Di dời Khu công nghiệp Biên Hòa 1: “Thước đo” tinh thần trách nhiệm của doanh nghiệp

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Hà (thứ 2 từ trái qua) gặp gỡ, vận động doanh nghiệp thực hiện di dời nhà máy khỏi Khu công nghiệp Biên Hòa 1. Ảnh: Ban Mai

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Hồ Văn Hà (thứ 2 từ trái qua) gặp gỡ, vận động doanh nghiệp thực hiện di dời nhà máy khỏi Khu công nghiệp Biên Hòa 1. Ảnh: Ban Mai

Hiện tại, việc chuyển đổi công năng KCN này vừa là yêu cầu pháp lý vừa là đòi hỏi tất yếu của phát triển đô thị và bảo vệ môi trường. Sự hợp tác của DN chính là “thước đo” tinh thần trách nhiệm đối với sự phát triển của tỉnh, cộng đồng và môi trường sống.

Yêu cầu từ pháp lý và thực tiễn

Thành lập từ những năm 1960, Biên Hòa 1 là KCN lâu đời nhất cả nước. Sự hình thành và phát triển của KCN có ý nghĩa lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, cũng như việc phát triển các KCN của Việt Nam sau này. Trước năm 2010, nhận thấy việc duy trì một KCN lâu năm trong nội ô, sát sông Đồng Nai là không phù hợp với quy hoạch phát triển đô thị và tiềm ẩn rủi ro lớn đối với nguồn nước sinh hoạt của hàng triệu dân, tỉnh Đồng Nai đã đề xuất và được Trung ương chấp thuận chủ trương chuyển đổi công năng khu vực này.

Thời điểm đó, dù chủ trương đã có, nhưng tỉnh vẫn tạo điều kiện tối đa để DN duy trì hoạt động sản xuất. Năm 2021, Chính phủ chính thức đưa KCN Biên Hòa 1 ra khỏi danh mục các KCN của Việt Nam. Sau đó, tỉnh ban hành Đề án Chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1 thành Khu đô thị - thương mại - dịch vụ và cải thiện môi trường. Đây là 2 cơ sở pháp lý quan trọng để tiến hành thu hồi đất, tái thiết không gian đô thị.

Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Văn Hà cho biết, chủ trương di dời KCN Biên Hòa 1 đã được triển khai từ nhiều năm trước. Hiện tại là thời điểm cần hành động dứt khoát để thực hiện đề án, cải thiện môi trường, tái thiết không gian đô thị khu vực trung tâm tỉnh. Cũng theo lãnh đạo UBND tỉnh, sự quyết liệt của chính quyền thôi là chưa đủ, mà cần có sự đồng hành của DN và người dân. Trường hợp DN cố tình chậm trễ, tỉnh sẽ áp dụng các biện pháp hành chính theo quy định để thu hồi đất, bảo đảm tiến độ chung của đề án và đảm bảo tính công bằng với các đơn vị đi trước.

Thực tế đến nay, 100% hộ dân và phần lớn DN trong khu vực ưu tiên đã bàn giao mặt bằng hoặc đang tháo dỡ tài sản. Theo ông Mai Phong Phú, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh, đối với phần đất các DN sử dụng, trung tâm đã giải phóng mặt bằng được khoảng 135/296ha, đạt tỷ lệ khoảng 46%. Đây là kết quả đáng khích lệ trong bối cảnh KCN có nhiều DN thuê đất trực tiếp và thuê lại đất với tài sản, thủ tục pháp lý phức tạp; từ ngày 1-7 vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, công tác phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ do cấp xã thực hiện cũng ảnh hưởng ít nhiều đến tiến độ thực hiện các nhiệm vụ.

Doanh nghiệp cần cộng đồng trách nhiệm hơn

Chuyển đổi công năng KCN lâu đời là việc làm chưa từng có ở các địa phương trong cả nước. Đối với Đồng Nai, đây là bước đi chiến lược nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị hiện đại và bảo vệ môi trường. Quá trình thực hiện chủ trương này, tỉnh đã ban hành các văn bản theo quy định; lãnh đạo tỉnh trực tiếp đối thoại nhiều lần với các DN nhằm lắng nghe, tháo gỡ khó khăn. Ngoài ra, lãnh đạo tỉnh chỉ đạo các cơ quan chức năng phối hợp, hỗ trợ DN trong việc tìm kiếm địa điểm sản xuất phù hợp; ưu tiên giải quyết nhanh các thủ tục về đất đai, xây dựng và môi trường tại nơi mới.

Theo Đề án Chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1, tỉnh sẽ thu hồi 329ha, chia thành 3 khu vực: Khu đô thị - thương mại - dịch vụ khoảng 50,5ha (khu vực 1); Khu đô thị chính trị - hành chính tỉnh khoảng 103,5ha (khu vực 2); Khu đô thị - thương mại - dịch vụ khoảng 175ha (khu vực 3).

Bên cạnh những DN đã chủ động di dời, bàn giao mặt bằng, vẫn còn một số đơn vị chậm trễ trong thực hiện cam kết. Đáng chú ý là tại 2 khu vực ưu tiên giải phóng mặt bằng. Cụ thể, tại khu vực 1, còn 3/11 DN chưa ký biên bản hoặc chưa cam kết thời hạn bàn giao mặt bằng. Tại khu vực 2, còn 7/17 DN chưa có cam kết bàn giao mặt bằng.

Đại diện Công ty cổ phần Bao bì Biên Hòa khi làm việc với lãnh đạo UBND tỉnh cuối tháng 10 vừa qua bày tỏ, DN đồng thuận với chủ trương di dời, đã chuẩn bị 2 vị trí mới, song việc chuyển toàn bộ nhà máy hiện hữu cần thêm thời gian để hoàn tất. Một số DN cũng đưa ra lý do này để kéo dài thời gian hoàn trả mặt bằng.

Theo Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Hoàng, việc di dời KCN Biên Hòa 1 là nhiệm vụ chiến lược, mang ý nghĩa cải thiện môi trường, phát triển đô thị và thúc đẩy kinh tế bền vững. Sự đồng thuận và tinh thần trách nhiệm của DN sẽ góp phần đẩy nhanh tiến độ, sớm hiện thực hóa mục tiêu kiến thiết không gian đô thị ven sông Đồng Nai hiện đại, xanh và đáng sống.

Chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1 vì mục tiêu bảo vệ môi trường và sự phát triển bền vững của tỉnh, đồng thời đây cũng là phép thử về ý thức và trách nhiệm xã hội của DN. Khi chính quyền đã tạo mọi điều kiện cho DN sản xuất kinh doanh, đã cam kết đồng hành trong quá trình di dời và tái sản xuất, việc di dời để bàn giao mặt bằng đúng hạn là minh chứng cho tinh thần hợp tác, đồng hành cùng chính quyền trong mục tiêu phát triển bền vững của DN.

Ban Mai

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/kinh-te/202511/di-doi-khu-cong-nghiep-bien-hoa-1-thuoc-do-tinh-than-trach-nhiem-cua-doanh-nghiep-d185ba6/