Giải quyết triệt để tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng cho các dự án trọng điểm

Đại biểu Quốc hội đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ liên quan cần tiếp tục tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ triển khai đồng bộ các giải pháp khác nhau để có thể giải quyết triệt để tình trạng khan hiếm vật liệu cho các dự án trọng điểm trong thời gian qua.

Tiếp tục Kỳ họp thứ 10, sáng 6/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản.

Các ý kiến phát biểu đều bày tỏ đồng tình với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật nhằm thể chế hóa các chủ trương chiến lược của Đảng về tinh gọn bộ máy nhà nước, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, và tháo gỡ các "điểm nghẽn" pháp lý đang cản trở sự phát triển kinh tế-xã hội.

Mục tiêu cốt lõi là giải quyết các vấn đề cấp bách phát sinh từ thực tiễn, đặc biệt là tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng cho các dự án trọng điểm quốc gia, đồng thời thiết lập một khuôn khổ pháp lý chặt chẽ để quản lý các tài nguyên chiến lược như đất hiếm, qua đó khơi thông nguồn lực, tạo động lực hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số trong giai đoạn mới.

Rà soát Luật Quy hoạch để bảo đảm tính thống nhất

Từ thực tế tại địa phương, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn TP Cần Thơ) cho biết, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã rất nỗ lực để giải quyết tình trạng khan hiếm vật liệu cho các dự án trọng điểm (tức là khoáng sản nhóm III và nhóm IV). Do đó, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản lần này cần thiết phải giải quyết triệt để tình trạng khan hiếm vật liệu cho các dự án trọng điểm quốc gia.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Đoàn thành phố Cần Thơ). (Ảnh: DUY LINH)

Theo đại biểu, hiện nay, dự thảo Luật đã đưa ra các cơ chế đặc thù đối với khoáng sản nhóm III, nhóm IV; tuy nhiên, đề nghị cần phân tích rõ hơn việc áp dụng các cơ chế đặc thù này trên phạm vi cả nước về lâu dài có các tác động như nào đến quy hoạch của các tỉnh, thành phố. Ngoài ra, cũng cần nghiên cứu có thêm cơ chế để kiểm soát nếu việc áp dụng này ảnh hưởng đến môi trường trên địa bàn.

Dự thảo Luật quy định, đối với khoáng sản nhóm III (vật liệu xây dựng thông thường), việc cấp phép khai thác để cung cấp cho các dự án quan trọng (đầu tư công, PPP, công trình trọng điểm quốc gia...) không phải căn cứ vào phương án quản lý về địa chất, khoáng sản (phương án này hiện đang có trong quy hoạch tỉnh).

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho rằng cần làm rõ các thay đổi sau khi khoáng sản đã được cấp phép khai thác thì sẽ được cập nhật như thế nào trong quy hoạch tỉnh? Pháp luật về quy hoạch đã được bổ sung các quy định về nội dung này chưa, cần rà soát Luật Quy hoạch để bảo đảm tính thống nhất.

Từ những bất cập trong thực tiễn, đại biểu đề nghị cân nhắc việc tiếp tục cắt giảm quy trình giải quyết thủ tục hành chính đối với khoáng sản nhóm III là vật liệu xây dựng thông thường. “Có thể xem xét bỏ có phạm vi quy trình cấp phép thăm dò, công nhận trữ lượng khoáng sản nhóm III, những vật liệu đang khan hiếm mà cần cung cấp cho công trình quan trọng quốc gia”. Theo đại biểu, nếu làm được như vậy thì sẽ "rất nhanh", có thể tiết kiệm được thời gian từ 6 tháng đến 1 năm để đưa được các vật liệu xây dựng này vào phục vụ công trình dự án.

Quang cảnh một phiên thảo luận tổ sáng 6/11. (Ảnh: DUY LINH)

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh cho biết, Luật sửa đổi một số điều của Luật Khoáng sản năm 2005 khi ban hành đã có quy định khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trừ cát sỏi lòng sông với công suất khai thác không quá 5.000 mét khối/năm và thời gian khai thác kể cả thời gian gia hạn không quá 5 năm thì không bắt buộc phải tiến hành thăm dò.

“Sau 20 năm mà bây giờ vẫn dùng quy định này. Theo tôi, chắc chắn đây là nút thắt cuối cùng mà quan trọng trong quy trình thủ tục cấp phép để có thể giải quyết được việc khan hiếm vật liệu xây dựng như bây giờ. Nội dung này rất quan trọng, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu tiếp thu”, đại biểu nhấn mạnh.

Bên cạnh việc sửa đổi, bổ sung các quy định của Luật Địa chất và khoáng sản, đại biểu đoàn Cần Thơ cũng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các Bộ có liên quan cần tiếp tục tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ triển khai đồng bộ các giải pháp khác nhau để có thể giải quyết triệt để tình trạng khan hiếm vật liệu cho các dự án trọng điểm trong thời gian qua.

Phân cấp mạnh nhưng không “thả nổi” trong cấp phép khai thác khoáng sản

Đối với việc sửa đổi, bổ sung các quy định về phân cấp, phân quyền, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh bày tỏ đồng tình và cho rằng đây là một trong những thay đổi mang tính “hệ thống và sâu rộng nhất” của dự thảo Luật.

Việc giao thẩm quyền cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cấp giấy phép thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm I tại khu vực phân tán, nhỏ lẻ và việc cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm II, III, IV (thay vì trước đây là Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường) đã cho thấy sự phân cấp mạnh mẽ, cụ thể, phù hợp với việc vận hành chức năng nhiệm vụ thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp.

Tuy nhiên, đại biểu đề nghị, đặc biệt đối với những khoáng sản nhóm I cần phải báo cáo rõ hơn về các điều kiện cần thiết (hồ sơ, cơ sở dữ liệu, thông tin...) để bảo đảm cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện đầy đủ thẩm quyền được phân cấp này vì nhiều nội dung, thông tin trước đây do Bộ quản lý.

Bên cạnh đó, cần làm rõ, trong trường hợp việc cấp phép trước đây do Bộ quản lý nay chuyển về địa phương quản lý, nếu có phát sinh vướng mắc thì sẽ được xử lý như thế nào, cần có quy định chuyển tiếp hay không, từ đó bổ sung các quy định cho phù hợp.

Ủng hộ chủ trương chuyển thẩm quyền cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản nhóm II về Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, song đại biểu Đào Chí Nghĩa (Đoàn TP Cần Thơ) bày tỏ băn khoăn khi khoáng sản nhóm II vẫn là nhóm khoáng sản có giá trị và quy trình thăm dò cũng như khai thác rất phức tạp.

Đại biểu Đào Chí Nghĩa (Đoàn thành phố Cần Thơ). (Ảnh: DUY LINH)

Lo ngại việc phân cấp triệt để có thể dẫn đến rủi ro trong quá trình điều hành ở địa phương, đại biểu đề nghị cần phải điều chỉnh và phải có sự giám sát của Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong việc kiểm soát chất lượng kỹ thuật. Cụ thể, cần điều chỉnh lại quy định theo hướng: việc cấp giấy phép thăm dò khai thác khoáng sản nhóm II phải được chấp thuận bằng văn bản của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đối với đề án thăm dò, báo cáo trữ lượng cũng như thiết kế cơ sở mỏ trừ trường hợp có quy định khác. “Quy định này sẽ chặt chẽ, tạo sự giám sát từ bộ, ngành trung ương đến địa phương”, đại biểu nói.

Cũng quan tâm tới nội dung này, đại biểu Lò Thị Luyến (Đoàn Điện Biên) đồng tình với chủ trương phân cấp, phân quyền; song đề nghị vẫn nên “thận trọng”, không nên “thả nổi” cho địa phương cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản loại I đối với kim loại quý. Theo đại biểu lý giải, điều này liên quan đến vấn đề quy hoạch tổng thể quốc gia và vấn đề bảo vệ môi trường.

“Nếu như sau này chúng ta muốn giao cho địa phương thẩm quyền cấp phép với một số khoáng sản nhóm I này thì chúng ta sẽ tiến hành thí điểm ở một vài nơi chứ còn bây giờ không nên thả nổi. Bởi vì việc khai thác kim loại chúng ta thấy ở nơi này nơi kia khi mà khai thác xong đã để lại hậu quả rất lớn cho môi trường. Thực tế có những đơn vị, những doanh nghiệp họ khai thác xong họ không hoàn thổ, không phục hồi môi trường”, đại biểu Lò Thị Luyến cho biết.

Nguồn:https://nhandan.vn/giai-quyet-triet-de-tinh-trang-khan-hiem-vat-lieu-xay-dung-cho-cac-du-an-trong-diem-post921048.html