Chuyển đổi xanh: Bài toán sống còn của ngành xây dựng

VTV.vn - Mức độ phát thải lớn, đô thị hóa nhanh và biến đổi khí hậu đang tạo sức ép buộc ngành xây dựng Việt Nam phải chuyển đổi xanh.

Yêu cầu chuyển đổi xanh ngày càng rõ nét

Phát biểu tại Diễn đàn Phát triển bền vững ngành xây dựng Việt Nam - VSCF 2025 (Vietnam Sustainable Construction Forum) do Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu xây dựng TP Hồ Chí Minh (SACA) tổ chức ngày 19/12, ông Bùi Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường nhấn mạnh vai trò là trung tâm kinh tế, tài chính và đô thị đặc biệt của cả nước, TP Hồ Chí Minh nhận thức rõ trách nhiệm tiên phong trong thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững.

Ông Bùi Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh chia sẻ tại diễn đàn.

Thành phố hiện đóng góp hơn 23% GDP cả nước, đồng thời có tốc độ đô thị hóa nhanh, nhu cầu đầu tư hạ tầng rất lớn. Trong bối cảnh đó, phát triển bền vững ngành xây dựng không chỉ nhằm đáp ứng các cam kết môi trường, mà còn là giải pháp căn cơ để nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện chất lượng sống và tăng khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu.

Từ góc nhìn quy hoạch và kiến trúc đô thị, TSKH.KTS. Ngô Viết Nam Sơn cho rằng cách tiếp cận phát triển hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế. Theo ông, Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể về tăng trưởng, xây dựng và đô thị hóa, nhưng chính những khu vực phát triển nhanh lại thường đối mặt với các vấn đề nan giải như ngập lụt, kẹt xe và ô nhiễm môi trường. Điều đó phản ánh thực tế phát triển vẫn thiên về "số lượng" hơn "chất lượng".

"Không thể chấp nhận một khu đô thị được xem là cao cấp nhưng lại ngập nước, kẹt xe và ô nhiễm," ông Sơn nhấn mạnh, đồng thời cho rằng Việt Nam cần sớm chuyển từ tư duy ưu tiên tăng trưởng sang ưu tiên chất lượng sống và phát triển bền vững, nếu không muốn phải trả giá đắt trong tương lai.

Các diễn giả chia sẻ các mô hình, giải pháp phát triển ngành xây dựng bền vững tại Việt Nam.

Áp lực chuyển đổi còn đến từ chính quy mô phát thải của ngành. Theo ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu xây dựng TP Hồ Chí Minh (SACA), trong toàn bộ hệ sinh thái xây dựng, bao gồm xây dựng, vật liệu xây dựng, thi công hạ tầng và bất động sản, lượng phát thải hiện chiếm khoảng 37-38% tổng phát thải của nền kinh tế. Với tỷ trọng này, nếu ngành xây dựng không chuyển đổi thành công, mục tiêu Net Zero của Việt Nam vào năm 2050 sẽ chịu tác động rất lớn.

Không chỉ dừng ở áp lực chính sách, thị trường đang trở thành "bộ lọc" ngày càng khắt khe. Trong thời gian tới, các tòa nhà hạng A, B nếu không đáp ứng tiêu chí xanh có thể phải đối mặt với giá thuê giảm, tỷ lệ trống tăng, thậm chí khó tìm được khách thuê. Áp lực cạnh tranh buộc các chủ đầu tư phải tái cấu trúc theo mô hình xanh nếu muốn duy trì vị thế.

Dẫu vậy, theo ông Kỳ, doanh nghiệp vẫn đang vấp phải nhiều rào cản, trong đó lớn nhất là tâm lý ngại thay đổi và bài toán chi phí. Việc cải tạo công trình hiện hữu để đáp ứng tiêu chí xanh là khoản đầu tư rất lớn. Theo kinh nghiệm quốc tế, chi phí này có thể lên tới khoảng 50% so với xây mới. Trong khi đó, tại Việt Nam, các tiêu chí xanh vẫn chưa trở thành điều kiện bắt buộc để nhà máy, khu đô thị hay tòa nhà được phép vận hành, khiến động lực chuyển đổi chưa đủ mạnh.

Tiêu chí xanh trở thành "thước đo" của từng dự án

Những cảnh báo về môi trường đô thị đang khiến yêu cầu phát triển bền vững trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Theo KTS. Ngô Viết Nam Sơn, TP Hồ Chí Minh hiện đang lún trung bình khoảng 13 mm mỗi năm, trong khi mực nước biển tiếp tục dâng. Nếu đô thị vẫn phát triển theo cách cũ, thiếu thích ứng với biến đổi khí hậu, rủi ro sẽ ngày càng lớn.

"Phát triển bền vững không còn là lựa chọn, mà là con đường duy nhất để tránh những tổn thất dài hạn," ông Sơn nhận định.

Trong bối cảnh đó, công trình xanh và các tiêu chí bền vững đang dần trở thành "thước đo" cho chất lượng dự án và trách nhiệm của chủ đầu tư. Trên thị trường bất động sản, những dự án đáp ứng tiêu chuẩn xanh không chỉ được đánh giá cao về mặt môi trường, mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn và mức độ cam kết của doanh nghiệp đối với khách hàng.

Nhiều doanh nghiệp được trao chứng chỉ công trình xanh quốc Tế, góp phần định hướng ngành xây dựng phát triển bền vững trong tương lai.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bước sâu vào quỹ đạo tăng trưởng xanh, phát triển bền vững trong xây dựng đã vượt khỏi phạm vi một lựa chọn chiến lược, để trở thành yêu cầu mang tính bắt buộc. Cam kết đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050 không chỉ đặt ra trách nhiệm quốc gia, mà còn buộc những ngành phát thải lớn như xây dựng phải tái cấu trúc mạnh mẽ.

Những dự án theo đuổi chứng chỉ xanh cho thấy chuyển đổi bền vững không chỉ là yêu cầu bắt buộc, mà còn là nền tảng để nâng cao chất lượng sản phẩm và giá trị dài hạn của ngành xây dựng Việt Nam.

Nguồn: https://vtv.vn/chuyen-doi-xanh-bai-toan-song-con-cua-nganh-xay-dung-100251219201856401.htm