Khoảng trống dinh dưỡng cần được lấp đầy

Theo TS, BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Y học ứng dụng Việt Nam, trong khi nhiều địa phương ở Việt Nam đang đối mặt với “gánh nặng kép” trong bảo vệ sức khỏe trẻ em.

Vẫn còn một số trẻ bị suy dinh dưỡng, đồng thời gia tăng tỷ lệ trẻ thừa cân béo phì, thì với khu vực Tây Nguyên, vấn đề nổi cộm vẫn là suy dinh dưỡng và thiếu vi chất, đặc biệt phổ biến là thiếu nhóm chất: Sắt, kẽm, vitamin A, D.

Số liệu điều tra toàn quốc năm 2023 của Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế) cho biết, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi của Việt Nam là 18,2% (thuộc nhóm các quốc gia có tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi trẻ em ở dưới mức 20%, là mức trung bình theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới). Tuy nhiên, tỷ lệ này vẫn còn ghi nhận mức cao ở vùng trung du và miền núi phía bắc (24,8%) và cao nhất là tại Tây Nguyên (25,9%).

Gần nhất, năm 2023, Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên cho biết, riêng tại tỉnh Gia Lai (trước khi sáp nhập) tỷ lệ trẻ mắc suy dinh dưỡng cấp tính chiếm 8,2% trên tổng số trẻ toàn tỉnh, trong đó suy dinh dưỡng cấp tính nặng chiếm 1,6%. Đặc biệt những trường hợp này thường tập trung ở các xã nghèo, hộ nghèo, vùng sâu, vùng xa.

Nguyên nhân không chỉ do kinh tế khó khăn, mà còn bởi gia đình, người chăm sóc trẻ thiếu kiến thức dinh dưỡng. Nhiều gia đình vẫn quan niệm “ăn no là được”, chưa chú trọng đến chất lượng bữa ăn, thực hành nuôi dưỡng chưa đúng cách, như cho con cai sữa sớm, kiêng khem khi ốm... càng làm trầm trọng tình trạng này. Điều kiện vệ sinh không bảo đảm cũng khiến trẻ dễ mắc tiêu chảy, viêm đường hô hấp, dẫn đến suy dinh dưỡng kéo dài. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển trí tuệ, khả năng học tập và cơ hội thoát nghèo trong tương lai. Bởi UNICEF Việt Nam từng cảnh báo “Thấp còi hôm nay đồng nghĩa với mất cơ hội ngày mai”.

Không chỉ sức khỏe thể chất, dinh dưỡng kém còn tác động đến tâm lý. Trẻ thiếu vi chất dễ mệt mỏi, khó tập trung, kết quả học tập sa sút. Trong khi đó, trẻ thừa cân lại dễ mặc cảm, bị bạn bè trêu chọc, từ đó nảy sinh nguy cơ trầm cảm - một xu hướng bệnh lý đang trẻ hóa.

Với thực trạng đó, trong vài năm gần đây, nhiều chương trình can thiệp đã được triển khai tại Tây Nguyên. Điển hình phải kể đến dự án nhân rộng mô hình bổ sung vi chất do Bộ Y tế phối hợp cùng UNICEF Việt Nam thực hiện tại Gia Lai và Điện Biên, qua đó, gần 9.800 phụ nữ mang thai được cấp viên uống bổ sung, 5.600 trẻ nhỏ được nhận bột đa vi chất, hơn 500 trẻ suy dinh dưỡng cấp tính nặng được điều trị trong năm 2024.

Tuy nhiên, để giải quyết căn cơ tình trạng này, TS, BS Trương Hồng Sơn kiến nghị, vẫn cần một hệ sinh thái dinh dưỡng bền vững, với thành phần tham gia đầy đủ các bên. Từ gia đình, không chỉ lo bữa ăn no mà cần quan tâm đến chất lượng, đa dạng hóa thực phẩm, khuyến khích trẻ ăn rau xanh, trái cây, cá ít nhất ba lần/tuần. Rồi nhà trường, xây dựng thực đơn học đường cân bằng, tổ chức giáo dục dinh dưỡng qua các hoạt động ngoại khóa. Đến ngành y tế địa phương phải tăng cường giám sát tình trạng tăng trưởng, phát hiện sớm trẻ suy dinh dưỡng hoặc thừa cân để can thiệp.

Dinh dưỡng cho trẻ không chỉ là câu chuyện của từng bữa cơm, mà còn là bài toán phát triển thể chất cho tương lai, bởi mỗi bữa ăn lành mạnh hôm nay là nền tảng cho một thế hệ khỏe mạnh ngày mai.

Cảnh Nghi

Nguồn: https://baolamdong.vn/khoang-trong-dinh-duong-can-duoc-lap-day-393890.html