Chủ động, sẵn sàng các phương án phòng chống thiên tai

*Xã Trà Tập huy động cơ giới để giải phóng các điểm sạt lở. Ảnh: PHÚ THIỆN*

Chi tiết từng phương án ứng phó

Xã Tây Hồ (hợp nhất từ 4 xã Tam Phước, Tam Lộc, Tam Thành, Tam An) là địa bàn thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng nề của ngập lụt. Ông Phan Văn Ba, Phó Chủ tịch UBND xã, cho biết xã đã phê duyệt phương án phòng, chống thiên tai năm 2025 nhằm đánh giá rủi ro và phân loại kịch bản ứng phó cụ thể. Xã đã chuẩn bị lực lượng xung kích tham gia ứng phó với thiên tai, đặc biệt chú trọng “Lực lượng tại chỗ” với số lượng trên 100 người, đồng thời trang bị sẵn 3 thuyền máy vỏ nhôm, 1 thuyền máy vỏ nhựa, 2 ghe chèo. Khi cần thiết sẽ huy động thêm xe tải và các phương tiện khác từ doanh nghiệp.

*Lực lượng chức năng xã Trà Linh hỗ trợ di dời nhà cửa người dân tại Tăk Ngo. Ảnh: PHÚ THIỆN*

Xã lên phương án đối với 3 loại hình thiên tai có thể xảy ra trên địa bàn gồm bão, sạt lở đất và ngập lụt. Đối với phương án di dời dân khỏi vùng ngập lụt, xã nhận định các thôn thường xuyên bị ngập lụt khi xảy ra mưa lớn gồm: Phú Mỹ (23 hộ, 47 khẩu), Thành Mỹ (18 hộ, 42 khẩu), An Thiện (41 hộ, 62 khẩu), Phú Văn (31 hộ, 112 người). Đặc biệt, thôn An Thọ có đến 332 hộ/1.210 khẩu sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp. Với các tình huống ngập lụt, xã sẽ ban hành mệnh lệnh di tản cụ thể. Theo đó, nước sắp ngập quốc lộ 1 sẽ di tản các tổ 1, 4 (thôn An Thiện) và tổ 1, 2, 3, 4 (thôn An Thọ); nước sông dâng cao sẽ di dời đội 12, 13, 14 (thôn Phú Văn).

Xã Thượng Đức (hợp nhất từ 3 xã Đại Lãnh, Đại Hưng và Đại Sơn) là một trong những địa bàn trọng yếu về phòng chống thiên tai, đặc biệt khu vực Đại Hưng cũ được xem là “rốn lũ” khi mưa lớn và thủy điện xả lũ.

Ông Nguyễn Hữu Lân, Phó Chủ tịch UBND xã Thượng Đức, cho hay phương án phòng, chống thiên tai năm 2025 đã được rà soát kỹ lưỡng tại các khu vực xung yếu như hồ chứa, ven sông, và khu vực có nguy cơ sạt lở. Đáng chú ý, phương án sơ tán dân tập trung vào các vùng nguy cơ sạt lở, lũ quét và vùng trũng thấp. Xã ưu tiên sơ tán trước các đối tượng dễ bị tổn thương (người già neo đơn, phụ nữ mang thai, trẻ em mồ côi...). Các địa điểm sơ tán tập trung đã được quy định rõ ràng, bao gồm: trụ sở Đảng ủy/UBND, Ban Chỉ huy Quân sự, Công an, nhà sinh hoạt cộng đồng, các chùa và nhà tránh lũ. Kế hoạch sơ tán được xây dựng chi tiết cho từng cấp độ bão, lũ, lụt, và sạt lở đất.

*Lực lượng chức năng xã Trà Leng hỗ trợ di dời tài sản cho người dân vùng nguy cơ sạt lở. Ảnh: PHÚ THIỆN*

Lo ở miền núi

Công tác phòng chống thiên tai là một trong hai nội dung trọng tâm được Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố tổ chức giám sát đầu tháng 10 vừa qua. Qua giám sát tại địa phương, đoàn đã ghi nhận và đánh giá cao sự chủ động của các đơn vị trong việc xây dựng phương án, kế hoạch phòng ngừa, ứng phó, và khắc phục hậu quả thiên tai. Đặc biệt, các địa phương đã quan tâm đầu tư nguồn lực, chuẩn bị sẵn sàng lực lượng, phương tiện theo đúng phương châm “4 tại chỗ” để ứng phó hiệu quả. Dù vậy, khi mưa lũ vào cao điểm, sạt lở đất và lũ quét vẫn là nỗi lo thường trực, đặc biệt tại các khu vực miền núi do nguồn lực và trang thiết bị phòng, chống thiên tai chưa đáp ứng yêu cầu.

Ông Nguyễn Hồng Lai, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Trà Tân (được thành lập sau sáp nhập xã Trà Tân và Trà Giác cũ), bày tỏ lo ngại sâu sắc về nguy cơ chia cắt và mất thông tin liên lạc khi mưa lũ xảy ra. Theo đó, xã Trà Tân hiện vẫn còn gần nửa diện tích chưa có điện lưới quốc gia, cùng với tình trạng mất điện và sóng điện thoại chập chờn thường xuyên, đặc biệt trong mùa mưa bão. “Nhiều nơi, bà con phải leo lên cây mới có sóng điện thoại. Mọi thông tin liên lạc đều rất bị động. Nếu sạt lở xảy ra thì việc ứng cứu, chỉ đạo rất khó khăn”, ông Lai đặt vấn đề. Với cơ sở vật chất ứng phó thiên tai ở các thôn còn thiếu, chưa đáp ứng yêu cầu tối thiểu, ông Lai kiến nghị cấp trên quan tâm hỗ trợ, bởi đây là những nhu cầu thiết yếu đối với các địa phương miền núi.

Theo ông Nguyễn Phi Hùng, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố, đoàn giám sát đã ghi nhận bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phòng chống thiên tai tại nhiều địa phương vẫn còn những hạn chế đáng kể. Cụ thể, phương án phòng, chống thiên tai chưa thật sự cụ thể, sát thực tế, và chưa đảm bảo sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan, doanh nghiệp khi thiên tai xảy ra. Đặc biệt, việc di dời tạm thời và tái định cư lâu dài gặp nhiều khó khăn do thiếu nhà trú, tránh bão và thiếu tái định cư đảm bảo yêu cầu thiếu quỹ đất an toàn. Điều này xuất phát từ địa hình đồi núi hiểm trở, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở, trong khi kinh phí xây dựng nhà tái định cư lại thấp.

Về nguồn lực, trang thiết bị và kinh phí cho công tác phòng chống thiên tai nhất là ở các xã miền núi chưa đảm bảo. Hầu hết các địa phương được giám sát đều thiếu thốn cơ sở vật chất, đặc biệt là các phương tiện cơ bản ứng phó khẩn cấp như máy cưa, máy phát điện, ca nô, xuồng máy, loa cầm tay... Bên cạnh đó, công tác dự báo, cảnh báo, theo dõi, giám sát cùng khả năng chống chịu của công trình phòng, chống thiên tai vẫn còn nhiều bất cập.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng khoa học công nghệ trong phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai còn hạn chế. Công tác thông tin, tuyên truyền, đào tạo, nâng cao nhận thức và năng lực cộng đồng chưa được chú trọng đúng mức. Đặc biệt, sự chủ động thích ứng của một bộ phận người dân còn hạn chế, nhất là tình trạng chủ quan trước các cảnh báo, khuyến cáo về thiên tai chưa được khắc phục.

*Lực lượng dân quân tự vệ xã Hùng Sơn khẩn trương dọn đất đá để khơi thông đường. Ảnh: Hốih Nhái.*

Những khuyến nghị

Tham gia đoàn giám sát của Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố, ông Trương Xuân Tý, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường đã đưa ra nhiều khuyến nghị trọng tâm đối với các địa phương trong công tác phòng, chống thiên tai.

Đáng chú ý, mùa mưa bão ở Đà Nẵng (nhất là khu vực Quảng Nam cũ) thường tập trung vào cuối tháng 10 và tháng 11. Các địa phương đã chuẩn bị phương án, nhưng vấn đề quan trọng là phải cụ thể hóa phương án đó đến tận các thôn để nhận diện và lên sơ đồ thực hiện. Nghĩa là, từ phương án trên bản đồ, cần chuyển thành sơ đồ tác chiến tại thôn. Trên sơ đồ này, phải chấm rõ những vị trí có nguy cơ sạt lở đất, ngập lụt... sẽ ảnh hưởng tới bao nhiêu hộ để người dân nắm được. Sơ đồ cũng phải thể hiện chi tiết địa điểm sơ tán (nhà văn hóa, trường học), lộ trình di chuyển, phương tiện và lực lượng hỗ trợ. “Các địa phương cần “mổ xẻ” phương án ra đưa về từng thôn để lên được sơ đồ. Việc này nhằm chủ động nâng cao nhận thức của chính quyền cấp thôn và người dân khi thiên tai xảy ra”, ông Tý khuyến nghị.

Về công tác chỉ huy và lực lượng, các địa phương cần phân công rõ ràng và đưa lực lượng về thôn để từng thành viên nắm địa bàn ngay từ đầu. Khi sự cố xảy ra, người được phân công phải kịp thời có mặt ngay, không chờ đến lúc đó mới chỉ huy và phân công. Ngoài ra, cần xây dựng quy chế phối hợp cụ thể với các bên liên quan như doanh nghiệp, đơn vị bảo dưỡng đường bộ/đường sông để sử dụng phương tiện, thiết bị tham gia ứng cứu khi xảy ra thiên tai. Các địa phương cần lưu ý ban hành quyết định huy động lực lượng nhằm đảm bảo chế độ và dự lường tình huống xấu...

Hiện nay, sạt lở đất là mối lo ngại lớn nhất. Ông Tý cho biết, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng đề án thay thế Nghị quyết số 23/NQ-HĐND ngày 22/7/2021 của HĐND tỉnh Quảng Nam (cũ) về cơ chế hỗ trợ sắp xếp, ổn định dân cư miền núi tỉnh giai đoạn 2021 - 2025. “Việc sắp xếp dân cư xen ghép không ổn định lâu dài. Để hạn chế thấp nhất thiệt hại do sạt lở đất ở miền núi, tinh thần là phải tính đến việc sắp xếp tập trung. Các xã cần lưu ý trong quy hoạch sử dụng đất mới để xây dựng khu tái định cư tập trung, đưa người dân về ở nơi ổn định bền vững trong mùa thiên tai”, ông Tý cho hay.

Nguồn: https://baodanang.vn/chu-dong-san-sang-cac-phuong-an-phong-chong-thien-tai-3308488.html