Đà Lạt thấp thỏm mùa mưa

sat lở — Lực lượng cứu hộ tìm kiếm nạn nhân trong vụ sạt lở gây sập nhà dân tại hẻm Tây Hồ chiều tối 19/11

Cấu trúc địa chất đặc biệt

Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Lâm Đồng từ đầu năm đến nay liên tục phát đi cảnh báo về các trận mưa lớn, kèm theo cảnh báo ngập úng và đặc biệt là sạt lở đất. Các số liệu cho thấy, lượng mưa tại Đà Lạt có lúc lên tới 70 - 100 mm/24h, thậm chí đỉnh điểm là trên 140 mm/24h trong mùa cao điểm tháng 8 - 10. 1 năm có gần 200 ngày mưa, thậm chí kỷ lục 206 ngày, biến đất đá vốn đã yếu ớt, ít kết dính trở nên bão hòa và dễ dàng trượt lở. Đây chính là yếu tố ngoại lực đánh thức những hiểm họa tiềm tàng trong lòng đất ở vùng cao nguyên Lâm Viên. Mối lo lắng không chỉ nằm ở những cung đường đèo, mà hiển hiện ngay cả giữa khu dân cư đã hình thành từ nhiều năm qua ở Đà Lạt và đang ngày càng đông đúc.

Theo phân tích chuyên sâu của Sách địa chí vùng Lâm Đồng (cũ), địa chất công trình của khu vực đô thị Đà Lạt được chia thành 3 nhóm. Trong đó, nhóm vùng kiến tạo - xâm thực núi trung bình, phân bố chủ yếu ở khu vực núi cao phía Bắc, sườn Đông Đà Lạt và đèo Prenn, được đánh giá là "không thích hợp cho xây dựng công trình dân dụng, công nghiệp, đường dây tải điện, đường ống". Các chuyên gia địa chất chỉ khuyến cáo xây dựng đường giao thông hoặc công trình thủy lợi loại nhỏ ở những khu vực này.

Những lời cảnh báo khoa học ấy đã được kiểm chứng bằng thực tế đau lòng trong thời gian qua. Sau những trận mưa lớn liên tục, các khu vực địa chất yếu như: khu vực Đặng Thái Thân, Đống Đa, Hoàng Hoa Thám và khu vực hồ Tuyền Lâm liên tiếp xảy ra các sự cố như: cây đổ, sạt lở đất, sập nhà, sập taluy, thậm chí gây thiệt hại về người và tài sản. Đã có người thiệt mạng, bị thương và tài sản bị hư hại do sạt lở taluy ở khu vực phường Xuân Trường - Đà Lạt. Sạt lở taluy vùi lấp 2 người vào chiều 12/8. Mới nhất, chiều tối 19/11, tại đường vô hẻm Tây Hồ cũng xảy ra sạt lở khiến đất đè vào căn nhà của người dân làm 1 bé gái bị thương.

“Ma trận” taluy tự phát

Sự đô thị hóa nhanh chóng cùng địa hình đồi núi phức tạp đã tạo nên một bức tranh xây dựng thiếu bài bản tại Đà Lạt hiện nay. Để có mặt bằng xây nhà, suốt một thời gian dài, hàng chục năm trước, người dân và các tổ chức đã khá tùy tiện trong việc san gạt, bồi đắp đất, xây kè taluy. Điều đáng nói, quá trình này trong quãng thời gian trước kia diễn ra thiếu sự quản lý chặt chẽ, thiếu các quy định phù hợp với từng đặc điểm địa hình ở từng khu vực.

Trước đây, khi mật độ dân cư thưa thớt, những ngôi nhà nhỏ bé ít gây tác động. Nhưng khi giá trị đất đai tăng cao, nhu cầu xây dựng nhà ở lớn hơn, dẫn đến những mái taluy ngày càng cao vút, dựng đứng ở những khu vực đồi cao. Quan trọng hơn, hệ thống thoát nước - yếu tố sống còn để giảm thiểu nguy cơ sạt lở - thường bị bỏ qua. Rất nhiều khu dân cư ở ven bìa rừng hiện nay chưa tổ chức hệ thống thu gom nước thải. Kết quả là, những mái taluy dễ dàng biến thành “quả bom nổ chậm” sẵn sàng đổ ụp bất cứ lúc nào khi mưa lớn, mưa dài ngày.

Trước những diễn biến phức tạp và hậu quả nghiêm trọng đã xảy ra gần đây, chính quyền cấp tỉnh và các phường cũng đã liên tục có văn bản chỉ đạo tăng cường kiểm tra, rà soát, phòng tránh sạt trượt đất, taluy. Công tác quản lý xây dựng, đặc biệt là quy định về xây dựng taluy ở cũng được quy định và quản lý chặt chẽ hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, những chỉ đạo này vẫn chưa thể ngăn chặn hoàn toàn các vụ sạt lở.

Đã đến lúc những lưu ý, ghi chú về địa chất không thể chỉ là những dòng chữ trên sách, mà cần phải trở thành nền tảng cho mọi quyết định phát triển, quy hoạch để đô thị Đà Lạt ngàn hoa thực sự là một nơi đáng sống, an toàn và bền vững cho cả người dân và du khách.

Nguồn: https://baolamdong.vn/da-lat-thap-thom-mua-mua-404108.html