Hoàn thiện thể chế, mở đường cho TPHCM đột phá

Trước đó, từ ngày 1-7, TPHCM trở thành một siêu đô thị của cả nước, đặt ra yêu cầu cấp bách về một thể chế tương xứng để thành phố “giải phóng” toàn bộ tiềm năng, từ đó thực hiện tốt sứ mệnh đối với đất nước. TPHCM cũng được Bộ Chính trị định hướng phát triển là cực tăng trưởng của vùng Đông Nam bộ. Nghị quyết 31-NQ/TW của Bộ Chính trị yêu cầu thành phố phát triển thành thành phố dịch vụ - công nghiệp hiện đại, đầu tàu về kinh tế số, xã hội số, trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, khu thương mại tự do, văn hóa, giáo dục, KH-CN của cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng, có vị thế nổi trội ở Đông Nam Á và châu Á, có năng lực cạnh tranh toàn cầu.

do-thi-tphcm-sggp-2_ghhp_kibr_HHQA — Đô thị TPHCM

Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Tổng Bí thư Tô Lâm tái khẳng định chiến lược này và nhấn mạnh yêu cầu hàng đầu là hoàn chỉnh quy hoạch, tái kiến trúc không gian phát triển theo tư duy đa cực - tích hợp - kết nối, vận hành theo mô hình quản trị đa trung tâm. Tổng Bí thư đặc biệt lưu ý, đây là vấn đề mới, có ý nghĩa quyết định, chậm ngày nào thành phố càng mất cơ hội phát triển ngày đó.

Để hiện thực hóa những mục tiêu chiến lược đó, TPHCM đã xác định những chỉ tiêu cụ thể cho 5 năm tới, với áp lực rất lớn. Riêng giai đoạn 2026-2030 dự kiến mỗi năm thành phố cần huy động bổ sung 8-12 tỷ USD để đạt mức tăng trưởng GRDP 10-11%/năm và đến năm 2030, GRDP bình quân đầu người đạt 14.000-15.000USD.

Trên thực tế, TPHCM không thiếu tiềm lực tài chính. Quy mô GRDP hợp nhất của thành phố ước đạt 3,03 triệu tỷ đồng, chiếm 23,5% GDP cả nước. Riêng thu ngân sách 10 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 652.500 tỷ đồng và dự kiến cả năm đạt 737.000 tỷ đồng, chiếm 36,7% tổng thu ngân sách quốc gia. Tuy nhiên, khoảng cách giữa tiềm lực và động lực phát triển vẫn tồn tại. Vấn đề cốt lõi là có cơ chế để chuyển hóa tiềm lực thành động lực phát triển.

Hiện nay, TPHCM là một siêu đô thị của cả nước nhưng vẫn đang phải “khoác chiếc áo thể chế cấp tỉnh”, không còn tương thích với tầm vóc mới. Nhiệm vụ cấp bách là bổ sung, “nâng cấp” Nghị quyết 98 theo hướng mở rộng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm để thành phố có một khung pháp lý vượt trội thực hiện “tái kiến trúc không gian phát triển” theo tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Trong tờ trình về sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 (được Bộ Tài chính trình Chính phủ vào cuối tuần qua), có một số cơ chế đột phá mang tính chiến lược được đề xuất, tạo cơ sở cho thành phố bước vào giai đoạn tăng trưởng mới. Đó là về Khu Thương mại tự do (FTZ) TPHCM và “nâng cấp”cơ chế phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD)...

Trong đó, việc bổ sung FTZ là với các nhóm chính sách tích hợp nhiều cơ chế đặc thù vượt trội để thu hút nhà đầu tư chiến lược, huy động nguồn lực trong và ngoài nước cho đầu tư phát triển của TPHCM, tạo nền tảng cho một mô hình phát triển mới.

Còn cơ chế TOD là đề xuất mở rộng phạm vi áp dụng từ phát triển hạ tầng giao thông sang phát triển đô thị toàn diện, phù hợp với xu thế của các siêu đô thị trên thế giới. Cơ chế này giúp thành phố linh hoạt hơn trong việc sử dụng đất, đặc biệt là khai thác quỹ đất từ TOD để tạo nguồn vốn đối ứng cho đầu tư công, áp dụng cho dự án đường sắt theo hình thức xây dựng - chuyển giao... Như vậy, thành phố sẽ có công cụ huy động vốn hiệu quả và thuận lợi hơn trong quy hoạch tích hợp, kết hợp phát triển giao thông với phát triển không gian sống, việc làm, dịch vụ - giảm áp lực dân cư.

Trong tờ trình gửi Chính phủ, Bộ Tài chính khẳng định đủ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn để trình Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 theo trình tự, thủ tục rút gọn. Việc sớm “nâng cấp” Nghị quyết 98 không chỉ là yêu cầu cấp bách của TPHCM, mà còn là quyết định chiến lược của cả nước, nhằm tạo bệ phóng thể chế đủ mạnh cho siêu đô thị đầu tàu. Khi có quyền tự chủ và cơ chế đột phá tương xứng, TPHCM có thể chuyển hóa tiềm lực khổng lồ thành động lực tăng trưởng. Từ đó, thành phố phát huy tốt nhất vai trò đầu tàu phát triển, hội nhập quốc tế sâu rộng, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc giàu mạnh, văn minh, hạnh phúc.

KIỀU PHONG

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/hoan-thien-the-che-mo-duong-cho-tphcm-dot-pha-post821392.html