Chú trọng truyền thông về dân số và phát triển

Nhân viên Trung tâm Y tế Tân Hiệp thăm trẻ sàng lọc sau sinh tại hộ gia đình. Ảnh: HẠNH CHÂU

Bác sĩ Chung Tấn Thịnh - Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết, chất lượng DS của tỉnh từng bước được cải thiện, các giải pháp nâng cao mức sinh nhằm đạt mức sinh thay thế, mất cân bằng giới tính khi sinh cơ bản được kiểm soát. Tỷ số giới tính khi sinh dần ổn định trong mức cân bằng tự nhiên (108,13 trẻ sơ sinh trai/100 trẻ sơ sinh gái; tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi đạt khoảng 16,2%, tỷ lệ người từ 65 tuổi trở lên đạt khoảng 11,3%, quy mô dân số ổn định, khoảng 3,7 triệu người).

Ngân sách địa phương bố trí hơn 153,6 tỷ đồng đảm bảo nguồn lực cho công tác DS giai đoạn 2021 - 2025, trong đó chi công tác truyền thông về DS và phát triển 10,5 tỷ đồng. “Các ban, ngành, đoàn thể phối hợp thực hiện công tác DS ngày càng chặt chẽ hơn, từ đó kết quả công tác DS chuyển biến tích cực. “Mỗi cặp vợ chồng có 2 con” bước đầu đã chuyển biến, lan tỏa trong toàn xã hội. Chất lượng DS ngày càng được nâng lên, phân bố DS hợp lý hơn, gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh, góp phần quan trọng phát triển kinh tế - xã hội”, ông Chung Tấn Thịnh đánh giá.

Ở xã Tân Hiệp, vai trò của cộng tác viên DS được phát huy hiệu quả. Trưởng Phòng DS và Phát triển, Trung tâm Y tế Tân Hiệp Phan Trúc Phương cho biết: “Trung tâm có 215 cộng tác viên DS, quản lý 215 địa bàn, có nhiệm vụ theo dõi, cập nhật biến động hộ gia đình, thống kê thông tin DS, tuyên truyền, vận động người dân thực hiện các chính sách DS, không lựa chọn giới tính thai nhi, tư vấn khám sức khỏe trước kết hôn… Với nỗ lực của trung tâm và đội ngũ cộng tác viên DS, các hoạt động truyền thông được tổ chức đa dạng”.

Theo chân đội ngũ này mới thấy, cộng tác viên DS thật sự là “cánh tay nối dài” của ngành DS, đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa chính sách và người dân tại cơ sở. Cộng tác viên “đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng” để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân, từ đó kịp thời báo cáo khó khăn, vướng mắc trong tiếp cận dịch vụ y tế, DS. Họ sử dụng phương pháp “mưa dầm thấm lâu”, vận động và thuyết phục người dân bằng những câu chuyện thực tế, gần gũi và phù hợp với văn hóa từng cộng đồng; hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ y tế, DS tại cơ sở.

Bà Phan Trúc Phương cho biết thêm: “Nhờ những nỗ lực này, 5 năm qua nhận thức của người dân chuyển biến tích cực, tỷ lệ sàng lọc trước sinh và sơ sinh hằng năm đều đạt 100% chỉ tiêu. Tỷ lệ cặp vợ chồng tham gia khám sức khỏe trước hôn nhân đạt và vượt chỉ tiêu. Tỷ lệ hộ gia đình được tiếp cận thông tin truyền thông hằng năm đạt 80 - 85%. Tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh tại địa phương giảm nhẹ (từ 110 bé trai/100 bé gái năm 2021 giảm còn 108,5 bé trai/100 bé gái năm 2024)...”.

Xã Giang Thành có 32.673 nhân khẩu, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm khoảng 20,1%, đặt ra nhiều thách thức trong công tác truyền thông, giáo dục DS. Đời sống người dân vùng biên giới, đặc biệt đồng bào Khmer còn khó khăn, ít quan tâm đến việc tiếp cận dịch vụ DS, sức khỏe sinh sản. Rào cản ngôn ngữ và trình độ dân trí cũng là thách thức bởi một bộ phận đồng bào Khmer chưa thông thạo tiếng Việt. Một số hủ tục như kết hôn sớm, sinh nhiều con để “có phúc, có phước” vẫn tồn tại, làm giảm tính bền vững trong áp dụng các biện pháp kế hoạch hóa gia đình hiện đại. Tình trạng di cư qua lại biên giới, hôn nhân không đăng ký, di cư lao động tự do làm tăng nguy cơ khó kiểm soát trong quản lý DS, sức khỏe sinh sản, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Trung tâm Y tế Giang Thành cho biết, với sự nỗ lực của công tác truyền thông, quy mô gia đình có 2 con được chấp nhận ngày càng rộng rãi. Năm 2024, tỷ suất sinh thô là 11,91%, tăng 2,1% so năm 2023; tỷ lệ cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại đạt 61,7%; tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ tăng 17%... Những số liệu này khẳng định sự đúng đắn trong đường lối, chính sách DS của Đảng và Nhà nước, thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự tận tụy của đội ngũ cán bộ DS cơ sở.

Phó Giám đốc Sở Y tế Chung Tấn Thịnh trăn trở, tổng tỷ suất sinh của tỉnh sau hợp nhất là 1,74 con/phụ nữ, thuộc nhóm 13 tỉnh có mức sinh thấp dưới mức sinh thay thế. Hơn 515.000 người cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên) chiếm hơn 10% DS. Từ đó, dẫn đến thách thức với phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là nguy cơ thiếu hụt lao động, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, hệ thống y tế, an sinh xã hội, trì trệ kinh tế. Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh tuy đạt kết quả cao, nhưng chưa đạt theo yêu cầu các gói bệnh sàng lọc trước sinh (4 bệnh) và sơ sinh (5 bệnh) theo quyết định của Bộ Y tế, đến nay vẫn chưa thực hiện được tại các cơ sở y tế công lập. Những vấn đề này không thể giải quyết trong ngày một ngày hai mà cần sự đồng lòng, sáng tạo và kiên định của cả hệ thống chính trị, của mỗi gia đình và từng cá nhân.

HẠNH CHÂU

Nguồn: https://baoangiang.com.vn/chu-trong-truyen-thong-ve-dan-so-va-phat-trien-a465163.html