Chàng thanh niên Mông thắp sáng du lịch cộng đồng trên cao nguyên đá

Giữa bạt ngàn núi đá tai mèo hùng vĩ của xã Sà Phìn, tỉnh Tuyên Quang (trước là tỉnh Hà Giang) có ngôi làng nhỏ mang tên Lũng Hòa B. Nơi đây, chàng thanh niên người Mông Sùng Mí Phìn (SN 1994) viết nên câu chuyện khởi nghiệp đầy cảm hứng.

Mô hình du lịch cộng đồng kết hợp homestay của Phìn không chỉ góp phần thay đổi diện mạo làng quê, mà còn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mông và tạo sinh kế cho người dân địa phương.

Trăn trở giữ chân du khách

Sinh ra trong gia đình có truyền thống cách mạng, bố từng là thầy giáo, Phìn và em gái được quan tâm, định hướng học tập. "Đi học cái chữ thì mới có cơ hội để nâng cao chất lượng cuộc sống", lời dạy của bố đã in sâu vào tâm trí anh Phìn.

Anh nỗ lực học tập, thi đỗ vào trường nội trú tỉnh Hà Giang, rồi theo học ngành giáo dục tiểu học trường Cao đẳng Sư phạm Hải Dương. Anh mong muốn trở thành giáo viên, tiếp nối con đường của bố, mang con chữ về bản.

Tuy nhiên, khi trở về quê hương sau khi tốt nghiệp, anh Phìn gặp nhiều đoàn khách du lịch nước ngoài tham quan, lướt qua ngôi làng của mình. Điều này khiến anh trăn trở: "Tại sao mình không làm điều gì đó để giữ chân khách du lịch, mà lại để họ đến tham quan rồi đi mất?".

Nhất là lần anh cùng mẹ bán hàng ở bãi đá Mặt Trăng, khách ăn đồ nướng rất đông nhưng không thể giao tiếp vì bất đồng ngôn ngữ, ngoài việc trao đổi giá cả bằng cách giơ ngón tay hay dùng tiền mặt.

Từ đó, ý tưởng về việc tự giới thiệu văn hóa, vẻ đẹp quê hương mình đến với du khách nước ngoài và góp phần phát triển kinh tế xây dựng quê hương đã nhen nhóm trong suy nghĩ của chàng thanh niên người Mông Sùng Mí Phìn.

Anh Sùng Mí Phìn (thứ hai từ phải sang) xây dựng mô hình homestay và du lịch cộng đồng thu hút du khách đến tham quan, lưu trú. Ảnh: NVCC

Khởi nghiệp từ gian bếp

Anh Sùng Mí Phìn đã quyết định từ bỏ công việc ổn định để dấn bước trên hành trình khởi nghiệp về du lịch cộng đồng. Với vỏn vẹn 500 nghìn đồng và sự phản đối từ bố mẹ, anh khăn gói về Sa Pa - nơi có nhiều người Mông làm du lịch, để học hỏi kinh nghiệm thực tế.

Tại Sa Pa, anh xin làm thêm trong quán phở và may mắn được nhận vào học tại Sapa O'Chau - một doanh nghiệp xã hội dạy tiếng Anh miễn phí và kỹ năng du lịch cộng đồng. Một năm học tập và trải nghiệm miệt mài, từ bưng bê đồ ăn, dọn phòng đến cõng đồ lên núi cho khách, đã trang bị cho Phìn những kiến thức và kỹ năng quý giá. Anh còn được tham gia các tour du lịch cộng đồng, tận mắt chứng kiến cách người Mông Sa Pa làm du lịch.

“Có thêm nhiều kiến thức, kinh nghiệm ở Sa Pa, tôi càng thêm háo hức về quê làm”, anh Phìn nói.

Trở về quê, ý tưởng về một "homestay" của anh đã không nhận được sự ủng hộ của bố mẹ. Anh kiên trì thuyết phục, rồi xin gian bếp cũ của gia đình để sửa sang, cải tạo thành phòng nhỏ với 4 giường để đón khách.

Ban đầu dịch vụ không tốt nhưng sự gần gũi, chân thành của gia đình đã chinh phục du khách. Họ yêu thích trải nghiệm cuộc sống thật của người dân bản địa, từ việc cùng anh Phìn cắt cỏ cho bò, lợn ăn mỗi sáng, đến việc quây quần bên mâm cơm gia đình, nghe bố mẹ anh hát dân ca Mông.

"Khi ăn cơm thì mời bố mẹ tham gia, mời bố mẹ hát dân ca thì khách rất thích," anh Phìn kể. Khách du lịch không chỉ giới thiệu cho nhau mà còn quay lại nhiều lần.

Anh Sùng Mí Phìn bắt đầu hành trình học hỏi khởi nghiệp từ 500 nghìn đồng. Ảnh: NVCC

Để du khách dễ nhớ và mô hình vươn xa hơn, anh quyết định đặt tên cho homestay của mình. Anh chọn tên "White Hmong Homestay" (Homestay của người Mông Trắng), từ thực tế đa số người dân trong vùng là người Mông Trắng.

Anh Phìn cho biết, mô hình này tập trung vào trải nghiệm văn hóa chân thực, không chạy theo số lượng mà chú trọng chất lượng, đón tầm 15 khách để đảm bảo sự riêng tư và gắn kết.

Lan toả giá trị cộng đồng

Chàng thanh niên dân tộc Mông Sùng Mí Phìn từ lúc bắt đầu khởi nghiệp, luôn tự nhủ, để du lịch phát triển bền vững, không thể làm một mình, phải có cộng đồng.

Cùng với phát triển mô hình homestay của mình, anh xây dựng dự án “Chai To” (trong tiếng Mông có nghĩa là Chào đón) nhằm kết nối và phát triển du lịch cộng đồng trong làng. Anh chia sẻ, “Chai to” viết bằng tiếng Mông thì nhiều không đọc được, nên phiên âm và viết rõ bằng tiếng phổ thông để mọi người dễ đọc, dễ nhớ hơn.

Dự án khuyến khích các hộ gia đình trong bản cùng tham gia, tạo ra chuỗi trải nghiệm đa dạng cho du khách. "Chai To" đang hỗ trợ 3 - 4 gia đình, mỗi nhà mang đến một trải nghiệm độc đáo, từ nấu rượu, dệt vải lanh đến giao lưu văn hoá qua lời ca tiếng hát… Doanh thu từ “Chai to” không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn được tái đầu tư vào giáo dục, đào tạo kỹ năng, hỗ trợ cộng đồng phát triển du lịch bài bản, bền vững.

Đặc biệt, dự án “Chai to” còn góp phần giúp trẻ em trong làng tiếp cận với du khách, dạy tiếng Anh và mở rộng thế giới quan của các em; đào tạo miễn phí kỹ năng làm du lịch, dẫn tuor cho thanh niên địa phương.

“Văn hoá không phải là khái niệm chung chung vô hình mà gồm cả nếp sinh hoạt, lao động sản xuất thường ngày, lời ca tiếng hát điệu múa…Do đó, mình phải để khách trải nghiệm để cảm nhận, hiểu được nét văn hoá truyền thống của người Mông ở Lũng Hoa B”, anh Sùng Mí Phìn.

Thay đổi diện mạo quê hương

Một trong những điều anh Sùng Mí Phìn tâm đắc nhất là hành trình khởi nghiệp với mô hình du lịch cộng đồng góp phần thay đổi diện mạo bản làng quê hương.

Anh kể, trước khi có homestay, cuộc sống của nhiều hộ dân ở Lũng Hòa B còn nhiều bộn bề, nhà cửa và khuôn viên chưa thực sự gọn gàng. Kể từ khi anh khởi nghiệp, cuộc sống của gia đình anh và những hộ tham gia dự án đã thay đổi rõ rệt. Không gian sống trở nên sạch sẽ, ngăn nắp hơn. Khách du lịch không chỉ chiêm ngưỡng cảnh đẹp mà còn sẵn sàng trải nghiệm, hoà nhập hơn nhiều nét sinh hoạt, văn hoá truyền thống của người bản địa.

Anh Phìn đang nỗ lực kêu gọi các nguồn xã hội hóa để giúp bà con chỉnh trang nhà cửa, thay đổi khuôn viên, không chỉ để đón khách mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống của chính họ. Anh mong muốn thay đổi tư duy sản xuất, kinh doanh của bà con, kết hợp phát triển kinh tế nông nghiệp với du lịch xanh, bền vững.

Với Sùng Mí Phìn, du lịch không chỉ là một lĩnh vực kinh tế mà còn là một phương tiện để gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mông, tạo cơ hội cho thế hệ trẻ và mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân trên.

Với việc ứng dụng công nghệ và mạng xã hội, anh Sùng Mí Phìn tiếp tục giới thiệu về hoạt động trải nghiệm, khung cảnh thiên nhiên của miền cao nguyên đá đến du khách.

Với thành công mô hình khởi nghiệp và dự án “Chai to”, anh Sùng Mí Phìn từng được T.Ư Đoàn tuyên dương Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác toàn quốc năm 2023, đoạt giải Nhì cuộc thi Dự án khởi nghiệp sáng tạo dành cho thanh niên nông thôn lần thứ VI.

Mới đây, anh Sùng Mí Phìn là một trong số 7 đại biểu tiêu biểu của tỉnh Tuyên Quang tham dự Hội nghị gặp mặt lãnh đạo Đảng Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 tại Hà Nội.