Phát biểu tại hội trường, đại biểu Trần Thị Thu Đông, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật Việt Nam, (đại biểu thuộc Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Cà Mau), đưa ra quan điểm: “Chưa nên đưa quy định này vào luật ở thời điểm hiện nay.”
Đại biểu Trần Thị Thu Đông phát biểu tại hội trường.
“Thế giới còn tranh luận gay gắt, chúng ta không thể vội vàng”
Theo đại biểu Trần Thị Thu Đông, AI là xu hướng tất yếu và Việt Nam cần phát triển công nghệ mới. Nhưng đi cùng cơ hội là không ít rủi ro, đặc biệt với cộng đồng sáng tạo, những người trực tiếp bị tác động khi dữ liệu, tác phẩm của họ trở thành đầu vào của các hệ thống AI.
Bà dẫn chứng: Liên minh châu Âu (EU) mất nhiều năm để đưa ra cơ chế thận trọng về khai thác dữ liệu cho AI. Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc phải điều chỉnh pháp luật liên tục sau khi xảy ra hàng loạt vụ kiện lớn về AI sử dụng dữ liệu không xin phép. Nhiều nước tạm dừng việc mở rộng ngoại lệ cho AI để chặn nguy cơ xâm phạm bản quyền.
“Ngay cả những quốc gia đi trước còn chưa tìm được tiếng nói chung, thì chúng ta càng phải thận trọng hơn” - đại biểu Trần Thị Thu Đông nhấn mạnh.
4 mối nguy nếu mở ngoại lệ cho AI quá sớm
Đại biểu Trần Thị Thu Đông cảnh báo 4 rủi ro lớn với cộng đồng sáng tạo nếu quy định được thông qua ngay:
1. Thu thập dữ liệu tràn lan: Các tác phẩm văn học, nghệ thuật có thể bị thu thập hàng loạt để huấn luyện AI mà tác giả không biết, không được hỏi ý kiến.
2. Thu nhập của tác giả bị ảnh hưởng nặng: Khi AI có thể tạo ra sản phẩm bắt chước phong cách của họ, nguồn thu từ tác phẩm gốc có thể bị suy giảm mạnh.
3. AI cạnh tranh trực tiếp với chính tác giả: Sản phẩm sinh ra từ chính “dữ liệu vay mượn” lại quay ngược cạnh tranh với tác giả trên thị trường.
4. Mờ nhạt bản quyền - biến dạng tác phẩm: Nguy cơ nhầm lẫn tác giả, mất dấu ấn sáng tạo, thậm chí làm biến dạng ý tưởng ban đầu.
“Đây không phải là lo xa. Thế giới đã có nhiều vụ kiện liên quan đến việc AI sử dụng dữ liệu trái phép” - đại biểu Trần Thị Thu Đông nêu rõ.
Khoản 5 Điều 7: Vẫn còn nhiều khoảng trống pháp lý
Đại biểu Trần Thị Thu Đông phân tích quy định đang được đề xuất thiếu hàng loạt yếu tố quan trọng: Chưa có tiêu chí xác định thiệt hại; không giới hạn phạm vi loại dữ liệu được phép dùng; không yêu cầu minh bạch hóa dữ liệu đầu vào; không có cơ chế giám sát độc lập.
“Nếu để nguyên như dự thảo, đây sẽ là “cánh cửa mở rất rộng” để thu thập dữ liệu hàng loạt, gây thiệt hại không thể phục hồi cho tác giả và ngành công nghiệp văn hóa” - đại biểu Trần Thị Thu Đông nhấn mạnh.
Kiến nghị chưa đưa vào luật
Từ các phân tích trên, đại biểu Trần Thị Thu Đông đề nghị: Chưa đưa quy định về sử dụng dữ liệu sáng tạo cho AI vào Luật Sở hữu trí tuệ tại thời điểm này; tiếp tục nghiên cứu sâu, học hỏi kinh nghiệm các nước đang xử lý tranh chấp về AI; hoàn thiện cơ chế bảo đảm cân bằng giữa đổi mới sáng tạo và bảo vệ quyền tác giả.
“Chúng ta ủng hộ phát triển AI, nhưng không đánh đổi quyền của người sáng tạo. Không thể biến tác phẩm trở thành nguồn tài nguyên miễn phí cho máy học” - đại biểu Trần Thị Thu Đông nhấn mạnh.
Phát biểu của đại biểu Trần Thị Thu Đông góp thêm góc nhìn quan trọng cho quá trình hoàn thiện dự án Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi, nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích giữa sáng tạo - công nghệ - phát triển.
Nguồn: https://www.camau.gov.vn/thoi-su-chinh-tri/dai-bieu-tran-thi-thu-dong-khong-the-de-tac-pham-sang-tao-tro-thanh-mo-du-lieu-mien-phi-cho-ai-291434
Bình luận (0)