Khoảng 7 tỷ USD kiều hối mỗi năm: Cơ hội lớn nhưng còn nhiều “nút thắt” trong xuất khẩu lao động

Lãnh đạo Bộ Nội vụ nhấn mạnh nguồn lợi 6,5-7 tỷ USD/năm từ nguồn lao động đi làm việc ở nước ngoài gửi về là rất lớn, ngang bằng với nhiều ngành công nghiệp mũi nhọn xuất khẩu hàng hóa trong nước. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn đối mặt với nhiều “điểm nghẽn” về chi phí, thủ tục và chất lượng nguồn nhân lực, đòi hỏi các giải pháp tháo gỡ kịp thời để phát huy hiệu quả nguồn lực.

Lao động Việt Nam làm thủ tục sang Hàn Quốc làm việc. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị gặp gỡ, đối thoại và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng do Bộ Nội vụ tổ chức ngày 30/10 tại Hà Nội.

Thách thức từ các thị trường trọng điểm

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Chiến Thắng cho biết Việt Nam là một trong những quốc gia có lợi thế đặc biệt về nguồn nhân lực với hơn 60% lực lượng lao động trong độ tuổi lao động và 53,2 triệu lao động nằm ở thành thị, nông thôn và những nơi có làng nghề. Điều này tạo thuận lợi cho lao động lao động Việt Nam có thể lựa chọn các ngành nghề làm việc ở nước ngoài như nuôi trồng thủy sản, chế biến nông sản, đồ gỗ, mỹ nghệ... Theo đánh giá của các nước, nguồn nhân lực Việt Nam luôn được ưu tiên lựa chọn vì phẩm chất cần cù, chăm chỉ, sáng tạo.

Ông thắng cho hay đi làm việc ở nước ngoài đã giúp cá nhân lao động và đời sống của gia đình họ có sự thay đổi về vật chất, tinh thần, góp phần làm nên thành công cho nhiều chương trình quốc gia như chương trình xóa đói giảm nghèo, nông thôn mới.

Tại hội nghị, ngoài những kết quả đạt được, ông Vũ Trường Giang, Quyền Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ) cũng đã nêu các thách thức tại những nước tiếp nhận số lượng lớn lao động Việt sang làm việc như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)...

Tại thị trường Nhật Bản, việc đồng yen sụt giá mạnh khiến thu nhập thực tế của người lao động giảm, không còn hấp dẫn như trước. "Nhật Bản tuy đã bổ sung hàng loạt chính sách, mở thêm nhiều ngành nghề tiếp nhận mới nhưng quy định tuyển chọn phức tạp khiến lao động trong nước dù có nguyện vọng sang Nhật vẫn khó xác định mình thuộc nhóm ngành nào,” ông Giang nêu thực tế.

Tại Hàn Quốc, khó khăn lớn nhất hiện nay là tình trạng lao động bỏ trốn, đặc biệt trong nhóm thuyền viên, do một số doanh nghiệp trả lương cao để lôi kéo lao động, gây cạnh tranh không lành mạnh.

Ngoài ra, tỷ lệ lao động xuất cảnh trong ngành đóng tàu còn thấp so với số đăng ký hợp đồng, bởi các công ty môi giới và chủ sử dụng Hàn Quốc thường “chào hàng” nhiều doanh nghiệp cùng một đơn hàng, rồi chọn đối tác Việt Nam nào trả phí tốt hơn.

Thị trường Đài Loan (Trung Quốc) cũng tồn tại tình trạng môi giới tràn lan, can thiệp sâu vào khâu tuyển chọn và chi phí, khiến chi phí đi làm việc bị đội lên cao. Trong hơn 500 doanh nghiệp đang hoạt động, vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp năng lực yếu, cạnh tranh bằng cách chi hoa hồng cho môi giới để giành hợp đồng, rồi thu phí cao từ người lao động để bù lại.

Ngoài những khó khăn trên, theo lãnh đạo Cục Quản lý lao động ngoài nước, kỹ năng ngoại ngữ, tay nghề của lao động cũng còn hạn chế. Một bộ phận người lao động chưa đáp ứng được yêu cầu của các thị trường tiếp nhận, đặc biệt là các nước phát triển, buộc doanh nghiệp phải đầu tư nhiều hơn cho đào tạo ngoại ngữ, kỹ năng và chuyên môn nghề nghiệp.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin pháp luật di trú tại các thị trường mới ở châu Âu và châu Mỹ, khiến việc mở rộng thị trường lao động gặp không ít trở ngại.

“Điểm nghẽn” về chi phí, thủ tục

Tại hội nghị, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng đã thẳng thắn chỉ ra những vấn đề tồn tại trở thành những “điểm nghẽn” đang gây ra khó khăn cho hoạt động đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Điển hình là tình trạng vẫn còn một số doanh nghiệp xảy ra tình trạng thu phí cao, không đúng gây khó khăn, bức xúc cho người lao động.

“Tình trạng bị tính phí cao đã đẩy những người vốn yếu thế vào tình trạng yếu thế hơn, đã khó khăn rơi vào thế khó khăn hơn,” ông Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh

Thứ trưởng Bộ Nội vụ cũng thẳng thẳng nhìn nhận sự quản lý yếu kém, thiếu trách nhiệm của cơ quan Nhà nước, chính quyền cơ sở khiến người lao động không nhận diện được hình thức đi làm việc theo hợp đồng phi lợi nhuận hay thương mại.

Công tác tuyên truyền, nhận diện cho người lao động, doanh nghiệp ở cơ sở không được rõ ràng, đầy đủ. Từ những thỏa thuận quốc tế của Bộ, Cục Quản lý lao động ngoài nước đã ký kết cho đến người tuyển dụng lao động cũng vẫn thiếu thông tin. Người lao động chỉ biết đi Nhật, Hàn Quốc, Australia... nhưng không rõ đơn vị nào được cấp phép đưa người lao động đi làm việc.

Đặc biệt, cơ chế, thủ tục hành chính về đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài còn rườm rà, phải qua nhiều tầng nấc trung gian gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp và người lao động. Lãnh đạo Bộ Nội vụ cho biết thời điểm thực hiện sáp nhập bộ máy đã nắm bắt phản ánh từ phía doanh nghiệp về hiện trạng chồng lấn thủ tục, đơn vị cung cấp dịch vụ vật vã xin nhiều giấy phép...

Để tháo gỡ vấn đề này, Bộ Nội vụ đã ban hành nghị quyết chuyên đề về lĩnh vực này, trong đó có 6 nhóm vấn đề tháo gỡ ngay như đơn giản hóa, tinh gọn thủ tục hành chính để tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Theo đó, Bộ Nội vụ đang rà soát và hoàn thiện Nghị định sửa đổi Nghị định 112/2021/NĐ-CP hướng dẫn Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. với tinh thần cắt gọn tối đa quy trình, thủ tục.

Theo lãnh đạo Bộ Nội vụ, Bộ cũng đã thực hiện phân cấp, phân quyền cho địa phương trong lĩnh vực đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài, đồng thời thực hiện đẩy mạnh chuyển đổi số trong giải quyết thủ tục hành chính, hạn chế tối đa doanh nghiệp phải tiếp xúc với những cán bộ thực thi./.

Theo TTXVN

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/khoang-7-ty-usd-kieu-hoi-moi-nam-co-hoi-lon-nhung-con-nhieu-nut-that-trong-xuat-khau-lao-dong-267121.htm