Đề xuất khai quật khẩn cấp tàu gỗ cổ ở bãi biển Hội An

Ngày 10/11, Trung tâm Quản lý Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An cho biết, đơn vị vừa đề xuất khai quật khẩn cấp đối với con tàu gỗ vừa phát lộ ở bãi biển Tân Thành, phường Hội An Tây, TP Đà Nẵng (trước đây là xã Cẩm An, TP Hội An).

Con tàu gỗ cổ có kích thước khoảng 18mx5m. Ảnh: TTBTDS Hội An

Trước đó, hôm 9/11, đơn vị đã tiến hành khoanh vùng, thực hiện các biện pháp nghiệp vụ để bảo vệ hiện trạng con tàu.

Theo đại diện Trung tâm Quản lý Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An, việc khoanh vùng bảo vệ hiện trường là cần thiết, bởi hiện chưa có nhân lực túc trực cả ngày đêm nên không tránh khỏi nhiều người hiếu kỳ tự ý chạm vào, ít nhiều tổn hại đến hiện vật.

Được biết, con tàu từng được phát hiện lần đầu vào rạng sáng ngày 26/12/2023 nhưng bị cát vùi lại. Sau đợt mưa lũ lớn do ảnh hưởng của cơn bão số 12, 13 vừa qua, sóng đánh gây sạt lở nghiêm trọng bờ biển đã làm xuất lộ lại di vật.

Lần xuất lộ trở lại này cho thấy con tàu rõ ràng hình dáng hơn với kích thước khoảng 18mx5m. Qua quan sát, nhiều phần gỗ đã bị mềm, mủn. So với lần xuất hiện hồi cuối năm 2023, lần này con tàu cổ hiện lên gần như nguyên vẹn.

Tuy nhiên, sau một thời gian xuất hiện ngắn ngủi, khoảng 15h chiều 8/11, khi thủy triều lên cao, con tàu lại “biến mất” dấu vết, khả năng chìm lấp trở lại dưới biển như trước. Đến sáng 9/11, con tàu lại xuất lộ.

Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa thế giới Hội An cho biết, đã có báo cáo gửi Sở VHTT&DL TP Đà Nẵng về việc xuất lộ di vật tàu đắm này.

Qua khảo sát và ghi nhận hiện trường vào sáng 8/11, các chi tiết của tàu xuất lộ khá nhiều, chiều rộng tàu đo được hơn 5m, chiều dài phần xuất lộ hiện đo được 17,4m và kích thước chiều dài có thể chưa kết thúc do còn bị vùi lấp dưới cát; các chi tiết giang, ván be, vách ngăn, lô… thể hiện khá rõ.

Hiện trạng vị trí con tàu, mực nước biển lên xuống theo ngày kéo theo việc con tàu cũng bị bồi lấp cát rồi xuất lộ thường xuyên. Do đó, cần tổ chức khai quật khẩn cấp và bảo quản bước đầu di vật này.

Theo Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa thế giới Hội An, việc khai quật khẩn cấp và ứng dụng công nghệ số trong bảo tồn là cần thiết để bảo vệ hiện vật, thu thập dữ liệu khoa học trước khi con tàu tiếp tục bị vùi lấp hoặc hư hại do thiên nhiên.

Phần lớn thân tàu bị cát vùi và nằm trong khu vực chịu tác động mạnh của thủy triều. Ảnh: TTBTDS Hội An

Về lâu dài, tiếp tục tổ chức và thực hiện việc nghiên cứu để xác định chính xác cấu trúc, niên đại, nguồn gốc, chủ nhân và mối liên hệ của con tàu, từ đó sẽ lập kế hoạch, giải pháp chi tiết cho công tác khai quật và bảo tồn con tàu cùng các hiện vật thu thập được nhằm đảm bảo tính gốc và nguyên vẹn của con tàu cùng các hiện vật được thu thập.

Theo các nhà khoa học, nếu được khai quật và bảo tồn, tàu cổ Cẩm An sẽ là một trong những phát hiện khảo cổ học dưới nước quan trọng nhất tại Việt Nam trong nhiều năm qua. Con tàu không chỉ giúp nghiên cứu kỹ thuật đóng tàu và vật liệu thời trung đại mà còn làm sáng tỏ vai trò của cảng Hội An trong lịch sử giao thương quốc tế tại Đông Nam Á.

Nguồn: https://congluan.vn/de-xuat-khai-quat-khan-cap-tau-go-co-o-bai-bien-hoi-an-10317282.html