Chị Khé làm ao 2 tầng trên núi

TUYÊN QUANG Chị Phượng Mùi Khé đào 2 ao giật cấp trên độ cao 1.000m nuôi cá nước ngọt. Xung quanh chị nuôi ngan, gà thiến... Vui nhất là ngan - cá đều chung sống hòa bình.

Ao cá 2 tầng - mô hình độc lạ ở Hồ Thầu

Buổi sáng ở Hồ Thầu (Tuyên Quang) không khí trong lành, mát lịm. Gió từ trong khe núi mang theo hơi lạnh càng khiến không khí trong veo, lạnh ngọt. Chị Phượng Mùi Khé (thôn Tân Thành, xã Hồ Thầu) mau mắn vào kho lấy một chậu cám viên, vốc từng vốc ném xuống mặt ao. Đàn cá quen lệ, rào rào lao lên mặt nước đớp mồi, tạo thành những tiếng lao xao. Rất nhiều loại cá như chép, trắm cỏ, trắm đen, chạch sụn… cùng trồi lên mặt nước.

Mô hình ao 2 tầng nuôi cá nước ngọt trên núi của chị Phượng Mùi Khé. Ảnh: K.Trung.

Đây là năm thứ 3 chị Khé nuôi cá trên hai ao trên độ cao 1.000m - điều lạ lùng, hiếm hoi ở bản người Dao xã Hồ Thầu. Đặc biệt hơn, dựa theo địa hình triền đồi dốc có nguồn nước dồi dào, gia đình chị Khé làm 2 ao theo kiểu giật cấp, một ao ở trên, một ao lớn hơn phía dưới chênh nhau khoảng 1m, mỗi ao rộng cả trăm m2.

Nước tự nhiên từ trên khe núi được dẫn xuống bằng đường ống nhựa, lúc nào cũng trong veo. Đây cũng là nước dùng cho sinh hoạt hằng ngày của bà con vùng núi. Ống dẫn nước phải chạy từ rất xa mới dẫn về ao nên chị Khé đã nghĩ ra sáng kiến làm hai ao ở vị trí cao - thấp để hứng nước của nhau. Ao bên trên đầy nước sẽ theo một rãnh nhỏ phía bờ đổ xuống ao phía dưới, vừa giữ được nước sạch quý giá, vừa tạo lưu thông dòng chảy giúp cả 2 ao không bao giờ tù đọng, luôn giàu oxy mà không cần máy sục khí.

Ngan - cá chung sống hòa bình trong ao 2 tầng của chị Phượng Mùi Khé. Ảnh: K.Trung.

Trong ao, chị Khé nuôi đủ các loại cá, nhưng nhiều nhất là cá trắm, chép, cá chày đất, cá bống, chạch sụn…, tất cả đều nuôi thả tự nhiên, hơn 2 năm mới thu hoạch một lần. “Vì nuôi lâu, dài ngày nên cá rất ngon, thịt dai, thơm, rất ngọt. Vì thế giá bán một kg cá lên tới 180 - 200 ngàn đồng/kg”, chị Khé cho hay.

Mỗi lần tát ao, chị Khé thu từ 4 - 5 tạ cá, doanh thu từ 80 - 100 triệu đồng. Cá đặc sản thơm ngon nên khách đặt mua rất đông, nhất là các điểm kinh doanh homestay làm du lịch ở vùng danh thắng ruộng bậc thang Hồ Thầu. Vừa có thu nhập, chị Khé vừa đóng góp cho quê hương một đặc sản để giữ chân du khách ở lại với bản làng.

Điều đặc biệt trong mô hình nuôi thủy sản trên núi của chị Khé không chỉ ở mô hình ao 2 tầng mà còn ở khung cảnh cực kỳ êm đềm. Bên dưới là cá, bên trên mặt ao đàn ngan gié - giống ngan bản địa lông đen nhánh tô điểm những mảng màu trắng xám, cổ có màu xanh óng ánh như hạt cườm thản nhiên bơi lội.

Khung cảnh thanh bình ở trang trại nhà chị Khé. Ảnh: K.Trung.

Khi chị Khé ném thức ăn cho cá, từng đàn cá nổi lên đớp mồi, lũ ngan vẫn mặc nhiên không thèm bắt cá, cá cũng không sợ ngan. Những loài vật “thiên địch” cùng chung sống hòa bình, thân thiện trong một không gian ao nhỏ bé càng khiến khung cảnh vùng núi yên bình.

“Đàn ngan này em nuôi lâu năm chỉ để lấy trứng rồi cho ấp nhân ngan giống. Cá cũng nuôi lâu ngày nên chúng quen nhau, chung sống hòa bình, không 'va chạm' nhau, ngan không bắt cá, cá cũng không sợ ngan”.

Đúng như lời chị Khé, đàn ngan bơi lượn vòng vòng trên mặt ao, kỳ cọ bộ lông đỏm dáng rồi lại khoan khoái leo lên mỏm đá mồ côi nhô lên giữa ao rỉa lông, tắm nắng. Lũ cá no mồi cũng lượn vòng nô nghịch, thi thoảng cao hứng còn nhảy vọt lên trên mặt, vẽ những vòng sóng lan rộng. Để đàn ngan có không gian chơi sẽ sạch, chị Khé đã đắp lòng suối ở khe thành một vũng nước trong veo để nuôi ngan, tạo ra sản phẩm thơm ngon.

Đàn gà trống thiến của gia đình chị Khé chuẩn bị bán Tết. Ảnh: K.Trung.

Vườn - ao - chuồng khép kín, sinh thái

Ở xã Hồ Thầu, mô hình chăn nuôi đa dạng, khép kín của chị Khé là một trong những mô hình kinh tế điển hình hiếm hoi. Là hội viên giỏi của Hội Phụ nữ xã, chị Khé là tấm gương đi đầu trong mọi lĩnh vực. Anh Phượng Chàn Nu - chồng của chị Khé là Phó Chủ tịch xã, bận công tác từ sớm đến tối, mọi việc trong nhà một tay chị Khé đảm đương. Chỉ hiếm hoi những ngày cuối tuần anh Phượng Chàn Nu mới về đỡ đần cho vợ.

Mô hình vườn - ao - chuồng của gia đình chị Phượng Mùi Khé là mô hình mẫu ở xã Hồ Thầu. Ảnh: K.Trung.

Không chỉ nuôi ngan, nuôi cá, chị Khé còn gây một đàn gà trống thiến hơn 100 con nuôi thả rông, canh bán đúng vào dịp Tết cùng 4 con lợn nái để cung cấp lợn đen giống cho cả bản. Việc luôn chân luôn tay, hết cho cá, ngan ăn lại thái chuối cho lợn, vốc thóc cho đàn gà sống thiến…, chị Khé không kịp nghỉ. Thế mà chị vẫn không quên chăm mảnh nương gần 3ha trồng quế 3 năm tuổi ngay phía trên đỉnh đồi sau nhà. 

Ngoài ra, nhà chị Khé còn nuôi 5 con lợn nái bản địa để nhân lợn giống bán. Mỗi năm chị Khé bán 8 - 10 lứa lợn con từ 5 con lợn mẹ, cho thu nhập từ đàn lợn giống trên 50 triệu đồng.

“Cả khu trang trại của gia đình em rộng khoảng 3.000m2, trong đó phần lớn là 2 ao cá, khu chuồng gà, chuồng lợn quây xung quanh. Dù xa dân cư nhưng mình vẫn phải đảm bảo vệ sinh môi trường, không để phát sinh mùi hôi thối, nước thải… từ chuồng trại ra bên ngoài”, chị Khé hồ hởi.

Mô hình chăn nuôi sinh thái, khép kín của chị Phượng Mùi Khé. Ảnh: K.Trung.

Người phụ nữ hay làm này đã có phương án từ khi bắt đầu xây dựng chuồng trại: khu đất trống bên mé ngoài được rào kín xung quanh tạo sân chơi ngoài trời cho đàn gà trống thiến; đàn ngan được bơi lội trong ao; phân gà, phân lợn được thu gom qua hệ thống đường ống nhựa kín chôn trong đất, dẫn vào hố biogas. Nước thải được trữ trong một hố lắng làm nước tưới cho cây trồng. Sự sắp xếp khoa học ấy khiến khu chăn nuôi của chị Khé không hề có mùi hôi thối, chỉ có tiếng lợn ủn ỉn, tiếng cá quẫy đớp mồi, tiếng đàn ngan, đàn gà huyên náo những lúc đòi ăn…

Đặc thù ở các xã miền núi là người dân đều chăn nuôi theo mô hình nhỏ lẻ, tự sản tự tiêu. Mô hình vườn - ao - chuồng của chị Phượng Mùi Khé là mô hình kinh tế thuộc quy mô lớn nhất xã Hồ Thầu, có nông sản cung cấp cho các hộ kinh doanh du lịch ở địa phương. Để đảm bảo sức khỏe đàn vật nuôi, chị tìm tòi cách chữa trị các loại bệnh dịch thông thường mà vật nuôi dễ mắc phải, chủ động phòng ngừa dịch bệnh từ xa, từ sớm và có thể tự chữa khỏi được những bệnh thông dụng nếu vật nuôi của gia đình mắc phải.

Gà thiến nuôi thả vườn của chị Phượng Mùi Khé. Ảnh: K.Trung. 

“Khu chăn nuôi của gia đình em xa khu dân cư nên cũng ít tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm bên ngoài, do đó khá an toàn, ổn định trước dịch bệnh. Mỗi năm trừ các chi phí, nguồn thu từ việc đa dạng hóa vật nuôi mang về từ 70 - 80 triệu đồng. Đây là nguồn thu ổn định, khá lớn đối với các hộ vùng cao”, chị Phượng Mùi Khé chia sẻ.

Ngoài ra, gia đình chị Khé còn tích cực trồng cây gây rừng, đến nay chị Khé có 3ha quế  trên 4 năm tuổi phủ kín các khu đồi thôn Tân Thành. Dưới tán rừng, chị Khé trồng 2ha cây sa nhân tím, mỗi năm doanh thu trên 80 triệu đồng. Bên cạnh đó, gia đình chị Khé có 2 vườn cây ăn quả, chủ yếu là lê đường và mận trái mùa, mỗi vụ cho doanh thu trên 40 triệu đồng.

Với các mô hình kinh tế hiệu quả, chị Phượng Mùi Khé luôn là tấm gương sáng để lan tỏa những điều tốt đẹp đến người dân trong xã, góp phần hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” tại Đảng bộ xã Hồ Thầu.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/chi-khe-lam-ao-2-tang-tren-nui-d788196.html