ដាស់ព្រៃតែបុរាណនៃតាសួយកូវ

ថ្មីៗនេះ ក្នុងដំណើរធុរកិច្ចទៅកាន់ឃុំព្រំដែនខ្ពស់ Y Ty យើងត្រូវបានថ្នាក់ដឹកនាំគណៈកម្មាធិការប្រជាជនឃុំណែនាំអំពីផលិតផលក្នុងស្រុកល្បីៗមួយចំនួនដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាជាផលិតផល OCOP រួមទាំងតែ Shan Tuyet បុរាណពិសេសនៅភូមិ Ta Suoi Cau ផងដែរ។ គួររំលឹកថា អ្នកដែល “ដាស់” ព្រៃតែបុរាណ តាសឿយ កូវ ដែលជួយប្រជាជនរកប្រាក់ចំណូលបន្ថែមពីដើមតែបុរាណនោះ គឺមេភូមិ Dao លោក Tan Lao Khe ។

Báo Lào Cai•07/11/2025

Thôn Tả Suối Câu dịch từ tiếng Dao sang tiếng phổ thông có nghĩa là làng có con suối lớn. Tả Suối Câu nằm trên sườn núi, địa hình chênh vênh, nhiều vách đá, thuộc địa phận xã A Lù cũ, giáp với xã A Mú Sung. Đây cũng là nơi đồng bào dân tộc Dao sinh sống qua nhiều thế hệ.

Chỉ tay lên vạt rừng xanh thẫm dưới chân dãy núi đá sừng sững, anh Tẩn Láo Khé, Trưởng thôn Tả Suối Câu bảo chính ở nơi rừng núi cheo leo ấy lại là nơi có cả “kho vàng xanh” của đồng bào người Dao. Đó chính là rừng chè Shan tuyết cổ thụ hàng trăm năm tuổi. Không biết từ bao giờ, tổ tiên người Dao ở đây đã lấy hạt chè Shan tuyết cổ thụ trên núi đá về trồng quanh thôn, nên bây giờ trong vườn nhà một số hộ dân có những cây chè rêu phong, cổ thụ. Riêng gia đình anh Khé sở hữu vạt rừng với hơn 200 gốc chè cổ thụ.

Đưa chúng tôi đi thăm đồi chè cổ thụ của gia đình, anh Khé bảo trước đây bà con chỉ hái lá chè về đun nước uống, sau đó một số hộ hái búp chè về sao sấy để bảo quản chè được lâu hơn, có khách đến chơi thì pha chè đãi khách. Chè cổ thụ thì nhiều, nhưng không có ai thu mua, chế biến.

Cũng chính vì thế những cây chè cổ thụ không đem lại giá trị kinh tế cho Nhân dân. Có thời điểm, bà con chặt đi những cây chè cổ thụ 1 người ôm không hết để lấy đất trồng ngô. Cả vùng chè rộng lớn dần bị chặt bỏ, nhìn rất xót xa.

Là Trưởng thôn Tả Suối Câu, anh Tẩn Láo Khé luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để giúp bà con thoát nghèo. Từ năm 2018, thấy ở dưới xã A Mú Sung người dân cũng thu hái chè cổ thụ để bán cho thương lái xuất sang Trung Quốc, anh tìm hiểu kết nối với một số thương lái để bán chè của gia đình. Tùy theo từng thời điểm, mỗi kg chè tươi có giá từ 15 -25 nghìn đồng. Đối với chè búp 1 tôm mỗi kg có giá từ 230 -250 nghìn đồng.

Điều đáng nói, Trưởng thôn Tẩn Láo Khé không chỉ bán chè để nâng cao thu nhập cho gia đình, anh còn nhận làm đầu mối, mỗi năm thu mua khoảng 10 tấn chè cho bà con trong thôn với giá cả ổn định. Anh cũng tuyên truyền bà con tích cực bảo vệ, chăm sóc, tỉa cành, tạo tán cho vườn chè cổ thụ. Tuy chưa có thống kê cụ thể, nhưng thôn Tả Suối Câu có khoảng 20ha chè cổ thụ Shan tuyết. Từ cây chè cổ thụ, mỗi năm gia đình chị Tẩn Ú Mẩy, anh Tẩn Láo Sính, Vàng Thông Thiền, Phàn Láo Lù….thu từ 20 đến 40 triệu đồng.

Chị Tẩn Ú Mẩy tươi cười: “Trước đây tôi không nghĩ những cây chè trên rừng nhà mình lại có thể hái búp bán được nhiều tiền như thế. Thôn Tả Suối Câu có gần 90 hộ người Dao, nhà nào cũng có chè cổ thụ. Bây giờ có anh Khé thu mua chè nên bà con có thu nhập thường xuyên, cuộc sống cũng ấm no hơn. Cùng với cây chè, bà con còn trồng cây sa nhân tím, cây quế, trồng ngô, lúa. Năm 2024 cả thôn có 18 hộ thoát nghèo đấy nhà báo ạ”.

Trong ngôi nhà xây khang trang ở thôn Tả Suối Câu, anh Tẩn Láo Khé pha ấm trà cổ thụ mời chúng tôi thưởng thức. Tôi không khỏi bất ngờ khi thấy anh Khé bày ra bàn rất nhiều loại trà được chế biến từ cây chè cổ thụ trên núi Tả Suối Câu.

Anh Khé giới thiệu Bạch là là loại trà quý nhất, chỉ có 1 tôm, được hái trên những cây chè hàng trăm năm tuổi, nơi có độ cao trên 1.000m so với mực nước biển, nên mỗi kg có giá từ 1,5 đến 2 triệu đồng. Ngoài ra, còn có trà Tiên, trà Phổ nhĩ, Hồng trà…

Cầm chén bạch trà trên tay, tôi cảm nhận ngay được hương thơm như mùi mật ong của núi rừng, vị nhẹ nhàng, thanh khiết kỳ lạ. Loại trà này khi pha nước đầu màu còn nhạt, nhưng sang nước thứ hai, nước thứ ba màu trà càng đậm, hương trà càng thơm hơn, tan tỏa khắp căn phòng. Bạch trà cổ thụ Shan tuyết có hương vị đặc trưng, không thể lẫn với những loại trà khác, uống một lần không thể nào quên.

Trò chuyện với chúng tôi, anh Tẩn Láo Khé bảo trà cổ thụ Shan tuyết Tả Suối Câu đặc biệt hơn trà cổ thụ ở nhiều nơi vì những cây chè có hàng trăm năm tuổi, lại mọc trên núi đá quanh năm sương gió, có độ cao từ 1.000 đến 1.500m so với mực nước biển, nên hương vị rất đặc trưng.

Với loại trà quý như vậy, nếu chỉ thu hoạch chè tươi bán sang Trung Quốc thì rất lãng phí nguyên liệu. Chính vì thế, anh quyết tâm học cách chế biến để nâng cao giá trị trà cổ thụ, giúp người dân có thu nhập cao hơn.

Từ mối quan hệ với một số thương lái người Trung Quốc, năm 2021, anh Tẩn Láo Khé chủ động sang Trung Quốc học cách làm trà của các nghệ nhân nổi tiếng bên nước bạn. Là người cung cấp chè nguyên liệu có uy tín, nên anh được một số trà sư dạy cho cách chọn cây, thu hái bạch trà sao cho ngon nhất, cách chế biến để mỗi loại trà có hình thức và hương vị riêng.

Cùng với 2 chuyến sang Trung Quốc học cách chế biến trà cổ thụ, Trưởng thôn Tẩn Láo Khé còn bỏ tiền túi đến tham quan các vùng chè các tỉnh Hà Giang, Thái Nguyên để xem người dân và các doanh nghiệp chế biến chè như thế nào, từ đó học hỏi thêm kinh nghiệm.

“Thôn mình nhiều chè quý mà bà con bỏ không phí quá, hoặc bán trà xanh giá rất rẻ, cũng không có ai biết làm trà. Mình là Trưởng thôn mà không đi học cách chế biến chè thì 5 năm, 10 năm nữa cũng vẫn thế thôi, biết đến bao giờ mới giúp được bà con thoát nghèo”. Trưởng thôn Tẩn Láo Khé chia sẻ.

Quả thực, với tinh thần ham học hỏi và sự quyết tâm, cộng thêm động lực từ khát vọng giúp người dân quê mình có cuộc sống tốt hơn từ cây chè cổ thụ, Trưởng thôn Tẩn Láo Khé đã một lần nữa “đánh thức” rừng chè cổ thụ.

Cầm trên tay sản phẩm trà mới nhìn như những con đông trùng hạ thảo khô, anh Khé bảo mỗi loại trà có bí quyết riêng, để chế biến loại trà tiên này rất khó, phải làm thủ công hoàn toàn, nên mất nhiều thời gian. Bù lại, mỗi kg trà Tiên có giá cao gấp nhiều lần so với trà xanh thông thường. Người làm trà cũng phải thường xuyên học hỏi để làm ra những loại trà mới, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Sau những đam mê và tâm huyết với cây chè cổ thụ, Trưởng thôn Tẩn Láo Khé đã biến ước mơ thành hiện thực. Đến nay, sản phẩm trà cổ thụ Shan tuyết Tả Suối Câu do anh sản xuất ra đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao của địa phương.

Từ cây chè cổ thụ, mỗi năm gia đình anh Khé thu nhập khoảng 200 triệu đồng. Không dừng lại ở đó, anh Khé đang tiếp tục học hỏi để chế biến thêm các sản phẩm khác và tăng cường quảng bá để nâng cao giá trị trà cổ thụ Tả Suối Câu.