Giải pháp bảo vệ đàn chim yến

Ngày 7-11, UBND tỉnh Khánh Hòa phối hợp với Công ty TNHH Nhà nước Một thành viên Yến sào Khánh Hòa (Công ty Yến sào Khánh Hòa) tổ chức Hội thảo khoa học Bảo vệ và phát triển bền vững quần thể chim yến. Đồng chí Trịnh Minh Hoàng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh cùng đại diện một số cơ quan liên quan và Công ty Yến sào Khánh Hòa đồng chủ trì hội thảo.

Đối mặt với nhiều thách thức

Theo số liệu của Cục Chăn nuôi và Thú y, đến tháng 10-2025, cả nước có 29.266 nhà yến, tốc độ tăng trưởng trung bình 6%/năm trong giai đoạn 2021 - 2025; quần thể chim yến đã xuất hiện tại 23/34 tỉnh, thành phố, với sản lượng tổ yến ước đạt 234,6 tấn yến thô. Riêng Khánh Hòa có 1.425 nhà yến, sản lượng đạt 14,1 tấn, chiếm 6,02% cả nước.

Đồng chí Trịnh Minh Hoàng điều hành hội thảo.

Đặc biệt, Khánh Hòa là địa phương tập trung chim yến hàng (Aerodramus fuciphagus germani) nhiều nhất. Đây là loài chim quý hiếm, gắn bó mật thiết với biển, đảo Việt Nam, cho tổ chim yến đảo thiên nhiên có chất lượng cao hàng đầu thế giới và thường làm tổ trong hang, kẽ vách núi các đảo. Tổ yến không chỉ là sản vật quý giá thiên nhiên ban tặng mà còn là kết tinh của trí tuệ, tâm huyết và truyền thống lao động bền bỉ của bao thế hệ người dân Khánh Hòa. Hiện nay, Công ty Yến sào Khánh Hòa đang quản lý 33 đảo, với 173 hang yến.

Các đại biểu phát biểu tại hội thảo.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Long - Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) khẳng định: “Ngành nghề yến sào không chỉ mang lại giá trị kinh tế và sinh kế cho người dân, mà còn có ý nghĩa lớn về sinh thái, văn hóa và chủ quyền biển, đảo quốc gia. Chim yến góp phần cân bằng hệ sinh thái tự nhiên, tiêu diệt côn trùng gây hại và bảo vệ mùa màng”.

Chim yến non được cứu hộ và chăm sóc tại Công ty Yến sào Khánh Hòa.

Tuy nhiên, bên cạnh những giá trị kinh tế to lớn mà yến sào mang lại, ngành nghề yến sào cũng đang đối mặt với nhiều thách thức. Quần thể chim yến đảo tự nhiên do tác động của biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và săn bắt trái phép đã suy giảm rất mạnh. Cùng với đó, nghề nuôi yến còn phát triển tự phát, thiếu quy hoạch tổng thể và thiếu liên kết chuỗi giá trị; công nghệ chế biến sâu, truy xuất nguồn gốc và quản lý chất lượng sản phẩm còn hạn chế; nhận thức cộng đồng về bảo vệ, phát triển bền vững đàn chim yến chưa đồng đều; cơ chế, chính sách và công tác quản lý nhà nước về nghề nuôi, khai thác yến còn thiếu đồng bộ, chưa theo kịp thực tiễn phát triển...

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Minh Hoàng cho biết, nhận thức rõ tầm quan trọng của việc bảo tồn nguồn gen quý hiếm và phát triển ngành hàng yến sào quốc gia theo hướng bền vững, tỉnh Khánh Hòa tổ chức hội thảo với mong muốn tạo diễn đàn khoa học để các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và các địa phương liên quan cùng trao đổi, chia sẻ những nghiên cứu, kinh nghiệm thực tiễn. Qua đó, các đại biểu tham dự thảo luận giải pháp khoa học, công nghệ và quản lý nhằm bảo tồn, phát triển bền vững quần thể đàn chim yến. Kết quả hội thảo là cơ sở khoa học quan trọng để các bộ, ngành Trung ương, tỉnh Khánh Hòa và các địa phương liên quan hoàn thiện cơ chế, chính sách, quy hoạch và Chương trình hành động quốc gia về bảo tồn và phát triển quần thể chim yến đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050.

Cần những giải pháp đồng bộ, hiệu quả

Tại hội thảo, các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và địa phương đã cùng thảo luận, trao đổi, đánh giá, phân tích, chia sẻ kinh nghiệm và đề xuất giải pháp khoa học, công nghệ, chính sách và hợp tác quốc tế nhằm bảo vệ và phát triển bền vững quần thể chim yến qua các chuyên đề với những nội dung, như: Tình hình phát triển, quản lý nuôi chim yến và xuất khẩu tổ yến; cơ sở khoa học và thực tiễn phát triển bền vững nghề nuôi chim yến Việt Nam...

Chim yến sinh sản tại các đảo.

Để bảo vệ và phát triển bền vững quần thể chim yến, các đại biểu đề nghị triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp, trong đó, hoàn thiện thể chế và quy hoạch phát triển nghề nuôi chim yến dựa trên lợi thế tự nhiên của từng vùng, bảo đảm hài hòa phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái; sớm ban hành Chiến lược quốc gia về bảo tồn và phát triển chim yến đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050.

Cùng với đó, tăng cường quản lý nhà nước về nghề nuôi chim yến, cụ thể: Tiến hành cấp mã số nhà yến, thống kê, kê khai sản lượng; xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về đàn yến, vùng phân bố, hệ thống truy xuất nguồn gốc và cấp chứng nhận xuất xứ; kiểm soát chặt chẽ việc xây dựng nhà yến, nhất là khu dân cư, bảo đảm an toàn sinh học và trật tự đô thị.

Đồng thời, đẩy mạnh phối hợp giữa quản lý nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng trong bảo tồn, phòng, chống khai thác trái phép và bảo vệ sinh học của loài chim yến; phòng, chống săn bắt trái phép chim yến, chim hoang dã; tổ chức lực lượng phản ứng nhanh tại địa phương để kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm; đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật, giáo dục cộng đồng về giá trị của chim yến. Ngoài ra, lồng ghép nội dung bảo vệ chim yến vào chương trình giáo dục học đường, vận động người dân thực hiện không săn bắt, không buôn bán, không vận chuyển, không tiêu thụ chim yến trái phép...

Tiến sĩ Nguyễn Lân Hùng Sơn - Giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho rằng, để bảo vệ đàn chim yến cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt, cần có chế tài đủ mạnh để xử lý các hành vi vi phạm săn bắt chim yến, nâng cao nhận thức, ý thức của người dân. Bên cạnh đó, cần có những giải pháp căn cơ hơn giải quyết vấn đề suy giảm đàn do biến đổi khí hậu.

Còn theo ông Lê Hữu Hoàng - nguyên Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, trước mắt cần khẩn trương thành lập Tổ phản ứng nhanh về bảo vệ chim yến và xây dựng quy chế hoạt động, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, bảo đảm hoạt động hiệu quả, linh hoạt, cơ động. Tổ phản ứng nhanh chủ động kiểm tra định kỳ, đột xuất tại các khu vực nhà hàng, quán ăn, chợ đầu mối, các điểm có dấu hiệu mua bán chim hoang dã trái phép, khu vực thường xảy ra bẫy, bắt chim yến, để kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định pháp luật.

Đảo yến do Công ty Yến sào Khánh Hòa quản lý.

Phát biểu kết luận hội thảo, bà Trịnh Thị Hồng Vân - Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Yến sào Khánh Hòa đánh giá, thông qua các báo cáo chuyên đề và các ý kiến tham luận có giá trị khoa học và thực tiễn sâu sắc, tâm huyết, trí tuệ của các đại biểu tham dự đã phân tích, làm rõ vai trò, giá trị tiềm năng và định hướng phát triển nghề nuôi chim yến Việt Nam, đặc biệt của quần thể chim yến đảo thiên nhiên Khánh Hòa - nguồn tài nguyên sinh học quý hiếm, biểu tượng của Khánh Hòa. Đồng thời chỉ ra những thách thức mới trong công tác quản lý, bảo tồn, cũng như định hướng phát triển bền vững trong giai đoạn hiện nay. Kết quả hội thảo là cơ sở quan trọng để Công ty Yến sào Khánh Hòa nghiên cứu, kiến nghị, đề xuất với Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các bộ, ngành Trung ương về các chính sách, giải pháp đồng bộ trong bảo vệ, phát triển quần thể chim yến Việt Nam nói chung và tỉnh Khánh Hòa nói riêng; là cơ sở khoa học quan trọng giúp công ty tiếp tục xây dựng chiến lược bảo vệ và phát triển quần thể chim yến đảo thiên nhiên giai đoạn mới và phát triển chuỗi giá trị sản phẩm yến sào Việt Nam vươn tầm quốc tế, phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Khánh Hòa, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa lần thứ I.

Phản ánh về vấn đề quần thể chim yến đang bị đe dọa do nạn săn bắt trái phép, trên các số báo từ ngày 9 đến 11-9, Báo Khánh Hòa đã đăng tải loạt bài phóng sự “Quyết liệt bảo vệ quần thể chim yến”. Nạn săn bắt trái phép chim yến không chỉ đe dọa đến sự sống của loài chim quý giá này, vi phạm nghiêm trọng quy định bảo vệ động vật hoang dã, mà còn gây thiệt hại lớn cho kinh tế của tỉnh; bởi chim yến tạo ra nguồn "vàng trắng" (yến sào) - sản phẩm quý giá, có giá trị dinh dưỡng cao, mang lại lợi ích lớn đối với sức khỏe cộng đồng, có giá trị kinh tế lớn.

ĐÌNH LÂM 

Nguồn: https://baokhanhhoa.vn/kinh-te/202511/giai-phap-bao-ve-dan-chim-yen-42d1d12/