ពាក្យ​បញ្ឆោតៈ សក់ និង​សូត្រ

“កេតតូ សេទៅ” ជា​វចនានុក្រម​ដ៏​ពេញ​និយម​ក្នុង​ភាសា​វៀតណាម ដែល​លេច​ចេញ​ជា​ពីរ​ដង​នៅ​ក្នុង​រឿងនិទាន​កៀវ គឺ “និយាយ​ជី​កេត​តូ​សេ​ទៅ” (គ.៣១១១) និង “គុង​ត្រាយ​ត្រៃ​ង៉ឹង” (គ.១៥៣២)។

យោងតាម វចនានុក្រមវៀតណាម (១៩៨៨) ដោយ និពន្ធនាយក Hoang Phe "ket toi xe to" មានន័យថា "អាពាហ៍ពិពាហ៍" (ទំ.៥១១)។ ឃ្លានេះមានពីរផ្នែកគឺ "ket toi" និង "xe to" ។

«​សក់​ក្រង​» មកពី​ពាក្យ​ចិន ​ថា «​កេត​ផាត់​ភូ​» (结发夫妻) ។

"កេតផាត" មានន័យថា "ចងសក់" ។ ដើមឡើយ ពាក្យ​នេះ​ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រើ​សំដៅ​ទៅ​លើ​ពិធី​បញ្ជាក់​ភាព​ចាស់​ទុំ​របស់​បុរស និង​ស្ត្រី។ យោងទៅតាម សៀវភៅ Rites នៅអាយុ 20 ឆ្នាំបុរសធ្វើពិធី "ធូបផាត" (ចងសក់) បន្ទាប់មកពាក់មួក។ សម្រាប់ស្ត្រីនៅអាយុ 15 ឆ្នាំពួកគេធ្វើពិធី "ហាមផាត់" (កាត់សក់) ដោយដាក់កន្សែងសក់។

“កេតផាតភូត” គឺជាពាក្យសំដីសំដៅលើគូស្នេហ៍ដែលរៀបការជាលើកដំបូង ដែលមានប្រភពមកពីកំណាព្យ ធី ធូ របស់ ស៊ូ វូ នៃរាជវង្សហាន ដែលរួមមានខ្សែអក្សរ “ កេតផាតវីភូថ អាន អាយលួងបាងជី ” (កេតផាតវីភូថ អាន អាយ លូង បាងជី) ។

នៅសម័យបុរាណ គូស្វាមីភរិយាថ្មីថ្មោងនឹងកាត់សោសក់មួយ ហើយចងវាទៅជាខ្សែរាងបេះដូង ដែលជានិមិត្តរូបនៃសេចក្តីស្រឡាញ់ដ៏អស់កល្បជានិច្ច។ នេះ​ជា​ទំនៀម​ទម្លាប់​រៀប​អាពាហ៍​ពិពាហ៍​របស់​ "ហឺ ជី" (合髻) ក្នុង​រជ្ជកាល​ថាង និង​សុង។

យោងទៅតាមសៀវភៅ Rites នៅពេលរៀបការ កូនកំលោះត្រូវស្រាយសក់ប្រពន្ធ ដោយប្រកាសខ្លួនឯងថាជាប្តីជាផ្លូវការ។ ក្រោយមក នេះ​បាន​ក្លាយ​ទៅជា​ពិធី​កាត់​និង​ចង​សក់ ដែល​បង្ហាញ​ពី​ការ​រួបរួម​រាង​កាយ និង​ការ​រំពឹង​ទុក​អំពី​ភាពស្មោះត្រង់។

ទាក់ទងនឹង "សូត្ររថយន្ត" មានសម្មតិកម្មពីរអំពីប្រភពដើមនៃឃ្លានេះ។

ក. យោងតាម វចនានុក្រមដើម (1942) ដោយ Le Van Hoe "xe to" ចេញមកពីរឿង៖ "ក្នុងសម័យរាជវង្សថាង ក្វាច-ង្វៀន-ចាន់ ជាឧត្តមនាវីឯក គីញ-ចូវ ជាបុរសសង្ហា និងមានទេពកោសល្យ។ នាយករដ្ឋមន្រ្តី ទ្រុង ជៀ-ត្រិញ ចង់រៀបការជាមួយកូនស្រីរបស់គាត់ ដោយនិយាយថា៖ "ខ្ញុំមានកូនស្រីប្រាំនាក់ ចងខ្សែសូត្រ ឈរពីក្រោយខ្នង។ ឧត្តមនាវីឯកដែលឈរនៅខាងក្រៅកាន់ខ្សែស្រឡាយនៃនារីណាដែលខ្ញុំរៀបការ។ ង្វៀន-ចាន់បានស្តាប់បង្គាប់ ទាញខ្សែសូត្រពណ៌ក្រហមចេញ ហើយទទួលបាននារីទីបីដែលស្រស់ស្អាតខ្លាំងណាស់” (ទំព័រ 131) ។

ខ. "Xe to" មានប្រភពមកពីពាក្យ xich thang he tuc (赤绳系足: ខ្សែក្រហមចងជាប់ជើង)។ Xich thang គឺជា​អំបោះ​ក្រហម​តំណាង​ឱ្យ​អាពាហ៍ពិពាហ៍​ក្នុង​សម័យ​បុរាណ ដែល​បាន​លើក​ឡើង​ដំបូង​នៅ Tuc Huyen Quai Luc ។ Dinh hon Diem ដោយ Ly Phuc Ngon។ យោងតាមរឿងព្រេង វីកូនៃរាជវង្សថាងបានជួបបុរសចំណាស់នៅក្រោមព្រះច័ន្ទ ( ង្វៀនហាឡៅញ៉ាន ) បានសួរថាតើខ្សែក្រហមរបស់គាត់សម្រាប់អ្វី។ បុរស​ចំណាស់​រូប​នេះ​បាន​និយាយ​ថា គេ​យក​ទៅ​ចង​ជើង​មនុស្ស​ប្រុស​ស្រី ដើម្បី​ជួយ​គ្នា​ធ្វើ​ជា​ប្ដី​ប្រពន្ធ។ រឿងព្រេងនេះត្រូវបានបញ្ចូលទៅក្នុង Thai Binh Quang Ky ហើយក្រោយមកបានរីករាលដាលកាន់តែខ្លាំង។ ដូច្នេះហើយ ទើបមនុស្សជំនាន់ក្រោយហៅថា វាសនាកំណត់ទុកជាមុន xich thang he tuc ឬ hong thang he tuc ឬ xich thang oan tuc ( hong thang គឺជាពាក្យផ្សំដែលលេចចេញនៅក្នុង Phi Hoan Ki នៃរាជវង្ស Ming មានន័យថា ខ្សែស្រឡាយក្រហម ប្រែថា "ខ្សែស្រឡាយក្រហម"; oan tuc មានន័យថា "ចងជើង") ។

ជាទូទៅ អំបោះក្រហម ( ខ្សែស្រឡាយក្រហម ឬ ខ្សែក្រហម ) គឺជានិមិត្តសញ្ញានៃសេចក្តីស្រឡាញ់ និងអាពាហ៍ពិពាហ៍។ កាល​ពី​មុន ស្ត្រី​ដែល​មាន​អាយុ​អាច​រៀប​ការ​ច្រើន​តែ​ពាក់​ខ្សែ​ពណ៌​ក្រហម​នៅ​កដៃ​ស្តាំ ឬ​កជើង ដោយ​បង្កប់​ន័យ​ថា "ខ្ញុំ​មិន​ទាន់​រៀបការ​ទេ រក​គូ"។

សរុបមក "ket toc xe to" គឺជាឃ្លាដែលលេចឡើងយ៉ាងហោចណាស់ក្នុងសតវត្សទី 19 ដែលសរសេរជាអក្សរ Nom នៅ Truyen Kieu ជា 結𩯀車絲 ដែលត្រូវគ្នានឹង idiom ket phat phu the ឬ nguyen phoi phu the ក្នុងភាសាចិន ដែលជារឿយៗគេប្រើសំដៅលើ អាពាហ៍ពិពាហ៍ដំបូង ធៀបនឹង phuid រីឯ phuid ។ គូស្វាមីភរិយាថ្មីថ្មោង។

ប្រភព៖ https://thanhnien.vn/lat-leo-chu-nghia-ket-toc-xe-to-185251003191704087.htm