Giải “bài toán” thiếu giáo viên

Khi còn tỉnh Quảng Nam (cũ), câu chuyện thiếu giáo viên không ít lần được đưa ra bàn thảo trong các chương trình nghị sự của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh song chưa có lời giải. Vậy nên, “bài toán” nan giải này cần được ngành giáo dục - đào tạo thành phố Đà Nẵng nghiên cứu, sớm tham mưu cho thành phố để có giải pháp giải quyết căn cơ trong thời gian đến.

Sở Giáo dục - đào tạo tỉnh Quảng Nam (cũ) trao quyết định tuyển dụng và phân công công tác cho giáo viên trúng tuyển năm 2023. Ảnh: Xuân Phú

Nan giải thiếu giáo viên

Trước thềm khai giảng năm học mới 2025 - 2026, HĐND thành phố Đà Nẵng ban hành Nghị quyết 14 (12/8/2025) cho phép hợp đồng 1.764 người làm công tác chuyên môn, nghiệp vụ tại các đơn vị sự nghiệp giáo dục - đào tạo công lập trên địa bàn thành phố.

Lý do: năm học 2025 - 2026, số lượng lớp, học sinh trên địa bàn thành phố tiếp tục tăng, trong khi nguồn số lượng người làm việc của thành phố không còn để bổ sung theo định mức quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT). Do đó, để đáp ứng nhu cầu dạy và học trong năm học mới, thành phố chủ trương hợp đồng với số lượng nhiều như vậy.

Theo báo cáo của UBND thành phố Đà Nẵng, số người làm việc toàn ngành GD&ĐT được giao năm học 2025 - 2026 là 37.325, gồm 31.745 người cấp mầm non, tiểu học, THCS (do cấp xã, phường quản lý) và 5.580 người cấp THPT (do Sở GD&ĐT quản lý). Trong khi đó, nhu cầu theo định mức quy định là 39.846 người (34.156 cấp mầm non, tiểu học, THCS và 5.690 THPT), thiếu 2.521 người (2.411 cấp mầm non, tiểu học, THCS và 110 THPT).

Theo quy định tại Nghị định 111 (ngày 31/12/2022) của Chính phủ, số lượng người ký kết hợp đồng lao động chiếm không quá 70% số chênh lệch giữa số lượng người làm việc được giao với số lượng theo định mức do Bộ GD&ĐT ban hành nên thành phố được hợp đồng 1.764 người.

Bên cạnh đó, số lượng người làm công tác chuyên môn, nghiệp vụ tại các đơn vị sự nghiệp GD&ĐT công lập trên địa bàn thành phố năm học trước đã hết hạn hợp đồng. Vì vậy, theo quy định tại Nghị định số 111, các địa phương quyết định số lượng hợp đồng lao động nhằm đáp ứng yêu cầu.

Thật ra thiếu đội ngũ, chủ yếu là giáo viên, không còn là câu chuyện mới của ngành GD&ĐT Đà Nẵng. Trước khi về chung một nhà, tỉnh Quảng Nam (cũ) phải hợp đồng 928 người làm công tác chuyên môn, nghiệp vụ trong các đơn vị sự nghiệp công lập năm học 2024 - 2025, còn thành phố Đà Nẵng (cũ) là 723 người.

Năm học này, trong tổng số 1.764 chỉ tiêu hợp đồng vừa được HĐND thành phố thông qua, các đơn vị sự nghiệp giáo dục - đào tạo công lập trực thuộc Sở GD&ĐT (trường THPT) là 77 chỉ tiêu, còn số lượng hợp đồng được phân bổ cho các xã, phường quản lý (cấp mầm non, tiểu học, THCS) để tổ chức tuyển dụng là 1.687 chỉ tiêu.

Lời giải cho bài toán khó

Nhiều người cho rằng, lời giải cho “bài toán” thiếu giáo viên là tổ chức tuyển dụng, song thực tế câu chuyện không hề đơn giản như vậy. Trước đây, nhằm kịp thời bổ sung đội ngũ còn thiếu, tỉnh Quảng Nam (cũ) đều đặn hàng năm tổ chức kỳ thi tuyển viên chức giáo dục.

Tuy nhiên, không như kỳ vọng, hầu như các kỳ tuyển dụng đều không đủ chỉ tiêu, như năm 2022 chưa được 50% chỉ tiêu (chỉ tiêu 1.362 nhưng tuyển được 638). Năm 2023, một số địa phương cấp huyện được cho cơ chế tuyển dụng riêng nhưng cuối cùng vẫn tuyển không được.

Nguyên nhân việc tuyển dụng giáo viên mầm non, tiểu học và một số bộ môn bậc tiểu học, THCS không đạt chỉ tiêu được xác định do số lượng người dự tuyển hàng năm thấp hơn chỉ tiêu tuyển dụng, thậm chí không có người dự tuyển ở các môn Chương trình giáo dục phổ thông mới như Tin học, Tiếng Anh, Âm nhạc, Mỹ thuật.

Để tháo gỡ tình trạng thiếu giáo viên, một số địa phương chấp nhận phương án “chữa cháy” như hợp đồng giáo viên không đủ chuẩn trình độ đào tạo theo quy định, hoặc mời một số giáo viên cốt cán đến tuổi nghỉ hưu tiếp tục giảng dạy thêm một thời gian…

Đội ngũ giáo viên thiếu và không ổn định, nhất là đối với miền núi là tình trạng diễn ra nhiều năm qua, ảnh hưởng đến việc triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới và nâng cao chất lượng giáo dục.

Câu chuyện thiếu giáo viên không ít lần được đưa ra bàn thảo trong các chương trình nghị sự của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh Quảng Nam (cũ). Để tìm lời giải cho “bài toán” khó này, theo ý kiến của nhiều người gắn bó với miền núi, chỉ có việc xây dựng được đội ngũ giáo viên tại chỗ mới giải quyết căn cơ và lâu dài.

Bên cạnh tổ chức tuyển dụng, các ngành chức năng cần khảo sát số lượng, ngành đào tạo phù hợp với nhu cầu và dự báo thiếu hụt giáo viên. Từ đó lựa chọn những học sinh có học lực khá, giỏi tại các trường phổ thông dân tộc nội trú để xây dựng kế hoạch đào tạo giáo viên theo phương thức giao nhiệm vụ, đặt hàng và thực hiện các chính sách hỗ trợ về học phí, chi phí sinh hoạt theo Nghị định số 116/2020 của Chính phủ.

Cho rằng thiếu cơ chế thu hút và giữ chân giáo viên gắn bó với miền núi, ông Thái Viết Tường, nguyên Giám đốc Sở GD-ĐT tỉnh Quảng Nam (cũ) cho rằng bên cạnh chế độ của Trung ương cần có các chính sách của địa phương nhằm thu hút giáo viên, nhất là những người công tác lâu dài tại các huyện miền núi.

Đồng thời, quan tâm đến công tác phát triển giáo dục miền núi, đặc biệt là việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị trường học, cải thiện điều kiện làm việc của giáo viên. Cạnh đó, nghiên cứu chọn người tại chỗ để đào tạo gắn với chính sách hỗ trợ đi học, sau này tuyển dụng vào làm việc để ổn định lâu dài đội ngũ giáo viên cho miền núi.

Nguồn: https://baodanang.vn/giai-bai-toan-thieu-giao-vien-3303220.html