Dứa và Tre trong y học cổ truyền và tiềm năng ứng dụng trong y học hiện đại

Dược liệu dân gian với nền tảng y học cổ truyền và y học hiện đại

Trong y học cổ truyền Việt Nam, quả dứa ta được ghi nhận có vị ngọt, tính bình, tác dụng lợi tiểu, tiêu phù, hỗ trợ tiêu hóa. Lá tre có vị nhạt, tính hàn, thường dùng thanh nhiệt, giải độc, giảm sốt, cầm máu trong các trường hợp chảy máu cam. Những ghi chép này xuất hiện trong các tài liệu cổ như Nam dược thần hiệu, Bản thảo cương mục và Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (NXB Y học, 2004).

Dứa và Tre trong y học cổ truyền và tiềm năng ứng dụng trong y học hiện đại- Ảnh 1.

Ngày nay, các nghiên cứu hiện đại đã lý giải cơ chế dược lý của những kinh nghiệm cổ truyền nói trên. Thành phần bromelain trong dứa được chứng minh có tác dụng chống viêm, giảm phù nề và hỗ trợ cải thiện lưu thông máu nhờ khả năng phân giải protein và điều hòa phản ứng viêm. Một số thử nghiệm lâm sàng còn ghi nhận bromelain có thể cải thiện chức năng nội mô mạch máu, góp phần ổn định tuần hoàn.

Trong khi đó, lá tre chứa nhiều flavonoid và polyphenol – các hợp chất có hoạt tính chống oxy hóa mạnh, giúp hỗ trợ bảo vệ tế bào nội mô mạch máu, hạn chế tổn thương do stress oxy hóa. Các nghiên cứu tiền lâm sàng cho thấy chiết xuất flavonoid từ lá tre có khả năng điều hòa lipid máu, làm giảm cholesterol và triglycerid, đồng thời tăng HDL.

Sự kết hợp giữa dứa và tre trong cùng một chế phẩm dạng cao lỏng được xem là sự kế thừa hợp lý giữa tri thức dân gian và y học hiện đại, hướng tới mục tiêu nghiên cứu sản phẩm hỗ trợ cải thiện tuần hoàn, giảm phù nề và ổn định huyết áp một cách tự nhiên, an toàn.

Kết quả nghiên cứu thực nghiệm trong nước

Tại Việt Nam, năm 2023 Trung tâm Dược lý Lâm sàng – Trường Đại học Y Hà Nội đã tiến hành nghiên cứu trên thực nghiệm nhằm đánh giá độ an toàn và tác dụng sinh học của chế phẩm dạng cao được chiết xuất từ dứa và tre của một đơn vị Nam dược trong nước.

Kết quả cho thấy sản phẩm có tác dụng hỗ trợ giảm giãn tĩnh mạch chi, điều chỉnh rối loạn lipid máu và chống xơ vữa động mạch trên mô hình thực nghiệm.

Ở liều 1,2 g/kg/ngày, sản phẩm giúp làm giảm cholesterol toàn phần, triglycerid, LDL-cholesterol và có xu hướng tăng HDL-cholesterol. Ngoài ra, thử nghiệm cũng ghi nhận tác dụng giảm hoạt độ enzym gan, giảm stress oxy hóa và viêm thành mạch – những yếu tố liên quan trực tiếp đến bệnh tim mạch và huyết áp.

Dứa và Tre trong y học cổ truyền và tiềm năng ứng dụng trong y học hiện đại- Ảnh 2.

Về độ an toàn, nghiên cứu độc tính cấp cho thấy sản phẩm không có biểu hiện độc tính ở liều 100 ml/kg, tương đương 50 g/kg, gấp 41,6 lần liều dùng dự kiến trên người. Trong nghiên cứu độc tính bán trường diễn, việc sử dụng sản phẩm liên tục 8–12 tuần ở các liều 0,6–1,8 g/kg/ngày không gây biến đổi bất lợi trên các chỉ số sinh hóa và huyết học; chỉ số ALT tăng nhẹ nhưng không có ý nghĩa lâm sàng (tăng dưới 3 lần giá trị trung bình).

Những kết quả này mở ra hướng ứng dụng tiềm năng của sự kết hợp dứa – tre trong hỗ trợ tuần hoàn và huyết áp, đồng thời góp phần khẳng định giá trị của nguồn dược liệu Việt Nam trong nghiên cứu hiện đại.

Hướng đi mới cho dược liệu Việt Nam

Từ kinh nghiệm dân gian đến thực nghiệm khoa học, dứa và tre cho thấy được giá trị y học bền vững. Việc phát triển các chế phẩm chiết xuất hai dược liệu này thể hiện nỗ lực "khoa học hóa" y học cổ truyền, đưa dược liệu Việt Nam đến gần hơn với chuẩn nghiên cứu hiện đại và ứng dụng lâm sàng.

Sự kết hợp giữa tri thức truyền thống và bằng chứng khoa học mở ra tiềm năng phát triển các sản phẩm nguồn gốc thiên nhiên sẽ góp phần chăm sóc và nâng cao sức khỏe cộng đồng.

Công ty TNHH Y Dược Vi Diệu Nam

Nguồn: https://suckhoedoisong.vn/dua-va-tre-trong-y-hoc-co-truyen-va-tiem-nang-ung-dung-trong-y-hoc-hien-dai-169251113173923251.htm