Huế triển khai nhiều giải pháp bảo vệ di tích, bảo vật quốc gia

TP Huế đang triển khai nhiều giải pháp tại nhiều điểm di tích như: tổ chức phân luồng, đặt hàng rào giới hạn khu vực tham quan, thực hiện các giải pháp bảo vệ… nhằm đảm bảo an toàn cho công trình di tích và bảo vật quốc gia (BVQG), hiện vật trưng bày.

Xót xa bảo vật quốc gia bị xâm hại

Việc liên tiếp BVQG bị phá hoại và đào trộm cổ vật xảy ra ở một số tỉnh, thành gần đây khiến giới chuyên gia cũng như dư luận lo lắng về công tác bảo vệ, bảo tồn các di tích, bảo vật hiện nay. Đơn cử, vào khoảng 12h ngày 24/5, Hồ Văn Phương Tâm (SN 1983, trú tại TP Huế) mua vé vào cổng của Đại Nội Huế và vào khu vực điện Thái Hòa. Tại đây, đối tượng có biểu hiện không bình thường nên một nhân viên bảo vệ đã mời đối tượng đi ra phía hậu điện. Tuy nhiên, đối tượng sau đó quay lại, lẻn vào khu vực trưng bày ngai Vua triều Nguyễn, la hét và đập gãy phần tựa phía trước tay bên trái ngai Vua.

Sau khi xảy ra sự việc, Trung tâm Bảo tồn di tích (BTDT) Cố đô Huế yêu cầu Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế đưa ngai Vua triều Nguyễn về lưu giữ, bảo quản tại kho cổ vật đồng thời đưa ngai phục chế đến trưng bày tại điện Thái Hòa phục vụ du khách. Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, việc BVQG ngai Vua triều Nguyễn bị phá hoại là điều rất đáng tiếc bởi đây là hiện vật ngai Vua nguyên vẹn, tinh xảo, là biểu trưng quyền lực tối cao của triều Nguyễn suốt 143 năm tồn tại, được công nhận là BVQG vào năm 2015.

Hay tại tỉnh Thanh Hóa, đầu tháng 5/2025, Trung tâm Nghiên cứu lịch sử và Bảo tồn di sản Thanh Hóa phát hiện có dấu hiệu xâm hại tại khu vực lăng mộ. Ngay sau đó, Sở VH-TT&DL tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với Công an tỉnh kiểm tra, khám nghiệm hiện trường. Kết quả kiểm tra cho thấy, lăng mộ vua Lê Túc Tông đã bị 3 đối tượng người Trung Quốc đào bới. Hố đào có kích thước sâu khoảng 1,6m. Tại hiện trường, cơ quan chức năng thu giữ 14 mảnh bia đá có khắc chữ Hán và họa tiết rồng thời Lê bị kẻ trộm làm vỡ. Ngoài ra, còn có 15 mảnh gạch màu xám đen cũng được phát hiện…

Từ 2 vụ việc di tích, BVQG bị xâm hại nói trên và những sự cố đáng tiếc liên quan đến di tích hay BVQG trước đó bị cháy, hư hỏng do bảo quản hay bị con người tác động tại một số địa phương đã gióng lên hồi chuông báo động về công tác bảo vệ các di tích, cổ vật, BVQG. Với hơn 4 triệu hiện vật, 327 BVQG đang được lưu trữ tại các bảo tàng, di tích trên cả nước, các chuyên gia cho rằng, cần phải khẩn trương có các biện pháp tối ưu hơn trong bảo vệ các di tích, BVQG nhằm tránh tình trạng bị xâm hại như những vụ việc đáng tiếc vừa xảy ra. Đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng, người dân và du khách về giá trị của di sản và trách nhiệm gìn giữ, bảo vệ tài sản quý báu của dân tộc.

Lập hàng rào bảo vệ hiện vật trưng bày ở Đại Nội Huế.

Nhiều giải pháp bảo vệ…

Quần thể Di tích Cố đô Huế với những giá trị đã được UNESCO công nhận, không chỉ là tài sản của Việt Nam mà còn của nhân loại… Trên địa bàn TP Huế hiện có 14 hiện vật/nhóm hiện vật (gồm 40 hiện vật) đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận là BVQG. Ông Hoàng Việt Trung, Giám đốc Trung tâm BTDT Cố đô Huế cho biết, thực hiện chỉ đạo của UBND TP Huế, Trung tâm vừa triển khai các phương án bảo quản, bảo vệ hiện vật, công trình kiến trúc ở các điểm di tích thuộc Quần thể Di tích Cố đô Huế. Theo đó, sẽ phân luồng, tuyến tham quan tại một số công trình kiến trúc, điểm di tích.

Cụ thể, tại di tích Thế Tổ Miếu (Hoàng Thành Huế), là nơi thờ 10 vị vua nhà Nguyễn, để đảm bảo tính tôn nghiêm, trong thời gian đến, Trung tâm BTDT Cố đô Huế sẽ điều chỉnh phương án tiếp đón khách tham quan trong nội thất, chỉ cho phép tham quan từ bên ngoài với phương án đặt hàng rào giới hạn bên ngoài điện thờ, chỉ mở các cửa giữa của Thế Tổ Miếu. Để phục vụ nhu cầu tín ngưỡng và tạo điều kiện cho du khách có thể tìm hiểu lịch sử, kiến trúc công trình Thế Tổ Miếu, đơn vị quản lý bố trí hương án phía trước Thế Tổ Miếu để du khách dâng hương đồng thời tổ chức trưng bày giới thiệu, cung cấp thông tin và hình ảnh về di tích Thế Tổ Miếu đặt tại Hiển Lâm Các.

Tại điện Minh Thành (lăng vua Gia Long) sẽ điều chỉnh phương án tham quan nội thất điện Minh Thành theo nhóm tối đa 10 người với trang phục lịch sự. Trong trường hợp trang phục của du khách không phù hợp, đơn vị quản lý sẽ trang bị áo dài để phục vụ. Mỗi BVQG đều được xây dựng các phương án bảo vệ về các biện pháp phòng, chống cháy nổ, trộm cắp, thiên tai… nhằm bảo đảm an toàn. Hiện tại, các phương án bảo đảm an ninh, an toàn và biện pháp ứng phó rủi ro đã được triển khai.

Đối với ngai Vua triều Nguyễn, trước khi công nhận và sau khi công nhận, hiện vật được trưng bày tại điện Thái Hòa, có hàng rào chắn để ngăn du khách, có bảo vệ trực 24/24, có camera quan sát và hệ thống báo động. Đối với hiện vật là Áo Tế Giao, do hiện vật được làm bằng chất liệu vải, dễ xảy ra tình trạng nấm mốc, dẫn đến hư hỏng, nên hiện vật được bảo quản trong kho cổ vật có máy điều hoà nhiệt độ, hệ thống hút ẩm, đặt nằm trong tủ với lớp giấy phi axit bao bọc; định kỳ có nhân viên của Bảo tàng kiểm tra tình trạng của hiện vật. Đối với BVQG Phù điêu thời Minh Mạng được trưng bày, bảo vệ riêng trong tủ kính cường lực chuyên dụng. Hay đối với Ngai hoàng đế Duy Tân đang được trưng bày bảo vệ trong khung kích cường lực tại điện Long An (Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế)…

Các BVQG thuộc nhiều chất liệu (vàng, đồng, đá, vải, gỗ…) với niên đại lịch sử, điều kiện bảo vệ và bảo quản khác nhau. Trong đó, đối với các BVQG có kích thước lớn, gắn liền với không gian lịch sử của di tích, khó di chuyển như: Cửu đỉnh, Cửu vị thần công, vạc đồng, bia Khiêm Cung Ký, Đại hồng chung chùa Thiên Mụ, Bia Ngự kiến Thiên Mụ tự, Chuông Ngọ Môn, Ngai vua triều Nguyễn sẽ tiếp tục được Trung tâm BTDT Cố đô Huế trưng bày tại vị trí cũ như vị trí hiện vật đã từng tồn tại. Hiện, đơn vị quản lý đã lắp đặt hệ thống hàng rào bảo vệ cho các BVQG nói trên…

Ngoài ra, Trung tâm BTDT Cố đô Huế đưa ra các biện pháp bảo vệ khác như tăng cường lực lượng bảo vệ cho các BVQG; phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường công tác phối hợp, tuần tra kiểm soát địa bàn; đặt bảng cảnh báo cấm sờ vào hiện vật tại các điểm có trưng bày hiện vật; thực hiện dự án lắp đặt hệ thống camera, báo động chống đột nhập, báo cháy tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế. Ngoài ra, lực lượng chức năng tăng cường công tác bảo vệ đối với khu vực kho, nơi đang bảo quản và lưu giữ BVQG.

Nguồn: https://cand.com.vn/Tieu-diem-van-hoa/hue-trien-khai-nhieu-giai-phap-bao-ve-di-tich-bao-vat-quoc-gia-i779823/