đại nhưng vẫn giữ trọn nét đặc trưng của vùng chè.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202512/cay-che-chia-khoa-phat-trien-cua-vo-tranh-5997728/