Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ chính thức cấm xe máy xăng theo khung giờ tại 9 phường được lựa chọn thí điểm "vùng phát thải thấp" (LEZ) thuộc Vành đai 1. Các chuyên gia giao thông và môi trường đều nhận định đây là bước đi tất yếu, mạnh mẽ và đúng đắn nhằm cải thiện chất lượng không khí, nhưng cũng nhấn mạnh thách thức lớn nằm ở việc hoàn thiện đồng bộ hạ tầng và chính sách hỗ trợ.
Từ ngày 1/7/2026, Hà Nội sẽ chính thức cấm xe máy xăng theo khung giờ tại 9 phường được lựa chọn thí điểm "vùng phát thải thấp" (LEZ) thuộc Vành đai 1.
Quyết tâm chuyển đổi xanh giao thông từ Vành đai 1
Mới đây, Hội đồng Nhân dân TP Hà Nội (HĐND) đã thông qua Nghị quyết về Quy định thực hiện vùng phát thải thấp trên địa bàn. Nghị quyết này đưa ra lộ trình cụ thể nhằm hạn chế các phương tiện giao thông gây ô nhiễm, thúc đẩy hệ sinh thái phương tiện sử dụng năng lượng sạch tại Thủ đô.
Theo nghị quyết, thành phố dự kiến áp dụng thí điểm vùng phát thải thấp tại một số khu vực trong Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026, bao gồm 9 phường nội đô là: Hai Bà Trưng, Cửa Nam, Hoàn Kiếm, Ô Chợ Dừa, Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Ba Đình, Giảng Võ, Ngọc Hà, Tây Hồ. Thay vì cấm hoàn toàn, thành phố điều chỉnh theo hướng cấm theo khung giờ hoặc khu vực cụ thể để giảm sốc đối với người dân.
Lộ trình sẽ được mở rộng dần: Từ ngày 1/1/2028, vùng phát thải thấp sẽ mở rộng sang Vành đai 1 và một số phường thuộc Vành đai 2 (thêm 5 phường: Láng, Đống Đa, Kim Liên, Bạch Mai, Vĩnh Tuy). Đến ngày 1/1/2030, phạm vi thực hiện sẽ là Vành đai 3 trở vào, gồm 36 phường, xã.
Các biện pháp hạn chế chính trong vùng LEZ bao gồm: cấm xe mô tô, xe gắn máy hoạt động kinh doanh trên nền tảng ứng dụng hỗ trợ vận tải; cấm xe mô tô, xe gắn máy khác lưu thông theo khung giờ hoặc khu vực; và hạn chế, tiến tới cấm ô tô không đáp ứng quy chuẩn khí thải mức 4.
Đồng thuận với mục tiêu cải thiện môi trường
Các chuyên gia đều khẳng định, chủ trương hạn chế và tiến tới cấm xe xăng là một hướng đi hoàn toàn đúng đắn. Việc đặt mục tiêu kiểm soát lưu thông xe máy chạy xăng và khuyến khích xe năng lượng sạch được xem là cấp thiết.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Thanh Ca, Giảng viên cao cấp Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, cho biết, phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch hiện là nguồn ô nhiễm lớn của Thủ đô. Do đó, việc chuyển dần sang các phương tiện xanh, thân thiện với môi trường là điều cần thiết.
Thạc sĩ Lê Trung Hiếu, chuyên gia giao thông, nhận định lộ trình này rõ ràng, cụ thể hơn bao giờ hết, thể hiện quyết tâm và sự đồng thuận của chính quyền cũng như nhân dân thủ đô, hướng tới chuyển đổi xanh giao thông.
Điều kiện tiên quyết: Hoàn thiện hạ tầng giao thông xanh
Mặc dù mục tiêu được đồng thuận, nhưng thách thức thực tiễn lại rất lớn. Nhiều chuyên gia nhấn mạnh, việc giảm dần xe máy xăng phải đi đôi với việc nhanh chóng phát triển hệ thống giao thông công cộng.
Phó Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Thủy - Chuyên gia giao thông - cho rằng, điều kiện then chốt trước khi cấm xe máy xăng là Hà Nội phải có mạng lưới xe buýt đủ gần, đủ nhiều và đúng giờ, đặc biệt là buýt điện. Hiện nay, nhiều tuyến buýt chưa phủ kín các phường thí điểm.
Thạc sĩ Lê Trung Hiếu cũng nhấn mạnh điều kiện quan trọng nhất là phát triển vận tải hành khách công cộng đa dạng, năng lực cao, đủ đáp ứng nhu cầu của người dân, nhất là đường sắt đô thị.
Hiện tại, mạng lưới trạm sạc cho xe sử dụng năng lượng sạch ở Hà Nội đang rất thiếu. Nếu hạ tầng sạc không được xây dựng đồng bộ, việc người dân chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh sẽ "tắc".
Tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức, Phó trưởng Khoa Công nghệ Năng lượng, Trường Đại học Điện lực, đề nghị thành phố cần phối hợp với doanh nghiệp để đảm bảo đủ trạm sạc nhanh, trạm đổi pin, bảo dưỡng, và kiểm soát chất lượng pin cùng hệ thống an toàn cháy nổ. Bà Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng, đề nghị dự thảo quy định tiêu chuẩn kỹ thuật bắt buộc cho pin, trạm sạc, phòng cháy - chữa cháy, và khuyến khích xã hội hóa đầu tư hạ tầng sạc.
Các chuyên gia cũng đánh giá cao việc Nghị quyết của HĐND TP Hà Nội đã quy định rõ việc phát triển hệ thống trạm tiếp năng lượng sạch công cộng phải đi đôi với đầu tư xây dựng hạ tầng thu gom và xử lý pin xe điện sau thải bỏ, nhằm đảm bảo yêu cầu về môi trường và an toàn phòng cháy chữa cháy bền vững.
Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng rất ủng hộ khi dự thảo nghị quyết nêu rõ chính sách hỗ trợ tài chính cho việc chuyển đổi phương tiện: Cá nhân chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện sẽ được hỗ trợ 20% giá trị phương tiện, nhưng không quá 5 triệu đồng. Hộ nghèo được hỗ trợ tối đa 20 triệu đồng và hộ cận nghèo tối đa 15 triệu đồng.
Tuy nhiên, một số ý kiến phản biện cho rằng mức hỗ trợ tối đa 5 triệu đồng chưa đủ tạo động lực lớn trong bối cảnh giá xe điện và chi phí hạ tầng còn cao. Do đó, để chính sách đạt hiệu quả, ngoài hỗ trợ tài chính, thành phố cần tăng cường chỗ gửi xe ở rìa vùng phát thải thấp, các điểm cho thuê xe đạp công cộng, và xe máy điện dùng chung. Cùng với đó, công tác quản lý và tổ chức giao thông thông minh, cùng với truyền thông chặt chẽ, là cần thiết để người dân làm quen dần.
Tạo mô hình điển hình về giao thông xanh
Chính sách chuyển đổi này mang tầm nhìn quan trọng. Việc thí điểm thành công 9 phường đầu tiên được kỳ vọng sẽ tạo ra một "vùng mẫu", mô hình điển hình về giao thông xanh, vừa giảm ô nhiễm vừa nâng cao chất lượng sống tại trung tâm Thủ đô.
Thành công của chủ trương lớn này phụ thuộc mạnh mẽ vào việc xây dựng hạ tầng đồng bộ, lộ trình thực hiện phù hợp với khả năng của người dân và doanh nghiệp, và cơ chế hỗ trợ đủ mạnh để đảm bảo công bằng xã hội. Nếu những khâu này được hoàn thiện, mục tiêu môi trường sẽ đạt được mà vẫn bảo đảm an sinh xã hội.
Nguồn: https://vtv.vn/ha-noi-cam-xe-xang-vao-vanh-dai-1-theo-gio-buoc-di-can-thiet-thach-thuc-khong-nho-100251128145030643.htm
Bình luận (0)