Dẫn dắt hội nhập, nâng tầm vị thế Việt Nam

Chú thích ảnh — Tàu cập Cảng Hải Phòng. Ảnh minh họa: TTXVN phát

Từ góc nhìn quốc tế, nhiều chuyên gia cho rằng thành quả ấy trước hết bắt nguồn từ đường lối đổi mới toàn diện, trong đó đối ngoại và hội nhập quốc tế được Đảng Cộng sản Việt Nam kiên định xác định là một động lực phát triển chủ chốt.

Một dấu mốc tư duy mới đang hình thành khi Dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng đề xuất đưa “đối ngoại, hội nhập quốc tế” lên ngang hàng với quốc phòng và an ninh. Đây không chỉ là điều chỉnh kỹ thuật, mà là bước chuyển quan trọng về tầm nhìn chiến lược, phản ánh bản lĩnh chủ động, tự cường của Việt Nam trước trật tự toàn cầu nhiều biến động.

Thực tiễn bốn thập niên đổi mới cho thấy hội nhập quốc tế đã tạo đòn bẩy cho kinh tế Việt Nam cả về quy mô lẫn chất lượng tăng trưởng. Việt Nam hiện nằm trong nhóm 34 nền kinh tế lớn nhất thế giới; so với năm 1986, quy mô GDP tăng gần 100 lần, thu nhập bình quân đầu người xấp xỉ 5.000 USD. Trên nền tảng 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) kết nối hơn 60 nền kinh tế chủ chốt, Việt Nam tham gia ngày càng sâu vào chuỗi sản xuất - cung ứng toàn cầu, đứng trong nhóm 20 quốc gia có quy mô thương mại lớn nhất, vào top 20 điểm đến đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ năm 2019; kiều hối cũng thuộc nhóm 10 nước cao nhất thế giới.

Những diễn biến gần đây càng củng cố quỹ đạo ấy. Trong 10 tháng của năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 762,44 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm trước; xuất khẩu tăng 16,2%, nhập khẩu tăng 18,6%; vốn FDI thực hiện đạt 21,3 tỷ USD - mức cao nhất 5 năm.

Trong các báo cáo cập nhật vừa công bố, các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), HSBC, Standard Chartered đều nâng dự báo tăng trưởng GDP năm 2025 của Việt Nam lên trên 7%, thuộc nhóm cao nhất Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), qua đó củng cố mục tiêu tăng trưởng từ 8% trở lên trong năm 2025 và hướng tới mức tăng trưởng “hai con số” giai đoạn 2026 - 2030, đặt nền tảng cho mục tiêu vào nhóm nước thu nhập trung bình cao năm 2030 và nhóm thu nhập cao năm 2045 mà Đảng và Nhà nước đã xác lập.

Nhưng ý nghĩa của hội nhập thậm chí còn vượt xa những con số nêu trên. Đó là sự chuyển dịch căn bản trong tư duy phát triển. Từ Đại hội IX của Đảng, khi lần đầu chủ trương “hội nhập kinh tế quốc tế” được đề cập đến, cho tới Đại hội XI, chủ trương này đã được mở rộng thành “hội nhập quốc tế trên tất cả các lĩnh vực”. Nghị quyết 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 của Bộ Chính trị tiếp tục cụ thể hóa đường lối “chủ động và tích cực hội nhập quốc tế”. Đến Đại hội XIII, định hướng ấy được phát triển, hoàn thiện thành “chủ động, tích cực hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, có hiệu quả”.

Bài viết với tiêu đề “Vươn mình trong hội nhập quốc tế” của Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh mạch tiến trình ấy: Đảng đã đề ra chủ trương hội nhập quốc tế, trước là hội nhập kinh tế, sau là hội nhập toàn diện để khơi thông, mở rộng quan hệ với các quốc gia và tổ chức quốc tế, tranh thủ nguồn lực bên ngoài cho phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao vai trò, vị thế của quốc gia, đưa Việt Nam hội nhập vào nền chính trị thế giới, nền kinh tế quốc tế và nền văn minh nhân loại.

Từ góc nhìn học thuật quốc tế, nhiều ý kiến đồng thuận với chuyển động này. Giáo sư Carl Thayer - chuyên gia nghiên cứu về Việt Nam tại Học viện Quốc phòng Australia, Đại học New South Wales - đánh giá Việt Nam đã trở thành một nhân tố tích cực trong cấu trúc khu vực, với chiến lược đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối tác và khả năng “tự tin thúc đẩy chủ nghĩa đa phương” trong bối cảnh địa chính trị phức tạp.

Giáo sư Thayer phân tích, Việt Nam đã có những chuyển biến rõ rệt mang tính quyết định khi từng bước tạo dựng được vai trò và vị thế trên trường quốc tế thông qua việc mở cửa nền kinh tế, gia nhập Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), ký kết các hiệp định thương mại tự do song phương…

Từ góc độ thực thi, Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam Shantanu Chakraborty nói rằng Việt Nam đã đạt được tiến bộ đáng kể trong hội nhập quốc tế, hội nhập sâu hơn vào mạng lưới sản xuất của khu vực và toàn cầu. Điều này thể hiện qua hoạt động thương mại sôi động, được thúc đẩy đáng kể bởi sự cải thiện của hoạt động sản xuất công nghiệp hướng đến xuất khẩu.

Việc Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đặt “đối ngoại, hội nhập quốc tế” ngang hàng với “quốc phòng, an ninh” là một bước ngoặt tư duy: khi hội nhập trở thành trụ cột, mọi chiến lược - từ khoa học, công nghệ, kinh tế số, chuyển đổi xanh đến văn hóa - đều phải tích hợp chiều kích đối ngoại ngay từ khâu thiết kế. Mục tiêu không dừng ở vai trò “cứ điểm sản xuất - xuất khẩu”, mà tiến tới định vị Việt Nam như một trung tâm đổi mới, tài chính, công nghệ của khu vực, đóng góp thực chất cho hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.

Mặc dù vậy, để chuyển “hội nhập” thành “kiến tạo” và để đặt hội nhập ngang hàng quốc phòng - an ninh như một trụ cột chiến lược, cần đáp ứng một loạt điều kiện tiên quyết. Do đó Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 được xem là một bước hiện thực hóa định hướng của Đảng, trong đó “đối ngoại, hội nhập quốc tế” được xác định là một trong những “chân kiềng” chiến lược mới. Phó Giáo sư Nguyễn Đăng Bằng thuộc Trường Quản lý kinh doanh Judge tại Đại học Cambridge (Anh) đánh giá Nghị quyết 59-NQ/TW, dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, là quyết sách đột phá, đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong hội nhập quốc tế của Việt Nam. Theo ông, lãnh đạo Việt Nam đã nhìn nhận đúng tầm quan trọng của việc định vị hội nhập trong một thế giới mở rộng, ngày càng đa cực và tiềm ẩn nhiều biến động.

Đóng góp ý kiến nhằm thúc đẩy hơn nữa hiệu quả của Nghị quyết, Phó Giáo sư Nguyễn Đăng Bằng cho rằng trước hết Việt Nam cần tổ chức thực hiện bài bản, chặt chẽ, với những đột phá về nhân sự và tái đào tạo cán bộ. Cùng với đó, Việt Nam cần kiên trì chính sách cân bằng, không chọn phe, duy trì quan hệ tốt với tất cả các nước, giữ hòa bình, ổn định để phát triển.

Cũng theo Phó Giáo sư, hội nhập phải thực chất, dựa vào kinh tế và thương mại, trọng tâm là duy trì và nâng cao vị trí trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Việt Nam, vì thế, cần phát triển các ngành mũi nhọn dựa trên công nghệ cao như chất bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), qua đó tối ưu hóa quan hệ đối ngoại hiện có và tạo lợi thế cạnh tranh ở tầm toàn cầu.

Ở bình diện thể chế, Giáo sư Carl Thayer khuyến nghị Việt Nam tiếp tục nâng cao hiệu quả vận hành bộ máy, đặc biệt trong khâu ra quyết định và phân bổ nguồn lực; đồng thời tận dụng tốt quan hệ với các đối tác - nhất là đối tác chiến lược toàn diện – để hỗ trợ phát triển mạnh mẽ khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, kinh tế số và đào tạo nguồn nhân lực.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sau 40 năm Đổi mới, Việt Nam đã đạt những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử: độc lập, chủ quyền và môi trường hòa bình được giữ vững; chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh bảo đảm; kinh tế tăng trưởng; đời sống nhân dân không ngừng được nâng cao. Uy tín và vị thế quốc tế tiếp tục được khẳng định: Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Bước vào kỷ nguyên mới, xác lập hội nhập quốc tế như một trụ cột chiến lược ngang hàng quốc phòng - an ninh là lựa chọn phát triển hợp thời và có tầm nhìn dài hạn: chuyển từ “thụ hưởng” sang “kiến tạo”, từ “đi sau” sang “đồng hành và dẫn dắt” trong các lĩnh vực Việt Nam có lợi thế; qua đó, từng bước định vị vị thế mới của đất nước trên bản đồ toàn cầu.

Nguồn: https://baotintuc.vn/kinh-te/dan-dat-hoi-nhap-nang-tam-vi-the-viet-nam-20251111104800990.htm