Đề xuất cơ chế đặc thù, kéo dài metro Bến Thành - Suối Tiên về Đồng Nai

(Dân trí) - Đại biểu Trịnh Xuân An đề xuất bổ sung cơ chế đặc thù để kéo dài metro Bến Thành - Suối Tiên sang Đồng Nai, kết nối sân bay Long Thành, mở rộng liên kết vùng và tạo dư địa phát triển cho TPHCM.

Sáng 8/12, thảo luận về sửa đổi bổ sung một số điều Nghị quyết 98 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng TPHCM đang bước vào giai đoạn đòi hỏi thể chế phải "đi trước một bước" đủ dài, nhằm tạo dư địa phát triển cho siêu đô thị hơn 14 triệu dân, đồng thời mở rộng không gian liên kết vùng.

Không gian thể chế mới cho siêu đô thị 14 triệu dân

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (TPHCM) nhận định, những quyết sách của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đang cho thấy nỗ lực định hình lại nền tảng thể chế cho giai đoạn phát triển mới của đất nước.

"Quy hoạch, đất đai, tổ chức chính quyền, đầu tư công, môi trường, năng lượng cho tới chuyển đổi số - tất cả đều được sắp xếp lại theo hướng phù hợp hơn với quy mô và độ phức tạp của nền kinh tế. Trong bối cảnh đó, các cơ chế đặc thù không chỉ dành riêng cho từng địa phương mà là một phần của dòng chảy cải cách có tính hệ thống", ông phân tích.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (TPHCM) (Ảnh: Media QH).

Theo ông, TPHCM là nơi cảm nhận rõ nhất nhu cầu đổi mới thể chế, bởi bất kỳ điểm nghẽn nào về đất đai, quy hoạch hay thủ tục đều tác động tức thì đến sản xuất, việc làm, dòng vốn và đời sống người dân.

"Nghị quyết 98 vì thế không chỉ là cơ chế đặc thù mà còn là bài kiểm tra năng lực thực thi của bộ máy - nơi Quốc hội thể hiện niềm tin trao quyền, và thành phố thể hiện bản lĩnh giải trình bằng kết quả", đại biểu Nhân nói. 

Ông nhấn mạnh một thủ tục được cải tiến có thể giúp hàng nghìn quyết định hành chính được giải quyết nhanh hơn; một vướng mắc được tháo gỡ có thể mở đường cho dòng vốn và việc làm của hàng vạn người. Với độ phức tạp của mình, TPHCM chính là "phòng thí nghiệm thể chế" để Quốc hội đo lường sức sống và tính khả thi của chính sách mới.

Nhìn dài hạn, ông cho rằng Nghị quyết 98 sửa đổi lần này là bước chuẩn bị thực tiễn quan trọng cho việc hình thành Luật về siêu đô thị, trong đó TPHCM sẽ đóng góp bằng chính trải nghiệm thực tế - cả thành công lẫn thách thức.

Kiến nghị bổ sung cơ chế cho metro Bến Thành - Suối Tiên

Đồng tình với quan điểm của đại biểu Phạm Trọng Nhân, ở góc độ liên kết vùng, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) đặc biệt nhấn mạnh mối quan hệ chặt chẽ giữa TPHCM và Đồng Nai - nơi đang triển khai sân bay Long Thành và nhiều dự án trọng điểm quốc gia.

"Tôi đề xuất bổ sung tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên kéo dài qua trung tâm hành chính Đồng Nai và kết nối thẳng tới sân bay Long Thành vào danh mục các dự án được áp dụng cơ chế đặc thù như đường sắt đô thị TPHCM", ông nói. 

Đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) (Ảnh: Media QH).

Theo phân tích của đại biểu tỉnh Đồng Nai, nếu sân bay Long Thành không kết nối tốt với TPHCM thì không kết nối được với T3 và không giải quyết được rất nhiều vấn đề về phát triển. Việc mở rộng metro Bến Thành - Suối Tiên sang Đồng Nai không chỉ thúc đẩy liên thông vùng mà còn tạo hiệu ứng cộng hưởng cho phát triển công nghiệp, dịch vụ và logistics của cả khu vực Đông Nam Bộ.

Ông đề xuất bổ sung khoản 4, Điều 3 Nghị quyết 98, áp dụng mô hình TOD (mô hình phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng), cơ chế vốn và cơ chế đầu tư cho các tuyến đường sắt kết nối với TPHCM như: Bến Thành - Suối Tiên (kéo dài), Tham Lương - Bến Thành - Thủ Thiêm và các tuyến đường sắt đô thị khác nếu có sự kết nối trực tiếp với thành phố.

Đại biểu cũng cho rằng đã đến lúc nghiên cứu xây dựng Luật riêng cho TPHCM, tương tự Luật Thủ đô, để tích hợp toàn bộ các đặc thù và tạo hành lang pháp lý ổn định, lâu dài cho siêu đô thị.

Đề nghị tăng "không gian sáng tạo" cho TPHCM

Từ góc độ thể chế, đại biểu Hoàng Văn Cường khẳng định dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98 vẫn "chưa đủ mạnh" để TPHCM thật sự bứt phá. Ông nêu ba kiến nghị. 

Thứ nhất, nên xóa bỏ các ràng buộc hành chính khiến cơ chế đặc thù không vận hành được.

"Hiện nhiều quy định trong dự thảo yêu cầu HĐND TPHCM phải tuân thủ pháp luật hiện hành, khiến các cơ chế phía trên trở nên vô nghĩa vì cuối cùng vẫn phải làm như cũ", ông nói. 

Thứ hai, không liệt kê cứng danh mục các dự án ưu tiên. Theo ông, danh mục cứng sẽ lỗi thời ngay sau khi nghị quyết được thông qua. Cách tiếp cận phù hợp là quy định nguyên tắc - tiêu chí, còn danh mục dự án để HĐND TPHCM quyết định.

Thứ ba, trao cho HĐND TPHCM quyền áp dụng cơ chế khác với pháp luật hiện hành trong một số trường hợp. Nghị quyết của Hà Nội đã áp dụng cơ chế tương tự theo Nghị quyết 26 của Quốc hội. Việc bổ sung quy định này sẽ giúp TPHCM có công cụ quản lý mới, đủ không gian sáng tạo và thật sự trở thành mô hình thử nghiệm cho cải cách thể chế.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) (Ảnh: Media QH).

Đại biểu Phạm Trọng Nhân cho rằng trao quyền cho TPHCM không phải là tạo sự khác biệt, mà là tăng thêm một động cơ phát triển cho đất nước. Theo ông, nếu TPHCM chậm lại, động lực vùng và cả nước cũng khó tăng tốc; nếu thành phố bứt phá, năng suất và sức cạnh tranh toàn vùng Đông Nam Bộ, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long đều được nâng lên.

"Thành phố tiếp nhận Nghị quyết lần này như một nhiệm vụ. Thành phố hiểu rằng trách nhiệm đó không chỉ trả lời bằng lời hứa, trao quyền là trao trách nhiệm. Và trách nhiệm chỉ có thể có ý nghĩa khi được trả lời bằng kết quả trong đời sống của người dân.

Thành phố không xin đi trước, nhưng sẵn sàng đi trước nếu điều đó là điều đất nước cần và được Quốc hội cho phép", đại biểu TPHCM đúc kết. 

Nguồn: https://dantri.com.vn/thoi-su/de-xuat-co-che-dac-thu-keo-dai-metro-ben-thanh-suoi-tien-ve-dong-nai-20251208132256787.htm