Đà Nẵng bứt phá từ hiện thực hóa cơ chế, chính sách đặc thù - Kỳ 2: Hành động mạnh mẽ tạo đột phá phát triển

Để có những kết quả bước đầu trong triển khai các cơ chế, chính sách đặc thù, xây dựng các mô hình động lực mới, Đà Nẵng thể hiện sự chủ động và quyết tâm chính trị mạnh mẽ trong tổ chức thực hiện. Từ sự đồng thuận nhanh chóng chuyển thành hành động mạnh mẽ để tạo nên đột phá phát triển.

Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Phạm Đức Ấn (bên phải) ký biên bản ghi nhớ hợp tác phát triển công nghệ số với Tổng Giám đốc Binance (bên trái). Ảnh: M.QUẾ

Xây dựng trên tinh thần “vừa làm vừa học”

Ngày 22/6/2025, UBND thành phố tổ chức lễ công bố Quyết định số 1142/QĐ-TTg ngày 13/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ về thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Sự kiện đánh dấu đúng 1 năm từ khi Quốc hội thông qua Nghị quyết số 136/2024/QH15 ngày 26/6/2024 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, trong đó điểm nhấn là cho phép Đà Nẵng thí điểm khu thương mại tự do.

Bà Lê Thị Kim Phương, Giám đốc Sở Công thương thành phố, Tổ phó Tổ công tác triển khai thành lập Khu thương mại tự do Đà Nẵng chia sẻ, quá trình từ nghị quyết của Quốc hội đến quyết định của Thủ tướng là một chặng đường đầy nỗ lực, thể hiện sự đồng thuận cao và quyết tâm chính trị mạnh mẽ của thành phố. Rất nhiều phần việc trong 1 năm qua được triển khai, như: xây dựng hồ sơ đề nghị thành lập Khu thương mại tự do, trong đó xác định cụ thể vị trí, ranh giới và chức năng của từng khu chức năng; bổ sung chức năng nhiệm vụ cho đơn vị quản lý; triển khai điều chỉnh các quy hoạch liên quan; tổ chức thực hiện trình tự, thủ tục chuẩn bị thu hồi đất; xúc tiến các hoạt động kêu gọi nhà đầu tư…

Theo bà Phương, đây là nhiệm vụ khó, tuy nhiên thành phố xác định, khó khăn càng phải quyết tâm thực hiện để phát huy được cao nhất các tiềm năng, thế mạnh của Đà Nẵng; thu hút đa dạng các nguồn lực từ mọi thành phần kinh tế, cả trong và ngoài nước, nhất là các nhà đầu tư chiến lược, chất lượng cao. So với các khu thương mại tự do trên thế giới, Khu thương mại tự do Đà Nẵng được đề xuất thí điểm với quy mô vừa phải, ở mức 1.881ha. Tuy không quá lớn nhưng cơ bản tạo ra một trung tâm kinh tế khu vực, đặc biệt khi gắn kết với cảng Liên Chiểu và sân bay quốc tế Đà Nẵng, phục vụ cho hành lang kinh tế Đông - Tây.

“Thời gian qua, chúng tôi “vừa làm vừa học”, tham khảo rất nhiều mô hình khu thương mại tự do trên thế giới như Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore, Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE), Đức... Trong quá trình đó, thành phố chọn lọc sao cho phù hợp, gắn với quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, nguồn nhân lực, khả năng kết nối giao thương quốc tế và lợi ích kinh tế của Đà Nẵng. Việc lựa chọn 7 vị trí hiện nay của khu thương mại tự do được thành phố cân nhắc kỹ lưỡng, ở cạnh các tuyến, đầu mối giao thông thuận tiện và có những điều kiện thuận lợi để có thể triển khai sớm”, bà Phương nói.

Trong khi đó, ý tưởng về trung tâm tài chính của thành phố xuất hiện vào giai đoạn 2019 - 2020. Ngày 24/1/2019, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 43-NQ/TW về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Nghị quyết đặt ra mục tiêu tổng quát là xây dựng Đà Nẵng trở thành một trong những trung tâm kinh tế - xã hội lớn của cả nước và Đông Nam Á. Ngay sau khi Nghị quyết 43-NQ/TW được ban hành, Ban Thường vụ Thành ủy, UBND thành phố nhanh chóng xây dựng kế hoạch triển khai. Trong đó, một trong những nhiệm vụ trọng tâm được xác định là xây dựng Đà Nẵng thành trung tâm tài chính khu vực.

Theo đại diện Sở Tài chính thành phố, từ ý tưởng đến khi Bộ Chính trị ban hành Thông báo số 47-TB/TW ngày 15/11/2024 về chủ trương xây dựng Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam là một tiến trình kéo dài khoảng 5 năm. Trong đó, đề án “Xây dựng Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam” được đẩy mạnh và hoàn thiện trong năm 2024. Đến nay, hành trình bền bỉ của Đà Nẵng có những kết quả bước đầu, thành phố cơ bản chọn xong vị trí và đang tiến hành song hành giữa việc hoàn thiện thể chế và chuẩn bị nền tảng vật chất, nhân lực cho việc đưa vào vận hành Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng.

Ông Thomas Rooney, Phó Giám đốc Dịch vụ tư vấn công nghiệp, Công ty TNHH Savills Hà Nội nhận định, thời gian qua, Đà Nẵng nỗ lực xây dựng hệ sinh thái tài chính - công nghệ hiện đại, tạo nền tảng cho việc thu hút các định chế tài chính, dịch vụ tài sản số và các nhà đầu tư chiến lược. “Một trong những động lực lớn thu hút doanh nghiệp đầu tư là dự án khu thương mại tự do với ưu đãi thuế đặc biệt, đơn giản hóa thủ tục hải quan và tích hợp chặt chẽ với cảng Liên Chiểu và Khu công nghệ cao, từ đó hình thành hệ sinh thái cho sản xuất - xuất khẩu và logistics. Song song, Trung tâm tài chính đang xúc tiến triển khai, dự kiến đi vào hoạt động cuối năm 2025 đang là lực hút đối với các tập đoàn tài chính. Sự hội tụ giữa hạ tầng giao thông, logistics, hạ tầng số, chính sách đầu tư mở và định hướng quy hoạch rõ ràng đang tạo đà cho Đà Nẵng trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhóm nhà đầu tư nước ngoài (FDI) thế hệ mới”, ông Thomas Rooney nói.

Đà Nẵng phê duyệt thử nghiệm có kiểm soát, có thời hạn đối với giải pháp liên quan tài sản mã hóa Basal Pay của Công ty CP Alphatrue Solutions. Ảnh: M.QUẾ

Định hình tương lai với công nghệ cao

Quyết tâm của thành phố Đà Nẵng thể hiện rõ nét trong xây dựng khung pháp lý và đầu tư, đồng thời tạo ra một hệ sinh thái thuận lợi để cộng đồng doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân có thể tiếp cận, hưởng lợi và tham gia tích cực vào quá trình đổi mới sáng tạo. Thời điểm này, Đà Nẵng đang nổi lên như một trung tâm tiềm năng cho sự phát triển của thị trường tài sản mã hóa (crypto/blockchain) tại Việt Nam. Ngày 26/8/2025, UBND thành phố ban hành quyết định về phê duyệt thử nghiệm có kiểm soát, có thời hạn đối với phần mềm Basal Pay của Công ty CP Alphatrue Solutions. Đây là lần đầu tiên một giải pháp liên quan đến tài sản mã hóa được thử nghiệm dưới sự kiểm soát của cơ quan nhà nước tại Việt Nam.

Theo đó, Đà Nẵng được thí điểm cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với các dự án khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, thông tin và truyền thông trên địa bàn thành phố, phù hợp với quy định của pháp luật về thử nghiệm có kiểm soát. Trước khi UBND thành phố ban hành quyết định là một quá trình tìm hiểu và làm việc giữa thành phố với các bên liên quan trong khoảng 3 tháng.

Ông Nguyễn Viết Toàn, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Đà Nẵng (Sở Khoa học và Công nghệ) cho biết, dự án trải qua 5 giai đoạn và được phép thử nghiệm trong 36 tháng từ khi quyết định ban hành, tại 2 địa điểm gồm: Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Đà Nẵng và Khu công nghệ thông tin tập trung - Công viên phần mềm số 1 và 2. Sau khi kết thúc thử nghiệm sẽ hướng tới triển khai giải pháp trên khắp thành phố Đà Nẵng và mở rộng ra toàn quốc. Việc thử nghiệm mô hình trong môi trường có kiểm soát là bước chuẩn bị cần thiết để Việt Nam từng bước hội nhập với các chuẩn mực tài chính quốc tế trong lĩnh vực công nghệ tài chính (fintech) và tài sản mã hóa.

Nhìn nhận Đà Nẵng hội tụ đầy đủ chính sách và rất quyết tâm trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, Chủ tịch Công ty 1Matrix Phan Đức Trung cho biết, Đà Nẵng hoàn toàn có đủ điều kiện tiên phong về tài sản mã hóa. Lý do là Đà Nẵng được “mở đường” với những nghị quyết quan trọng như Nghị quyết số 222/2025/QH15 của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, Nghị quyết số 136/2024/QH15 của Quốc hội và từ ngày 1/1/2026, Luật Công nghiệp công nghệ số sẽ có hiệu lực với nhiều nội dung mà Đà Nẵng có thế mạnh như công nghiệp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo. “Kết hợp thêm việc cho phép các cơ chế thử nghiệm, mô hình trung tâm tài chính, khu thương mại tự do, cộng hưởng nền kinh tế có thế mạnh từ du lịch, dịch vụ… sẽ giúp Đà Nẵng đạt được mục tiêu đặt ra cho các mô hình tài chính mới”, ông Trung nói.

Không dừng ở vị trí tiên phong về cấp phép thử nghiệm có kiểm soát đối với một giải pháp liên quan đến tài sản mã hóa theo đúng định hướng phát triển Fintech, Đà Nẵng khẳng định quyết tâm trở thành Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia và là cực tăng trưởng chiến lược về công nghệ cao trong lĩnh vực công nghệ nền tảng (Deeptech) như vi mạch bán dẫn. Minh chứng là dự án Phòng thí nghiệm phục vụ sản xuất công nghệ đóng gói tiên tiến cho vi mạch bán dẫn (Lab-Fab) có tổng vốn đầu tư 1.800 tỷ đồng tại Khu công viên phần mềm Đà Nẵng số 2. Đây là dự án tiên phong của Việt Nam tích hợp đa chức năng: nghiên cứu (lab), sản xuất thử nghiệm (fab) và đào tạo nhân lực.

“Cần phải khẳng định, dự án là kết quả rõ nét cho sự năng động, nhạy bén của thành phố trong kết hợp sức mạnh công - tư. Mô hình lab-fab đã được chứng minh hiệu quả tại các quốc gia có nền công nghiệp bán dẫn tiên tiến như Singapore, Hoa Kỳ... Dự án tạo ra một vòng lặp khép kín, giúp chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học công nghệ (R&D) trực tiếp sang sản xuất thử nghiệm nhanh chóng, làm nền tảng cho việc thương mại hóa các sản phẩm “Make in VietNam - Make in Đà Nẵng”. Thành phố kỳ vọng đây sẽ là cơ sở hạ tầng chiến lược giúp Đà Nẵng “đi tắt đón đầu” trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, nơi công nghệ đóng gói tiên tiến sẽ chiếm vai trò quan trọng nhất trong tương lai”, ông Nguyễn Bảo Anh, đồng sáng lập, Giám đốc điều hành Công ty CP VSAP LAB (chủ đầu tư dự án Lab-Fab) cho biết.

Theo bà Lê Thị Thục, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, các cơ chế đặc thù trong Nghị quyết số 136/2024/QH15 được HĐND thành phố ban hành thành từng nghị quyết cụ thể để triển khai và có hiệu lực thực thi từ 1/1/2025, bước đầu được kỳ vọng giải quyết cũng như tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Đồng thời, mở ra cơ hội lớn cho Đà Nẵng trong hành trình phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong thu hút đầu tư nhờ được áp dụng nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội chưa có tiền lệ ở Việt Nam. Song song, việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia củng cố thêm động lực để Đà Nẵng phát triển trong kỷ nguyên mới.

“Phòng thí nghiệm” cho các mô hình tài chính mới

Phát biểu tại hội nghị xúc tiến đầu tư Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam do Bộ Tài chính phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại Đức, Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Frankfurt và UBND thành phố Đà Nẵng tổ chức vào ngày 30/9 tại Frankfurt, Đức, Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Phạm Đức Ấn nhấn mạnh:

“Đà Nẵng là thành phố đầu tiên của Việt Nam được thành lập khu thương mại tự do, cùng hệ thống các khu công nghệ thông tin tập trung, khu kinh tế mở, khu công nghệ cao, khu công nghiệp và các cơ sở lưu trú cao cấp tạo nên hệ sinh thái phong phú để Đà Nẵng đảm đương sứ mệnh xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế thực chất, lâu dài.

Đà Nẵng xác định sẽ trở thành “phòng thí nghiệm” cho các mô hình tài chính mới, từ tài sản số, tiền số, thanh toán số đến những giải pháp ứng dụng blockchain và trí tuệ nhân tạo, đi kèm với sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động quản lý quỹ để hỗ trợ các startup công nghệ tài chính”.

Kỳ cuối: Chuyển hóa cơ chế đặc thù thành lợi thế cạnh tranh

Nguồn: https://baodanang.vn/da-nang-but-pha-tu-hien-thuc-hoa-co-che-chinh-sach-dac-thu-ky-2-hanh-dong-manh-me-tao-dot-pha-phat-trien-3308773.html