Khẩn trương khắc phục các di tích bị ảnh hưởng do mưa bão

Đợt bão số 13 và mưa lũ kéo dài sau đó đã gây thiệt hại nghiêm trọng đối với hệ thống di tích trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là khu vực phía Đông. Đây là nơi chịu tác động trực tiếp của gió giật mạnh, mưa lớn và ngập sâu, khiến nhiều hạng mục công trình xuống cấp, hư hỏng, ảnh hưởng đến an toàn và hoạt động tham quan.

Hư hỏng kết cấu, ngập sâu, xuống cấp

Theo thống kê sơ bộ của Sở VH-TT&DL, sau bão số 13 và đợt mưa lũ vừa qua, hàng chục điểm di tích bị ảnh hưởng; nhiều nơi hư hỏng kết cấu, ngập sâu, xuống cấp nhanh chóng. Tổng kinh phí đề xuất sửa chữa, khắc phục ước khoảng 7,37 tỷ đồng.

Gành Đá Đĩa, di tích quốc gia đặc biệt, là nơi bị thiệt hại nặng nề nhất trong đợt bão số 13. Gió mạnh làm hư hỏng hoàn toàn hệ thống biển báo, bảng chỉ dẫn, bảng nội quy; nhiều mái vòm che nắng phục vụ du khách bị cuốn bay. Khu vực nhà vệ sinh bị tốc mái, nước mưa tràn vào làm hỏng thiết bị; cây xanh gãy đổ, bùn đất tràn xuống lối đi, gây mất an toàn và làm xấu cảnh quan chung của khu di tích.

Di tích Thành An Thổ cũng chịu thiệt hại lớn do ngập lụt sâu kéo dài sau mưa lũ. Tầng trệt nhà trưng bày bị ngập 2 m, nền móng tòa công đường (dấu tích kiến trúc phát lộ qua khai quật khảo cổ) bị bùn đất phủ khoảng 3 cm so với ban đầu; sa bàn hư hỏng hoàn toàn.

Có 107 hiện vật (chủ yếu là đồ gốm, mảnh gốm) bị bùn đất phủ; tủ trưng bày bị hư hỏng, tủ sách tham khảo bị ngập nước, mái nhà thấm dột. Một đoạn tường rào khoảnh 25 cm phía mặt hậu nhà trưng bày bị sập đổ; một số cây xanh trong khuôn viên gãy đổ; móng cột cờ (dấu tích kiến trúc phát hiện qua khai quật khảo cổ) bị bùn đất phủ lấp; một phần mái ngói nhà vệ sinh bị hư hỏng.

Sa bàn tại di tích Thành An Thổ ngập bùn, hư hỏng hoàn toàn.

Nhiều thiệt hại nghiêm trọng cũng được ghi nhận tại di tích lịch sử cấp quốc gia Nơi thành lập Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên ở Phú Yên. Tại đây, mưa lũ làm vỡ 50 miếng ngói, gãy 4 cây giáng hương và 2 cây hoa giấy, hỏng 2 bàn thờ, rơi la phông, gãy cổng kéo. Đặc biệt, điểm trưng bày bị ngập sâu 2 m khiến 81 hình ảnh hư hỏng; hệ thống bàn ghế và mái nhà thờ di tích đều bị ảnh hưởng.

Ngoài các di tích nói trên, hàng loạt di tích khác trên địa bàn tỉnh cũng bị hư hỏng ở nhiều mức độ khác nhau. Di tích Đình Long Thủy (phường Bình Kiến) bị hư hại mái ngói, dột thấm vào nhà, hư hỏng bàn ghế trong khuôn viên. Một số di tích như Lăng Đông Tác, Đình Phú Nông, Đình Phú Lễ (di tích cấp tỉnh) và Lẫm Phú Lâm (di tích cấp quốc gia) cũng xuống cấp, hư hỏng do mưa lũ kéo dài.

Trên địa bàn xã Tây Hòa, sáu di tích tại khu vực Mỹ Thạnh Trung 1, Phú Thứ và Phước Nông bị thấm trần, bong tróc các trụ do ngập sâu 1,2 m. Tại Nhà thờ Bác Hồ, mưa lũ làm bật gốc 4 cây, gãy 3 cây, khoảng 12 cây gãy cành; bể 3 cửa kính, hư nhiều viên ngói mái nhà chính. Một số di tích khác như Núi Quéo và Lăng Phú Lạc cũng ghi nhận hư hỏng hệ thống đèn chiếu sáng, cửa.

Theo các địa phương, việc sửa chữa các di tích bị ảnh hưởng bão lũ là yêu cầu cấp bách nhằm bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa và bảo đảm an toàn cho người dân, du khách. Các đơn vị đề xuất cấp trên quan tâm bố trí kinh phí, hỗ trợ kịp thời để khôi phục, gìn giữ hệ thống di tích trước tác động ngày càng khắc nghiệt của thiên tai.

Khẩn trương khắc phục, giữ gìn yếu tố gốc của di tích

Ngay sau khi thời tiết tạm ổn định, Ban Quản lý Di tích tỉnh (Sở VH-TT&DL) đã huy động lực lượng tại chỗ, phối hợp với chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan tiến hành kiểm tra hiện trạng từng di tích.

Bà Trần Thị Bử, Phó Giám đốc phụ trách Ban Quản lý Di tích tỉnh, cho biết đơn vị đã huy động lực lượng tại chỗ, phối hợp với chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan để kiểm tra hiện trạng và khẩn trương triển khai các biện pháp khắc phục.

Ban Quản lý Di tích tỉnh ưu tiên xử lý các hạng mục ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn cho du khách trước, như dọn dẹp cây gãy đổ, quét bùn đất, rào chắn tạm thời những khu vực nguy hiểm. Song song đó là sửa chữa hệ thống biển báo, gia cố mái vòm và phục hồi các hạng mục hạ tầng thiết yếu.

Hiện vật tại các khu di tích bị bùn đất phủ đã được cán bộ Bảo tàng Phú Yên mang về bảo quản và nghiên cứu xử lý lại.

“Đến thời điểm hiện tại, phần lớn hư hỏng tại di tích Gành Đá Đĩa đã được xử lý kịp thời, bảo đảm điều kiện để phục vụ khách tham quan trở lại. Đối với các di tích chịu thiệt hại nặng về kết cấu và có yêu cầu bảo tồn nghiêm ngặt, Ban Quản lý Di tích tỉnh phối hợp với Bảo tàng Phú Yên và đơn vị tư vấn chuyên môn để khảo sát chi tiết, đánh giá mức độ hư hại”, bà Bử nói.

Theo ông Lê Phúc Long, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL, tình hình thiệt hại do mưa bão gây ra quá lớn, đặc biệt tại các điểm du lịch, cơ sở lưu trú, các điểm di tích trên địa bàn tỉnh, ảnh hưởng đến cơ sở vật chất và hình ảnh địa phương; việc sửa chữa, khôi phục lại cần nhiều thời gian và nguồn nhân lực. Sở đã đề nghị các sở, ngành, UBND tỉnh quan tâm bố trí và hỗ trợ kinh phí để các đơn vị, địa phương sớm khắc phục.

Giám đốc Bảo tàng Phú Yên Nguyễn Hữu An cho hay đơn vị đã phối hợp với Ban Quản lý Di tích tỉnh liên hệ với đơn vị tư vấn chuyên môn để tiến hành khảo sát chi tiết hiện trạng, đánh giá mức độ hư hại và xây dựng phương án sửa chữa bảo đảm đúng quy định của công tác bảo tồn di tích.

Quá trình này đang được triển khai với mục tiêu vừa khắc phục kịp thời, vừa bảo đảm giữ nguyên yếu tố gốc của di tích. Các giải pháp đều được cân nhắc kỹ để vừa phục hồi kịp thời, vừa giữ nguyên giá trị lịch sử, văn hóa của di tích.

"Hiện đơn vị đã mang các hiện vật tại Thành An Thổ về Bảo tàng Phú Yên và tiến hành khôi phục, bảo quản; chờ khắc phục xong sẽ đưa trở lại khu trưng bày”, ông An cho biết.

Theo các đơn vị chuyên môn, dù khối lượng thiệt hại lớn và đòi hỏi nhiều nguồn lực, việc khắc phục vẫn được triển khai khẩn trương, đúng quy trình và có sự giám sát chặt chẽ.

“Với sự chỉ đạo sát sao của tỉnh và sự phối hợp của các ngành, chúng tôi nỗ lực hoàn thành khắc phục trong thời gian sớm nhất, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho du khách. Mục tiêu lâu dài là bảo tồn bền vững các di tích và phát huy giá trị di sản văn hóa của tỉnh”, bà Trần Thị Bử cho biết thêm.

Nguồn: https://baodaklak.vn/van-hoa-du-lich-van-hoc-nghe-thuat/202512/khan-truong-khac-phuc-cac-di-tich-bi-anh-huong-do-mua-bao-88d1034/