Dừa Việt Nam soán ngôi dừa Thái Lan ở thị trường Trung Quốc

Ngành dừa thơm Thái Lan đang trải qua cuộc khủng hoảng nghiêm trọng nhất trong nhiều năm, khi giá dừa sụt xuống còn chưa tới một nửa chi phí sản xuất - trong lúc Việt Nam nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường Trung Quốc nhờ lợi thế gần địa lý, quy mô lớn và chất lượng ổn định.

Theo chuyên gia quản lý nông nghiệp độc lập Tattawin Saruno, đến ngày 21.10.2025, giá thu mua dừa tại vườn ở tỉnh Songkhla chỉ còn 2-3 baht (1.600-2.400 đồng)/quả, trong khi chi phí sản xuất trung bình của nông dân là 4-5 baht (3.200-4.000 đồng)/quả. Ở nhiều địa phương, thương lái từ chối thu mua, khiến hàng loạt vườn dừa phải để trái chín rụng hoặc hư thối trên cây.

Với sản lượng hàng năm khoảng 500 triệu quả, chỉ cần giá giảm 1 baht (800 đồng) đã khiến ngành dừa Thái Lan thiệt hại tới 500 triệu baht (400 tỉ đồng), đe dọa toàn bộ ngành xuất khẩu từng trị giá hàng chục tỉ baht mỗi năm.

Theo tờ The Nation, nguyên nhân chính được cho là từ bước ngoặt mang tính chiến lược của Việt Nam trong năm 2024, khi ký kết Nghị định thư xuất khẩu dừa tươi sang Trung Quốc - thị trường tiêu thụ lớn nhất thế giới. Ngay sau đó, xuất khẩu dừa của Việt Nam bùng nổ, đặc biệt từ cuối năm 2024 đến đầu năm 2025, trùng thời điểm giá dừa Thái Lan rơi tự do.

“Thị trường Trung Quốc, vốn trước đây phụ thuộc vào nguồn cung Thái Lan, đã chuyển hướng mạnh mẽ sang Việt Nam” - ông Tattawin nhận định. Theo báo chí Việt Nam, xuất khẩu dừa tươi và dừa chế biến sang Trung Quốc năm 2025 tăng hàng trăm phần trăm so với năm trước.

Trong khi nhu cầu dừa toàn cầu tăng mạnh, từ 3,5 tỉ USD năm 2023 lên dự kiến 8,2 tỉ USD vào năm 2032, Việt Nam đã tận dụng cơ hội bằng chiến lược rõ ràng.

Về định hướng, dừa được Chính phủ Việt Nam đưa vào nhóm 6 cây công nghiệp chủ lực quốc gia.

Về quy mô và hạ tầng, riêng Đồng bằng sông Cửu Long (đặc biệt là Bến Tre - “thủ phủ dừa”) đạt sản lượng gần 2 triệu tấn/năm. Số nhà máy chế biến tăng vọt từ 8 (năm 2015) lên 45 (năm 2024).

Về lợi thế địa lý, Việt Nam gần Trung Quốc hơn, giúp giảm chi phí vận chuyển và thời gian giao hàng.

23,5 tấn dừa tươi xuất khẩu sang Trung Quốc qua Cửa khẩu Bắc Luân 2, TP Móng Cái, Quảng Ninh, ngày 25.10.2024. Ảnh: Đoàn Hưng

Nhờ đó, kim ngạch xuất khẩu dừa Việt Nam tăng từ 180 triệu USD năm 2010 lên hơn 900 triệu USD năm 2023, dự kiến vượt 1 tỉ USD năm 2024, với phần lớn doanh thu đến từ sản phẩm chế biến có giá trị cao.

Ngược lại, ngành dừa Thái Lan đang bị xem là “thiếu chiến lược và không còn sức cạnh tranh”. Trong khi Việt Nam đã có chứng nhận hữu cơ cho gần 1/3 diện tích trồng, Thái Lan vẫn bị đánh giá là chất lượng không đồng đều, sản xuất manh mún, phụ thuộc thương lái.

Các tỉnh Ratchaburi và Samut Sakhon, trung tâm dừa lớn nhất nước, đang chịu tác động nặng nề nhất. Nhiều nông dân cho rằng họ “bị bỏ mặc” giữa thị trường đầy biến động.

Nguồn: https://baoquangninh.vn/dua-viet-nam-soan-ngoi-dua-thai-lan-o-thi-truong-trung-quoc-3381477.html