Giữ hồn nước mắm truyền thống Phan Thiết

Mặc dù tuổi đã cao, bà Trương Thị Hữu Ngà - hộ kinh doanh nước mắm Nam Thạnh Hương (phường Phú Thủy, tỉnh Lâm Đồng) vẫn miệt mài gắn bó với nghề, đều đặn mang theo sản phẩm gia truyền đến các hội chợ, điểm trưng bày trong và ngoài tỉnh. Với bà, đó không chỉ là chuyện buôn bán, mà còn là trách nhiệm gìn giữ di sản cha ông đã để lại suốt hơn 2 thế kỷ qua.

Bà Ngà với tình yêu nghề, giữ gìn giá trị truyền thống quê hương miền biển

Di sản từ những “Hàm hộ” một thời

“Từ đầu năm nay, nhờ sự hỗ trợ của cơ quan nhà nước, tôi có cơ hội đem nước mắm nhĩ cá cơm gia truyền giới thiệu tại TP Hồ Chí Minh và một số địa phương khác. Vừa rồi, tôi tham gia 2 gian hàng tại công viên Lê Thị Riêng và công viên Bình Phú”, bà Ngà chia sẻ.

Phan Thiết vốn là cái nôi của nghề làm nước mắm truyền thống, nhờ nguồn cá cơm dồi dào và khí hậu đặc thù vùng biển. Nhắc đến nghề làm nước mắm cốt, người dân địa phương không thể quên những gia đình gắn bó lâu đời, am hiểu kỹ thuật ủ chượp, nắm vững quy trình chế biến và có vai trò quan trọng trong việc duy trì, phát triển nghề. Họ được gọi là “Hàm hộ”, như một danh hiệu gắn liền với sự thịnh vượng và uy tín trong nghề.

Gia đình bà là một trong những dòng họ “Hàm hộ” có tiếng làm nghề lâu đời ở phường Đức Thắng cũ, với lịch sử hơn 200 năm. Kế thừa những kỹ thuật, truyền thống qua nhiều đời, cha mẹ bà Ngà nối nghiệp từ trước năm 1975 sản xuất nước mắm truyền thống thương hiệu Hùng Hương. Sản phẩm được đựng trong tĩn gốm, thùng thiếc hay thùng phuy gỗ, phân phối khắp miền Trung và Sài Gòn lúc bấy giờ.

Những ký ức về một thời vàng son ấy vẫn còn in đậm trong trí nhớ bà. Đến thế hệ mình, bà tiếp tục nối dài con đường cha ông. Năm 2000, bà đăng ký thương hiệu Nam Hương ở Cục Sở hữu trí tuệ, nhưng do trùng tên thương hiệu ở Phú Quốc nên đã đổi thành Nước mắm nhĩ cá cơm gia truyền Nam Thạnh Hương để giữ nét riêng. Dù thay đổi tên gọi, nhưng hồn cốt nghề nước mắm vẫn nguyên vẹn: cá cơm tươi ngon, muối sạch, ủ chượp tự nhiên từ 12 tháng trở lên.

Giữ nghề bằng niềm tin và sự bền bỉ

Trong bối cảnh thị trường cạnh tranh, nhiều loại nước mắm công nghiệp ra đời, bà vẫn chọn con đường khó, bám vào phương thức truyền thống. Với bà, mỗi chai nước mắm không chỉ là hàng hóa, mà còn là kết tinh của kiên nhẫn, sự chọn lọc và tình yêu nghề.

Để giữ được niềm tin của khách hàng, bà Ngà đặt nặng từ khâu đầu vào nguyên liệu: cá phải tươi, muối phải sạch, mọi công đoạn đều chuẩn mực. Quy trình chặt chẽ ấy giúp sản phẩm của bà vượt qua nhiều kỳ kiểm định, đồng thời, nhận được sự công nhận bằng nhiều chứng nhận: “Hàng Việt Nam chất lượng cao phù hợp tiêu chuẩn” năm 2015, danh hiệu “Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu” của tỉnh 8 năm liền từ năm 2018 đến nay và mới đây đạt OCOP 3 sao năm 2025...

“

Làm nước mắm truyền thống không thể nóng vội. Mỗi mẻ mắm phải có thời gian chín tự nhiên, càng lâu càng đậm đà. Quy trình sản xuất tuyệt đối không dùng chất bảo quản hay phụ gia, nước mắm sạch là điều kiện tiên quyết để giữ niềm tin với khách hàng.

Bà Trương Thị Hữu Ngà - hộ làm nước mắm Nam Thạnh Hương

Ở tuổi ngoài 60, khi nhiều người đã chọn an nhàn, bà Ngà vẫn kiên trì bên thùng chượp, lặn lội mang nước mắm đi khắp nơi. Với bà, giữ nghề làm nước mắm không chỉ là mưu sinh, mà còn là cách gìn giữ truyền thống miền quê biển, tri ân cha ông để lại nghề, giữ lại bản sắc trong từng giọt mắm mặn mòi. Mỗi giọt mắm là kết tinh của biển, của nắng, gió, của bao tháng ngày chờ đợi.

Trong dòng chảy hội nhập, các sản phẩm nước mắm công nghiệp với giá thành rẻ, mẫu mã bắt mắt đã và đang thu hút người tiêu dùng, thế nhưng, các hộ sản xuất nước mắm truyền thống ở Phan Thiết, sự bền bỉ của những người như bà Ngà, chính là cách để hương vị nước mắm truyền thống Phan Thiết được gìn giữ, tiếp nối và lan tỏa.

Nguồn: https://baolamdong.vn/giu-hon-nuoc-mam-truyen-thong-phan-thiet-387919.html