Công thức 'tuyển chân dài' của bóng chuyền Trung Quốc đã hết thời?

Ở Giải vô địch bóng chuyền nữ thế giới 2025, Trung Quốc là đội tuyển có chiều cao trung bình ấn tượng nhất, vượt trội cả những cường quốc thể thao từ phương Tây.

Lý Doanh Doanh (Li Ying Ying), ngôi sao bóng chuyền Trung Quốc có chiều cao 1,95m - Ảnh: INS

Cụ thể, chiều cao trung bình của tuyển bóng chuyền nữ Trung Quốc dự Giải vô địch thế giới 2025 là 1,9m. Trong khi chiều cao trung bình của nhà vô địch Ý chỉ là 1,85m, còn Mỹ là 1,86m, đều thấp hơn so với Trung Quốc.

Trung Quốc phát triển bóng chuyền dựa trên chiều cao

Với thế hệ trên của tuyển bóng chuyền nữ Trung Quốc, họ có tổng cộng 7 vận động viên cao trên 1,9m, và thêm 3 người nữa cao 1,89m. Tức trừ các libero, gần như toàn bộ đội bóng chuyền Trung Quốc đều cao trên 1,9m.

Ngay cả những cây chuyền hai của Trung Quốc cũng cao hơn 1,8m. Và với những ngôi sao lớn, họ cao gần 2m, như Li Ying Ying - cao 1,95m, Zhu Ting - cao 1,98m, hay Yuan Xinyue - cao tận 2,03m. 

Đó là thành quả từ một chiến lược tuyển chọn và đào tạo vận động viên dựa trên yếu tố di truyền. Cụ thể, hầu hết các ngôi sao bóng chuyền Trung Quốc đều xuất thân từ các tỉnh Liêu Ninh, Sơn Đông, Hà Bắc, Thiên Tân, Cam Túc - nơi mà cư dân bản địa vốn có chiều cao trung bình vượt trội.

Yuan Xinyue - ngôi sao bóng chuyền cao hơn 2m - Ảnh: VNL

Như Li Ying Ying, cô sinh trưởng tại Hắc Long Giang - tỉnh cực bắc của Trung Quốc, nơi lạnh giá quanh năm, mùa đông thậm chí lạnh đến -30 độ C. Còn Zhu Ting là người Hà Nam, cũng là một tỉnh phía đông bắc.

Người miền Bắc Trung Quốc có chiều cao trung bình hơn người phương Nam gần 10cm. Ví dụ, chiều cao trung bình của nam - nữ tại Hắc Long Giang là 1,79m - 1,68m, trong khi của Quảng Đông chỉ là 1,7m - 1,59m.

Và việc tìm kiếm ra những cô gái có tiềm năng cao hơn 1,9m tại các tỉnh phương Bắc là tương đối dễ dàng. 

Phải học hỏi người Nhật Bản

Trong suốt một giai đoạn dài, việc tuyển chọn và đào tạo những cô gái trẻ có chiều cao vượt trội đã giúp bóng chuyền nữ Trung Quốc phát triển vượt bậc.

Ngay cả khi các nước phương Tây bắt đầu xem trọng bóng chuyền, dàn siêu sao cao gần 2m của Trung Quốc vẫn giúp đội nhà lọt vào top 4 thế giới giai đoạn 2014-2018, và thậm chí giành HCV Olympic năm 2016. 

Nhưng trong khoảng 5 năm trở lại đây, bóng chuyền nữ Trung Quốc sa sút thảm hại. Không những đánh mất vị thế ứng viên vô địch, Trung Quốc còn bị loại sớm tại liên tiếp các giải đấu lớn.

Ở Giải vô địch thế giới 2025 tại Thái Lan, Trung Quốc dừng bước ở vòng 16 đội. Và mới đây nhất, họ thua sốc ở các giải trẻ như U16 châu Á, cũng như Asian Youth Games.

Vận động viên Trung Quốc luôn áp đảo Nhật Bản về chiều cao, nhưng lại đang tụt lại về thành tích - Ảnh: XINHUA

Thất bại với bóng chuyền Trung Quốc càng đau đớn hơn khi người Nhật Bản vẫn thành công, gia nhập top 4 thế giới với một công thức hình thể hoàn toàn đối lập.

Ở Giải vô địch thế giới, Nhật Bản là đội thấp nhất giải với chiều cao trung bình vỏn vẹn là 1,75m, tức các cô gái Nhật Bản thấp hơn Trung Quốc gần 1 cái đầu. Và rồi họ lại đi vào đến bán kết.

Thành công của Nhật Bản khiến người Trung Quốc phải bối rối với công thức "tuyển chân dài" cho bóng chuyền nữ. Một chủ đề được đặt ra, phải chăng việc đào tạo trẻ dựa thuần túy vào nền tảng chiều cao đã trở nên lỗi thời?

"Hãy nhìn vào những vận động viên hàng đầu thế giới, rất nhiều người thấp hơn 1,9m, một số chỉ cao 1,8m. Tôi nghĩ việc chúng ta chỉ lựa chọn các cô gái cao nhòng đã làm mất đi cơ hội của những cô gái thấp hơn một chút - nhưng lại có tố chất hơn", một CĐV bình luận trên Sohu.

Ý kiến này nhận được rất nhiều sự tán đồng, và dẫn chứng nằm ngay ở Giải vô địch thế giới 2025.

Gabi (số 10) không cao nhưng vẫn là siêu sao hàng đầu thế giới - Ảnh: FIVB

Không phải những đối chuyền hay chủ công cao lớn, vận động viên được chọn xuất sắc nhất giải là Alessia Orro - một cây chuyền hai chỉ cao 1,78m, thấp hơn các cây chuyền hai của Trung Quốc 4-5cm.

Và 2 chủ công xuất sắc nhất giải là Gabi - siêu sao người Brazil với chiều cao 1,8m, cùng cô gái Nhật Bản Mayu Ishikawa - thậm chí chỉ cao 1,74m.

Suốt 2 thập niên ròng rã, Trung Quốc đã tấn công làng bóng chuyền đỉnh cao với thể hình áp đảo, khiến nhiều quốc gia phương Tây phải choáng váng, bàng hoàng nhận ra "thì ra người phương Đông cao to đến thế".

Nhưng khi người phương Tây đã rành rẽ bóng chuyền, và thêm vào đó là công thức lạ lùng của người Nhật Bản, những "chân dài" của Trung Quốc dường như đã trở nên lỗi thời.

HUY ĐĂNG

Nguồn: https://tuoitre.vn/cong-thuc-tuyen-chan-dai-cua-bong-chuyen-trung-quoc-da-het-thoi-20251111192741496.htm