Điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia: Ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp chiến lược, mũi nhọn

Quy hoạch tổng thể quốc gia tập trung ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp chiến lược, mũi nhọn như công nghiệp điện tử, công nghệ số, ô-tô, đường sắt, đóng tàu; đồng thời, ưu tiên phát triển, từng bước làm chủ công nghệ trong các ngành công nghiệp mới nổi như chip bán dẫn, robot và tự động hóa, trí tuệ nhân tạo.

Tiếp tục Phiên họp thứ 50, sáng 14/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành nội dung thảo luận.

Khai thác hiệu quả không gian mới do sắp xếp đơn vị hành chính mang lại

Theo Tờ trình của Chính phủ, việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia lần này có nhiều nội dung trọng tâm phù hợp với việc sắp xếp đơn vị hành chính, mô hình chính quyền địa phương hai cấp và ứng phó với bối cảnh quốc tế biến động. Mục tiêu cốt lõi là phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030 và các năm tiếp theo.

Về mục tiêu phát triển đến năm 2030, Chính phủ đề xuất điều chỉnh chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân đạt hơn 8,0%/năm thời kỳ 2021-2030, đặc biệt giai đoạn 2026-2030 phấn đấu đạt từ 10%/năm trở lên. Đến năm 2030, GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đạt khoảng 8.500 USD. Tầm nhìn đến năm 2050, GDP bình quân đầu người đặt mục tiêu khoảng 38.000 USD.

Thứ trưởng Tài chính Trần Quốc Phương trình bày Tờ trình. (Ảnh: DUY LINH)

Các điều chỉnh tập trung vào việc tổ chức không gian phát triển, khai thác hiệu quả không gian mới do sắp xếp đơn vị hành chính mang lại. Cả nước được phân thành 6 vùng, tốc độ tăng trưởng vùng (GRDP) giai đoạn 2026-2030 được điều chỉnh.

Cụ thể, vùng Đồng bằng sông Hồng dẫn đầu khoảng 11%/năm; vùng Bắc Trung Bộ khoảng 10-10,5%/năm; vùng Đông Nam Bộ khoảng 10%/năm; vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên khoảng 9,5-10,0%/năm; vùng Trung du và miền núi phía bắc khoảng 9-10%/năm; vùng Đồng bằng sông Cửu Long khoảng 9,0-9,5%/năm.

Đáng chú ý, Quy hoạch bổ sung Vùng động lực Bắc Trung Bộ (Thanh Hóa-Nghệ An-Hà Tĩnh), định hướng trở thành trung tâm về công nghiệp lọc hóa dầu, luyện kim, cơ khí chế tạo, công nghiệp ô-tô và phụ trợ của cả nước, đồng thời phát triển nhanh các ngành công nghiệp mới như điện tử, bán dẫn, AI, công nghệ số. Trong khi đó, vùng Đồng bằng sông Hồng được xác định là động lực phát triển hàng đầu, đóng vai trò dẫn dắt quá trình cơ cấu lại kinh tế và xác lập mô hình tăng trưởng mới của đất nước.

Quy hoạch tập trung ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp chiến lược, mũi nhọn như công nghiệp điện tử, công nghệ số, ô-tô, đường sắt, đóng tàu. Đồng thời, ưu tiên phát triển, từng bước làm chủ công nghệ trong các ngành công nghiệp mới nổi như chip bán dẫn, robot và tự động hóa, trí tuệ nhân tạo. Mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam phấn đấu trở thành thị trường thương mại điện tử lớn thứ hai trong khu vực Đông Nam Á.

Về hạ tầng kỹ thuật, Chính phủ kiến nghị đẩy nhanh xây dựng một số đoạn đường sắt tốc độ cao bắc-nam, đường sắt kết nối quốc tế và đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Trong lĩnh vực năng lượng, ưu tiên khai thác năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch và triển khai các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, 2. Về hạ tầng thông tin, tập trung phát triển hệ thống truyền dẫn dữ liệu qua vệ tinh, mạng cáp quang tốc độ cao phủ sóng toàn quốc, mạng 5G, 6G, và đầu tư xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia và các trung tâm dữ liệu vùng.

Về hạ tầng xã hội, Tờ trình của Chính phủ nhấn mạnh việc nâng tầm các cơ sở giáo dục đại học thành trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, phát triển 3 đến 5 đại học tinh hoa đẳng cấp quốc tế. Trong y tế, bảo đảm mỗi vùng có ít nhất một bệnh viện chuyên sâu mức kỹ thuật cao, và hình thành khu công nghiệp dược phẩm. Đối với khoa học công nghệ, hình thành và nâng cấp mạng lưới các trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, vùng.

Cần làm rõ cơ sở và tác động của phương án phân vùng mới

Thẩm tra sơ bộ về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản tán thành việc bổ sung, điều chỉnh quy hoạch nhằm phù hợp với bối cảnh mới sau sắp xếp đơn vị hành chính và thực hiện mục tiêu tăng trưởng hai con số.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Nguyễn Minh Sơn trình bày báo cáo thẩm tra. (Ảnh: DUY LINH)

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh một số vấn đề cần làm rõ. Về điều chỉnh phân vùng kinh tế-xã hội, mặc dù giữ nguyên 6 vùng nhưng cơ cấu, phạm vi có thay đổi lớn do sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh (đặc biệt là vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên). Do vậy, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ làm rõ tác động của việc thay đổi này đến định hướng và tính liên kết nội tại của từng vùng, đồng thời đánh giá tác động của việc tách tỉnh Vĩnh Phúc và Bắc Giang ra khỏi các vùng truyền thống.

Về định hướng phát triển, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tính toán chỉ tiêu tăng trưởng hợp lý hơn để đạt mục tiêu chung hai con số, cân nhắc tăng chỉ tiêu cho vùng Đông Nam Bộ lên khoảng 11%/năm, tương tự như vùng Đồng bằng sông Hồng, để phát huy vai trò hai cực tăng trưởng lớn nhất cả nước là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Đối với phát triển các vùng động lực, cơ quan thẩm tra lưu ý cần đánh giá lợi thế so sánh giữa Vùng động lực Bắc Trung Bộ và Vùng động lực miền trung để tránh chồng lấn về định hướng phát triển (như công nghiệp lọc hóa dầu, ô tô, cảng biển). Đồng thời, đề nghị xác định rõ cực tăng trưởng cho Vùng động lực Bắc Trung Bộ.

Ngoài ra, trước tình hình biến đổi khí hậu, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ nghiên cứu phương án tổng thể, dài hạn phòng, chống thiên tai (nhất là lũ lụt, sạt lở) và áp dụng khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) trong dự báo thời tiết, cảnh báo sớm. Cùng với đó, cần thống nhất nội dung phân cấp thẩm quyền quyết định Quy hoạch không gian biển và Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, đồng thời đưa các nội dung quan trọng vào Quy hoạch tổng thể quốc gia để bảo đảm quyền giám sát tối cao của Quốc hội.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá cao sự nghiêm túc, công phu của Chính phủ chuẩn bị hồ sơ điều chỉnh quy hoạch, thực hiện đúng quy trình theo quy định tại Nghị quyết 66.2 của Chính phủ, nhất là trong bối cảnh thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu. (Ảnh: DUY LINH)

Để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ lưu ý một số vấn đề trọng tâm. Trong đó, nhấn mạnh việc thể chế hóa đầy đủ quan điểm, đường lối của Bộ Chính trị, bám sát Quy định 178 về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, đồng thời bảo đảm đồng bộ, thống nhất với các dự án luật quan trọng khác như: Luật Quy hoạch (sửa đổi), Luật Đất đai.

Đặc biệt, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu phải rà soát, cập nhật nội dung quy hoạch để phù hợp với bối cảnh mới và tên gọi mới của đơn vị hành chính sau sắp xếp. Các chỉ tiêu phát triển kinh tế-xã hội cần theo hướng toàn diện, hiện đại, bền vững, gắn với bảo vệ môi trường, phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030 và các năm tiếp theo.

Thêm vào đó, cần bổ sung nguyên tắc điều chỉnh quy hoạch theo hướng đề cao tính ổn định, dài hạn, có cơ sở khoa học và thực tiễn, tránh tư duy nhiệm kỳ hoặc điều chỉnh cục bộ, ngắn hạn. Đồng thời, cần làm rõ cơ sở và tác động của phương án phân vùng mới, nhất là đối với vùng Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

VĂN TOẢN

Nguồn: https://nhandan.vn/dieu-chinh-quy-hoach-tong-the-quoc-gia-uu-tien-phat-trien-mot-so-nganh-cong-nghiep-chien-luoc-mui-nhon-post915227.html