Hai bảo vật quốc gia của Di sản thế giới Yên Tử

Tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông tại Vườn tháp Huệ Quang trên Yên Tử. Ảnh: Nguyễn Hùng

Hiện, bảo vật quốc gia Tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông vẫn được gìn giữ, bảo vệ ở Vườn tháp Huệ Quang trên non thiêng Yên Tử, trong khi Hộp vàng Ngọa Vân hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Quảng Ninh, phường Hạ Long.

Tượng Phật Hoàng Trần Nhân Tông – Yên Tử, là hiện vật độc bản, được công nhận là bảo vật quốc gia đợt 9 (năm 2020). Pho tượng được an vị trong Tháp Tổ (Tháp Huệ Quang) thuộc khu di tích Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh.

Theo Ban Quản lý di tích và danh thắng tỉnh Quảng Ninh, Tượng Phật Hoàng Trần Nhân Tông ở Yên Tử là một bức tượng được tạc bằng đá có niên đại thế kỷ 17, một trong hai loại đá sử dụng xây tháp Huệ Quang hiện nay và cũng là loại đá xây dựng tháp Huệ Quang thời Trần.

Đây là Pho tượng cổ độc đáo không trùng lặp với bất kỳ pho tượng nào khác về cả tư thế, pháp phục, họa tiết trang trí và cả hình tướng. Đây cũng là pho tượng cổ nhất hiện còn thể hiện hình tướng của Phật hoàng Trần Nhân Tông.

Tháp tổ nằm trong Vườn tháp Huệ Quang, Yên Tử - nơi đặt Tượng Phật hoàng Trần Nhân Tông. Ảnh: Việt Anh

Tượng được tạc hoàn toàn thủ công, gồm hai phần: Bệ tượng và thân tượng, tượng cao tổng thể 83,8cm (trong đó thân tượng cao 59cm, bệ tượng cao 8cm; chân quỳ và đế cao 16,8cm) đầu rộng 13,5cm.

Pháp phục và tư thế tọa thiền của tượng thể hiện tư thế tự tại, vô ngã, vô chấp và tùy duyên nhưng không kém phần chuẩn mực trong tư tưởng, hành trì của đấng Giác Ngộ.

Trong khi đó, Hộp vàng Ngọa Vân – Yên Tử, cũng là hiện vật độc bản, được công nhận là bảo vật quốc gia đợt 7 (năm 2018).

Hiện vật được phát hiện ngày 21.6.2012 tại thôn Trại Lốc, xã An Sinh, Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ( nay là phường An Sinh, tỉnh Quảng Ninh) trong quá trình thi công mở rộng con đường hành hương tâm linh từ Trại Lốc lên di tích chùa Ngọa Vân - nơi vua Trần Nhân Tông hóa Phật.

Hiện vật có chiều cao toàn thân 4,2cm, trọng lượng 56,44 gram (tương đương khoảng 15,04 chỉ vàng), có hình dáng đóa hoa sen. Theo giới nghiên cứu, có thể đây là đồ dùng quý trong hoàng cung.

Hộp có dáng hình cầu, thân tạo nổi 11 múi, mỗi múi giống như hình cánh sen cong tròn. Bản thân hình dáng của hộp là một đóa sen đang độ mãn khai. Thân hộp có chân đế tạo múi mô phỏng hình cánh sen, mặt để trơn, phần thân tạo múi liền với chân đế, thân cánh sen có trang trí văn mây và hoa chanh (hay còn gọi là hoa liên tiền); phần miệng thân có khớp để đậy nắp hộp.

Hộp vàng Ngọa Vân - Yên Tử. Ảnh: Bảo tàng Quảng Ninh

Nắp hộp hình bán cầu, phần tiếp giáp với thân tạo thành 11 cánh chính lớn ngoài cùng, giữa nắp là đài sen. Đài sen có 4 lớp cánh xếp thành vòng tròn đồng tâm và được tạo tác với hoa văn rất tinh xảo, giàu tính hiện thực. Chính giữa tâm nắp hộp là gương sen được tạo lõm xuống càng làm tăng khối hình cho các lớp sen bao quanh đồng thời nhìn tổng thể chiếc hộp từ trên xuống giống như một đóa sen mãn khai với nhiều lớp cánh đang khoe sắc và tỏa hương.

Căn cứ kết quả giám định của Hội đồng giám định Cổ vật (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), theo các nhà khoa học có thể khẳng định, Hộp vàng Ngọa Vân – Yên Tử có niên đại thời Trần, nửa đầu của thế kỷ thứ 14.

Hộp còn nguyên vẹn, cho đến nay chưa một cá nhân hay địa phương nào ở Việt Nam phát hiện, lưu giữ được hiện vật tương tự, vì vậy Hộp vàng Ngọa Vân – Yên Tử là hiện vật độc bản.

Nguồn:https://laodong.vn/van-hoa-giai-tri/hai-bao-vat-quoc-gia-cua-di-san-the-gioi-yen-tu-1598108.ldo