Chủ biên Chương trình Ngữ văn gợi ý học sinh cách làm bài đạt điểm cao

TPO - PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên Chương trình Ngữ văn GDPT 2018, Tổng Chủ biên sách Ngữ văn THPT bộ Cánh Diều gợi ý cho học sinh lớp 12 năm nay cách làm bài thi Ngữ văn đạt điểm cao.

Không đầy 1 tháng nữa học sinh lớp 12 trên toàn quốc sẽ bước vào Kỳ thi Tốt nghiệp THPT 2025. Kỳ thi năm nay đặc biệt khi lần đầu tiên áp dụng phương án thi mới và cũng là năm đầu tiên thí sinh thi theo chương trình GDPT 2018.

Đối với môn Ngữ Văn đây là một bước ngoặt vì học sinh sẽ không còn tình trạng đồn đoán đề thi vì có thể Hội đồng ra đề hoàn toàn không sử dụng trong sách giáo khoa. Như vậy, thí sinh sẽ phải tiếp cận ngữ liệu mới để thực hiện bài thi trong thời gian 120 phút.

Thời điểm này, học sinh lớp 12 ở các trường THPT, Trung tâm GDTX đã hoàn thành chương trình năm học, bước vào giai đoạn tăng tốc ôn tập “nước rút” chuẩn bị cho kỳ thi.

Trước đó, Bộ GD&ĐT đã công bố đề minh hoạ kỳ thi năm 2025 với hai phần chính gồm: Đọc hiểu (4 điểm),Viết (6 điểm). Trong đó, phần Đọc hiểu có 5 câu hỏi và phần Viết gồm viết đoạn văn khoảng 200 chữ (2 điểm); viết bài văn nghị luận khoảng 600 chữ (4 điểm).

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống cho rằng, Kỳ thi Tốt nghiệp THPT 2025 là kỳ thi đầu tiên thực hiện đánh giá năng lực người học theo Chương trình GDPT 2018.

Trong đó, cùng với môn Toán, Ngữ văn là một trong hai môn thi bắt buộc. Yêu cầu của đề thi có nhiều điểm mới, nhất là việc không sử dụng lại các văn bản ngữ liệu đã có trong sách giáo khoa.

Học sinh lớp 12 tại Hà Nội trong chương trình tư vấn thi Tốt nghiệp THPT năm 2025 do báo Tiền Phong tổ chức.

Để làm tốt bài thi tốt nghiệp THPT môn Ngữ văn, học sinh cần chú ý một số nội dung, cách thức làm bài. Bộ GD&ĐT đã công bố cấu trúc, định dạng của đề thi và học sinh đã được thầy cô ở trường THPT luyện tập, làm quen với các đề tham khảo…

Do đó, PGS Thống nêu một số gợi ý khi vào phòng thi, làm bài thi sao cho hiệu quả nhất.

Ngữ văn là môn thi đầu tiên trong kỳ thi. Cụ thể, sáng 26/6, đúng 7h30 phút, thí sinh sẽ được phát đề thi và 5 phút sau đó bắt đầu tính giờ làm bài.

Theo PGS, đầu tiên, các em thí sinh cần giữ được tâm thế bình tĩnh, tự tin. Sau khi nhận đề, thí sinh không vội làm ngay mà đọc lướt qua toàn bộ đề thi gồm cả 2 phần (đọc hiểu và viết) để có cái nhìn tổng quát yêu cầu của toàn bộ đề thi, phát hiện mối quan hệ giữa các phần, các câu hỏi trong đề.

Sau đó, thí sinh nên làm phần đọc hiểu trước (toàn bộ đề 120 phút, các em chỉ nên dành 30- 40/120 phút cho phần đọc hiểu). Cách làm là, bình tĩnh, đọc chậm văn bản ngữ liệu, sau đó trả lời từng câu hỏi trong đề yêu cầu.

“Chỉ cần trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm, đề hỏi gì thì trả lời thẳng vào câu hỏi ấy.

Ví dụ với câu hỏi: Xác định biện pháp tu từ trong đoạn trích, thì chỉ cần nêu tên biện pháp tu từ; không cần lí giải, cũng không cần nêu đặc điểm và tác dụng của biện pháp ấy. Ngược lại nếu đề yêu cầu vì sao thì phải lí giải...”, PGS.TS Thống nói.

Với câu hỏi mức độ hiểu (câu 3,4) và vận dụng (câu 5), thí sinh cũng không nên trình bày dài dòng mà viết thật ngắn gọn, chủ yếu nêu thông tin chính là đã đạt điểm.

Đến phần II là phần Viết, thí sinh có thể viết đoạn hoặc viết bài trước đều được, tuỳ vào lựa chọn của từng thí sinh. Tuy vậy, các em cũng cần chú ý mối quan hệ giữa yêu cầu viết với phần đọc hiểu.

Nếu nội dung câu viết nào liên quan đến văn bản đọc hiểu thì làm phần đó trước. Viết đoạn văn thường chỉ tập trung làm rõ một ý lớn. Ý lớn thường nêu ngay trong đề.

Thí sinh nên nêu ý chính này ở phần mở đầu đoạn; các câu sau bao gồm phát triển đoạn chỉ nhằm làm rõ ý đã nêu ở mở đầu đoạn, không mở rộng ra các ý khác; dù đoạn văn có thể chưa dài, chưa đủ 200 chữ, nếu thấy đã làm rõ được ý mở đầu thì có thể dừng lại để chuyển sang bài văn.

Ông khuyên học sinh, với phần viết đoạn văn 200 chữ các em chỉ cần dành thời gian khoảng 30 phút. Thời gian còn lại tập trung viết bài văn, khoảng 60 phút.

Không viết quá dài, chú ý hình thức trình bày

Chủ biên Chương trình Ngữ văn GDPT 2018 cũng nhấn mạnh vấn đề, thời gian làm bài thi môn Ngữ văn không nhiều nên đề thi môn này cũng không thể yêu cầu thí sinh phải viết thật dài.

Ngay cả đề thi cũng thường có ngữ liệu không quá dài, không quá khó; từ đó yêu cầu thí sinh có cách viết rõ ràng, phù hợp với trình độ, đối tượng học sinh và thời gian viết bài.

"Về dung lượng, đề nêu giới hạn viết đoạn văn “khoảng 200 chữ” nhưng thí sinh có thể viết trên dưới số lượng chữ quy định, không nhất thiết phải viết đúng chằn chặn số chữ ấy", PGS.TS Đỗ Ngọc Thống.

Về dung lượng, đề nêu giới hạn viết đoạn văn “khoảng 200 chữ” nhưng thí sinh có thể viết trên dưới số lượng chữ quy định, không nhất thiết phải viết đúng chằn chặn số chữ ấy.

Ông ví dụ, đoạn văn ngắn có thể 250 chữ nếu chưa hết ý hoặc 180 chữ khi đã đủ ý hoặc bài văn nghị luận có thể dài 700 chữ nhưng cũng có thể 500 chữ...Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo, thí sinh không nên quá say sưa với 1 câu nào đó dẫn đến không còn thời gian để làm câu tiếp theo, làm sơ sài, cho có sẽ dễ dẫn đến thiếu ý, mất điểm.

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên Chương trình Ngữ văn GDPT 2018 tập huấn cho giáo viên về ra đề thi Ngữ văn và luyện tập cho học sinh.

Một vấn đề quan trọng PGS lưu ý thí sinh đó là quá trình làm bài thi Ngữ văn cần chú ý đến hình thức trình bày bài.

Chương trình mới yêu cầu thí sinh không chỉ chú ý nội dung mà cần coi trọng của hình thức trình bày. Thí sinh sẽ bị trừ điểm khá nhiều điểm nếu bài viết mắc nhiều lỗi hình thức như: Chữ viết cẩu thả (sai, thiếu nét), sai chính tả, sai ngữ pháp; dùng từ sai, diễn đạt tối nghĩa, lủng củng, câu trước mâu thuẫn với câu sau…

Thí sinh nên thể hiện bài viết một cách trung thực, sáng tạo. Đặc biệt, trong bài viết nghị luận là sự thể hiện tư tưởng, tình cảm, thái độ; những hiểu biết và cách nghĩ, cách cảm, cách hiểu của người viết trước một vấn đề văn học hoặc cuộc sống, xã hội.

Vì thế thí sinh cần thể hiện suy nghĩ, quan điểm, hiểu biết một cách trung thực. Cụ thể, suy nghĩ, cảm nhận được gì, hiểu thế nào... thì nêu đúng suy nghĩ, cảm nhận, cách hiểu của mình, đặc biệt mạnh dạn nêu lên các ý mới lạ của cá nhân; không sao chép, vay mượn, nói theo người khác như một lối mòn...

“Tuy nhiên những suy nghĩ dù là của cá nhân cũng cần trình bày theo một thứ tự rõ ràng, có logic để thuyết phục người đọc. Bài văn không chỉ rõ các ý mà người viết còn biết diễn đạt các ý ấy sao cho đúng, cho hay bằng những câu chữ, lời văn sáng sủa, giàu hình ảnh...”, PGS Thống nói.

Ngữ văn là môn thi đầu tiên trong Kỳ thi Tốt nghiệp THPT. Cụ thể, sáng 26/6, đúng 7h30 phút, thí sinh sẽ được phát đề thi và 5 phút sau đó bắt đầu tính giờ làm bài.

Hà Linh

Nguồn: https://tienphong.vn/chu-bien-chuong-trinh-ngu-van-goi-y-hoc-sinh-cach-lam-bai-dat-diem-cao-post1746339.tpo