Dự án Luật Phòng bệnh: Bảo đảm quyền của người dân được khám sức khỏe định kỳ

Tuần tới, Quốc hội sẽ thảo luận tại hội trường về dự án Luật Phòng bệnh. Trước đó, trong phiên thảo luận tại tổ về dự án Luật này, quan tâm đến chính sách của Nhà nước về phòng bệnh, đại biểu Quốc hội đề nghị cần quy định rõ: Nhà nước phải bảo đảm quyền được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất một lần trên một năm và tổ chức lập hồ sơ quản lý sức khỏe điện tử toàn dân.

Chuyển trọng tâm sang chủ động phòng bệnh

Sau hơn 17 năm thi hành, Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 đã góp phần quan trọng trong kiểm soát, ngăn chặn dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy nhiều vấn đề mới đã phát sinh, như: gánh nặng bệnh tật không lây nhiễm, rối loạn sức khỏe tâm thần, suy dinh dưỡng, ô nhiễm môi trường và thay đổi hành vi sức khỏe... Mặt khác, Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm chủ yếu điều chỉnh phòng, chống bệnh truyền nhiễm, chưa bao quát các yếu tố nguy cơ mới của bệnh không lây nhiễm và sức khỏe tâm thần.

Xuất phát từ thực tiễn trên, thảo luận tại Tổ, các đại biểu đồng tình với sự cần thiết của Luật Phòng bệnh nhằm khắc phục hạn chế, bất cập của Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm; hoàn thiện cơ sở pháp lý cho công tác phòng bệnh, hướng tới nâng cao sức khỏe thể chất, tinh thần, tầm vóc và tuổi thọ của người Việt Nam thông qua việc kiểm soát hiệu quả bệnh tật và các yếu tố nguy cơ. Dự thảo Luật đưa ra các quy định toàn diện về phòng chống bệnh truyền nhiễm và không lây nhiễm, dinh dưỡng, sức khỏe tâm thần, quản lý sức khỏe toàn dân và phân quyền trách nhiệm phòng bệnh cho chính quyền địa phương.

ĐBQH Nguyễn Duy Minh (TP. Đà Nẵng) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

ĐBQH Nguyễn Duy Minh (TP. Đà Nẵng) nhận thấy, mặc dù dự thảo Luật đã thể chế hoá nhiều nội dung của Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân nhưng chưa thể chế hóa đầy đủ các chủ trương trong Nghị quyết 72. Đơn cử, về việc chuyển trọng tâm từ chữa bệnh sang phòng bệnh chủ động, Nghị quyết 72-NQ/TW có yêu cầu “người dân được khám bệnh, khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất một lần trong năm và được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời”. Tuy nhiên, trong dự thảo Luật chưa quy định quyền này và cũng chưa xác định được “hồ sơ sức khỏe điện tử” là công cụ quản lý bắt buộc.

Đại biểu Nguyễn Duy Minh cũng nêu thực tế, ở nhiều địa phương trước đây như Nghệ An hay Hải Dương đã triển khai mô hình khám sức khỏe định kỳ nhưng không duy trì được do thiếu cơ sở pháp lý và nguồn ngân sách để thực hiện. Do vậy, đại biểu đề nghị bổ sung thêm một khoản ở Điều 3 dự thảo Luật theo hướng “Nhà nước phải bảo đảm quyền được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất một lần trên một năm và tổ chức lập hồ sơ quản lý sức khỏe điện tử toàn dân”. Cùng với đó, sửa đổi ở khoản 2 Điều 4 dự thảo Luật theo hướng “công tác phòng bệnh phải được thực hiện thường xuyên, liên tục, chuyển mạnh từ tư duy tập trung khám bệnh, chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh và chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người dân”.

Về nội dung phòng, chống bệnh không lây nhiễm, đại biểu Nguyễn Duy Minh cho rằng, các quy định ở Điều 27 và Điều 29 dự thảo Luật còn khái quát, chưa rõ cơ chế tài chính cho việc sàng lọc và quản lý bệnh mãn tính này. Trên thực tế, ở Thái Bình trước đây cũng tổ chức chương trình khám sàng lọc bệnh mãn tính như khám sàng lọc bệnh tăng huyết áp được triển khai ở 100% xã nhưng phải dừng lại do bảo hiểm y tế không chi trả vì thiếu quy định về mặt pháp lý, không thể triển khai thực hiện được.

Tại Nghị quyết 72-NQ/TW đã nêu rõ “tăng cường phòng bệnh không lây nhiễm, quản lý sức khỏe người dân tại cơ y tế cơ sở, đảm bảo quỹ bảo hiểm y tế chi trả cho sàng lọc và quản lý bệnh mãn tính”. Do đó, đại biểu Nguyễn Duy Minh đề xuất sửa khoản 2 Điều 29 dự thảo Luật theo hướng “người có nguy cơ cao mắc bệnh không lây nhiễm được khám sàng lọc, phát hiện sớm, điều trị dự phòng và quản lý sức khỏe định kỳ tại tuyến y tế cơ sở”. Đồng thời, bổ sung thêm khoản 4 tại Điều 29 dự thảo Luật nội dung “chi phí khám sàng lọc quản lý bệnh mãn tính được chi trả từ Quỹ Bảo hiểm y tế, theo hướng dẫn của Bộ Y tế”.

ĐBQH Nguyễn Hoàng Uyên (Tây Ninh) phát biểu

Thực tiễn thời gian qua xuất hiện nhiều dịch bệnh truyền nhiễm rất phức tạp, bất thường với tốc độ lây lan cực kỳ nhanh, nhất là các dịch bệnh có khả năng bùng phát xuyên biên giới như dịch Covid-19, sốt xuất huyết và các chủng cúm... Nêu thực tế này, ĐBQH Nguyễn Hoàng Uyên (Tây Ninh) cũng nhấn mạnh, nếu không tăng cường việc đánh giá, phân tích dữ liệu dịch tễ học và dự báo nguy cơ từ sớm, từ xa thì công tác phòng, chống dịch sẽ rơi vào thế bị động, phản ứng chậm, gây thiệt hại lớn về kinh tế và sức khỏe cho cộng đồng.

Do vậy, đại biểu Nguyễn Hoàng Uyên đề nghị, Ban soạn thảo điều chỉnh, bổ sung quy định tại khoản 5 Điều 5 dự thảo Luật theo hướng "tổ chức nghiên cứu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phòng bệnh"; bổ sung tại Điều 5 dự thảo Luật nhiệm vụ "đánh giá, phân tích, dự báo nguy cơ các loại dịch bệnh".

Quan tâm đầu tư hơn nữa cho y tế dự phòng tuyến cơ sở

Cũng quan tâm đến chính sách của Nhà nước về phòng bệnh, ĐBQH Âu Thị Mai (Tuyên Quang) đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung thêm một số chính sách của Nhà nước về phòng bệnh, đặc biệt là chính sách đầu tư cho y tế dự phòng tuyến cơ sở như: chính sách xã hội hóa trong hoạt động phòng bệnh, chính sách tăng cường giáo dục phòng bệnh trong nhà trường và cộng đồng, chính sách phát triển hệ thống giám sát, dữ liệu cảnh báo dịch bệnh nhằm góp phần chủ động ứng phó dịch bệnh mới nổi, giảm thiểu rủi ro cho sức khỏe cộng đồng.

ĐBQH Âu Thị Mai (Tuyên Quang) phát biểu tại tổ. Ảnh: Phạm Thắng

Đồng tình với ý kiến trên, ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Cao Bằng) cũng đề nghị, dự thảo Luật cần bổ sung chính sách về đầu tư cho y tế dự phòng tuyến cơ sở, bảo đảm về cơ sở vật chất, nhân lực, công nghệ thông tin để phát hiện sớm và giám sát dịch bệnh. Theo đại biểu, nên tách chính sách ưu tiên đối với nhóm yếu thế như trẻ em, người già, đồng bào vùng khó khăn thành một khoản riêng để nhấn mạnh trách nhiệm của Nhà nước trong bảo đảm công tác phòng bệnh.

ĐBQH Đoàn Thị Lê An (Cao Bằng) phát biểu tại tổ. Ảnh: Phạm Thắng

Nghị quyết 72-NQ/TW nhấn mạnh “đột phá trong chính sách nhân lực y tế, đặc biệt là y tế cơ sở và dự phòng, có cơ chế ưu đãi ngộ, thu hút, trọng dụng cán bộ y tế ở vùng khó khăn”. Tuy nhiên, dự thảo Luật chưa đề cập nhiều về về chính sách nhân lực y tế dự phòng; chủ yếu đề cập tới vấn đề đào tạo chuyên môn, ít có cơ chế chính sách để đội ngũ cán bộ y tế yên tâm công tác. Do đó, các đại biểu cũng đề nghị cần quan tâm tới đội ngũ nhân viên y tế cấp cơ sở, có chính sách ưu tiên tuyển dụng, luân chuyển, hỗ trợ nhà ở công vụ và phụ cấp đặc thù cho cán bộ y tế dự phòng công tác lâu dài ở tuyến cơ sở, đặc biệt là vùng khó khăn.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/du-an-luat-phong-benh-bao-dam-quyen-cua-nguoi-dan-duoc-kham-suc-khoe-dinh-ky-10394028.html