«បោះបង់ចោល» និង «បោះបង់ចោល»

(Baothanhhoa.vn) - កម្មវិធី "ស្តេចវៀតណាម" បានសួរសំណួរថា "តើមានកំហុសអក្ខរាវិរុទ្ធប៉ុន្មាននៅក្នុងប្រយោគ៖ 'ពេលប៊ូតុងចេញមកភ្លាម ស្រាប់តែមានសំឡេងគោះ ហើយប្រាក់ទាំងអស់បានធ្លាក់មកលើក្បឿងទាំងស្រុង'?"

អ្នកលេងបានឆ្លើយថា "ពីរ" ដែលត្រូវបានបញ្ជាក់ភ្លាមៗថាជា "ចម្លើយត្រឹមត្រូវ" ហើយពាក្យពីរដែលត្រូវបានសម្គាល់ថា "សរសេរខុស" គឺ "sổ" (សៀវភៅ) និង "ghạch" (ឥដ្ឋ)។

«ពាក្យ «ឥដ្ឋ» ពិតជាខុសមែន ប៉ុន្តែ «កំណត់ត្រា» ត្រូវតែពិនិត្យឡើងវិញ»។

ដំបូង ចូរយើងពិគ្រោះជាមួយវចនានុក្រមដើម្បីមើលថាតើមានភាពស្រដៀងគ្នា និងភាពខុសគ្នាអ្វីខ្លះរវាងពាក្យ "sổ" និង "xổ"។

- សៀវភៅ Đại Nam Quốc Âm Tự Vị (Huình Tịnh Paulus Của) ពន្យល់ "សឹក" ថា "បំបែកចេញ, ធ្លាក់ចេញ, ផ្ទុះចេញ" និងរាយបញ្ជី "sổ ra" = "ទម្លុះខ្សែពួរ, បំបែកចេញ"; "sổ dây" = "បំបែកខ្សែពួរ"; "sổ lồng" = "បំបែកចេញពីទ្រុង។"

«សổរ៉ា» មានន័យថា «បំបែកខ្សែពួរ»។ ដូច្នេះតើ «បំបែកខ្សែពួរ» មានន័យដូចម្តេច? វចនានុក្រមវៀតណាម (ដោយ ឡេ វ៉ាន់ ឌឹក) ពន្យល់ពី «ការបំបែកខ្សែពួរ» ថា «ខ្សែពួរកំពុងបាក់» (មានន័យថាខ្សែពួរបានរលុង) ហើយផ្តល់ឧទាហរណ៍ដូចជា «ធុងបានបាក់ខ្សែពួររបស់វាហើយធ្លាក់ចូលទៅក្នុងអណ្តូង សេះបានបាក់ខ្សែពួររបស់វាហើយរត់គេចខ្លួន»។

ទាក់ទងនឹងពាក្យ "xổ" វចនានុក្រម Đại Nam Quốc Âm Tự Vị បានកំណត់វាថា "ចាក់ចេញ, ដោះលែង; ស្រាយ; លែង; ដោះចេញ" ហើយផ្តល់ឧទាហរណ៍ដូចជា "xổ súng" = "បាញ់" (ដូច្នេះយើងឃើញថា "xổ" គឺជាពាក្យមានន័យដូចនឹង "លែង"); "xổ buồm" = "លើកក្ដោង"។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វចនានុក្រមនេះមិនបានកំណត់ពាក្យ "xổ ra" ទេ ប៉ុន្តែចំណាំវាថា "id" (កម្រប្រើណាស់)។

តើ​យើង​អាច​សង្កេត​មើល​អ្វី​ខ្លះ​តាម​របៀប​ដែល Đại Nam Quốc Âm Tự Vị (វចនានុក្រម​ភាសា​ជាតិ​វៀតណាម) បង្រៀន?

"សổ" សំដៅលើអ្វីមួយដែលរអិល ឬរលុងដោយធម្មជាតិ ដោយអចេតនា។ ចំណែកឯ "xổ" មានន័យថា ដោះចេញ ដកចេញ ឬផ្ដាច់ចេញដោយចេតនា។

វចនានុក្រមវៀតណាម (ហូ ខាយ ទ្រី ធៀន ឌីក - ១៩៣១) ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយ ៣៥ ឆ្នាំបន្ទាប់ពីវចនានុក្រម ដាយ ណាំ ក្វឹក យ៉ាំ បានកត់ត្រាស្រដៀងគ្នានេះដែរថា "ស" មានន័យថា "រំដោះខ្លួន រត់គេចពីកន្លែងដែលត្រូវតែកាន់ ឬឃុំឃាំង" ហើយផ្តល់ឧទាហរណ៍ដូចជា "បំបែកចំណង។ សត្វស្លាបរត់គេចពីទ្រុង។ មាន់រត់គេចពីទ្រុង។ កូនមាន់ដែលទើបនឹងដោះលែង"; ខណៈពេលដែល "xổ" មានន័យថា "បើក ស្រាយ លែង" ជាមួយនឹងឧទាហរណ៍ដូចជា "ស្រាយសំពៅ។ ឆ្នោត។ ថ្នាំបញ្ចុះលាមក។ កូនមាន់ដែលទើបនឹងដោះលែង។ ស្រាយចំណង"។

ចុះ​វៀតណាម​សម័យ​ទំនើប​វិញ?

វចនានុក្រមវៀតណាម (កែសម្រួលដោយ Hoang Phe បោះពុម្ពផ្សាយដោយវិទ្យាស្ថានភាសាវិទ្យា) បានកំណត់ពាក្យ "sổ" ថា "ស្រាយ ឬបន្ធូរអ្វីមួយដែលត្រូវបានចង ឬចង" ហើយផ្តល់ឧទាហរណ៍ដូចជា "ស្រាយសក់ដើម្បីចងវាឡើងវិញ។ ស្រាយក្រណាត់..."។ យោងតាមវចនានុក្រមនេះ "sổ" ត្រូវបានប្រើសម្រាប់ទាំងអកម្ម (ស្រាយ ការបន្ធូរ) និងសកម្ម (បណ្តាលឱ្យអ្វីមួយរលុង)។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សម្រាប់ "xổ" វចនានុក្រមកំណត់អត្ថន័យទៅ "បើក ដើម្បីបន្ធូរអ្វីមួយដែលត្រូវបានចង" (បណ្តាលឱ្យអ្វីមួយរលុងយ៉ាងសកម្ម)។

វចនានុក្រមវៀតណាម (Hoang Phe, Vietlex edition) បានកំណត់ពាក្យ "sổ" ថា "រលុង [សំដៅលើអ្វីមួយដែលត្រូវបានដេរ ចង ត្បាញ។ល។]" ហើយផ្តល់ឧទាហរណ៍ថា "ជាយខោកំពុងរលុង ~ ថ្នេរកំពុងរលុង ~ សក់កំពុងរលុងពេលសិត"។ ធាតុ "xổ" ពន្យល់ថា៖ "បើកឡើង ស្រាយ [អ្វីមួយដែលកំពុងបត់ ឬចង]" ហើយផ្តល់ឧទាហរណ៍ថា "ក្រណាត់ចង្កេះកំពុងរលុង ~ "ង៉ា ខាំបបូរមាត់ ខាំធ្មេញ រួចទម្លាក់សក់ចុះដើម្បីចងវាឡើងវិញ។" (ង្វៀន កុង ហ័ន)"។

ដូច្នេះ វចនានុក្រមរបស់ Hoang Phe (បោះពុម្ព Vietlex) នៅតែបែងចែករវាងអត្ថន័យនៃពាក្យ "sổ" (អកម្ម) និង "xổ" (សកម្ម) ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងវចនានុក្រម Dai Nam Quoc Am Tu Vi និង Viet Nam Tu Dien។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងផ្នែកឧទាហរណ៍ វចនានុក្រមនេះផ្តល់នូវឃ្លា "sổ tóc ra chải" (សិតសក់) និង "xổ tóc ra, để bó lại" (ទុកសក់ចុះ ហើយចងវាមកវិញ)។ ដូច្នេះ "sổ" និង "xổ" ក្លាយជាពាក្យមានន័យដូច ឬត្រូវបានចាត់ទុកថាជាករណីនៃអក្ខរាវិរុទ្ធ "មិនច្បាស់លាស់"។

ការពិនិត្យបន្ថែមលើវចនានុក្រមវៀតណាម (កែសម្រួលដោយ Nguyen Nhu Y) បង្ហាញពីការបកស្រាយស្រដៀងគ្នាទៅនឹងវចនានុក្រម Hoang Phe (បោះពុម្ពផ្សាយដោយវិទ្យាស្ថានភាសាវិទ្យា) ដែលកំណត់ពាក្យ "sổ" ថា "ស្រាយ ឬ ស្រាយអ្វីមួយដែលត្រូវបានចង ឬ ចង" ដោយផ្តល់ឧទាហរណ៍ដូចជា "ចំណងមួយរលុង <> ក្រមាមួយរលុង <> សក់មួយរលុង និង ត្រូវបានចងត្រឡប់មកវិញ <> ក្រណាត់មួយរលុង"។ នៅក្រោមពាក្យ "xổ" វាត្រូវបានពន្យល់ថា "បើក ឬ ស្រាយអ្វីមួយដែលត្រូវបានចង ឬ គ្របដណ្ដប់៖ សក់មួយរលុង"។

ដូច្នេះ ការអនុវត្ត​ពាក្យ​នេះ​ទៅលើ​ស្ថានភាព​នៃ "ម្តាយចិញ្ចឹម" តើ "sổ ra" ឬ "xổ ra" ជា​អក្ខរាវិរុទ្ធ​ត្រឹមត្រូវ​ទេ?

យើងត្រូវពិនិត្យមើលប្រភពបន្ថែមទៀត។ ប្រយោគ "ប៊ូតុងទើបតែរលត់..." ត្រូវបានដកស្រង់ចេញពីរឿងខ្លី "កាក់ខ្មោចលង" ដោយ Nguyen Cong Hoan។ សរុបមក៖

នៅព្រឹកមួយ "ម្តាយនឿយ" បានទៅតុលាការដើម្បីដាក់ពាក្យបណ្តឹងអំពីការប្លន់យកទ្រព្យសម្បត្តិទាំងអស់របស់គាត់។ ដើម្បីអាចជួបចៅក្រមបាន ម្តាយនឿយត្រូវសូកប៉ាន់ឆ្មាំដោយប្រាក់ហាវពីរ (ឯកតារូបិយប័ណ្ណ) ប៉ុន្តែឆ្មាំមិនបានរាយការណ៍ពីការលួចនោះទេ។ ម្តាយនឿយបានប្រថុយទៅជួបចៅក្រមហិញ ប៉ុន្តែចៅក្រមបានគំរាមកំហែង និងដាក់សម្ពាធលើនាង ធ្វើឱ្យនាងភ័យខ្លាចយ៉ាងខ្លាំង។ "នាងឈរក្បែរតុ ញ័រខ្លួនមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន។ នាងសម្លឹងមើលចៅក្រម។ គាត់ពិតជាមានអំណាចណាស់។ នាងកាន់តែភ័យខ្លាចថែមទៀត។ ប៉ុន្តែទោះបីជានាងមានការភ័យខ្លាច និងញ័រខ្លួនក៏ដោយ ក៏នាងមិនអាចបំភ្លេចកាតព្វកិច្ចរបស់នាងចំពោះចៅក្រមបានដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រាក់ដែលនាងបានយកមកប្រគល់ឱ្យចៅក្រមត្រូវបានចងភ្ជាប់ទៅនឹងអាវផាយរបស់នាង។ នាងត្រូវស្រាយវាដើម្បីយកវាមកវិញ"។

គាត់បានរើសចំណងនោះ។ គាត់ខ្លាចមន្ត្រីនោះនឹងរង់ចាំយូរពេក ដូច្នេះគាត់ត្រូវប្រញាប់។ ប៉ុន្តែដោយសារតែគាត់ប្រញាប់ ហើយព្រួយបារម្ភអំពីកំហឹងរបស់មន្ត្រីនោះ គាត់ក៏មានភាពឆ្គង។ ដរាបណាចំណងនោះរលត់ទៅ ស្រាប់តែមានសំឡេងរោទ៍ ហើយលុយទាំងអស់បានធ្លាក់មកលើឥដ្ឋក្បឿង...

ដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ "ម្តាយនួយ" "បានស្រាយចំណងនោះ" (ដោយគំនិតផ្តួចផ្តើមផ្ទាល់ខ្លួនទាំងស្រុង) ប៉ុន្តែដោយសារតែ "ភាពឆ្គង" របស់គាត់ ចំណងនោះ "បានរហែកចេញ" (ដោយអចេតនា) បណ្តាលឱ្យ "លុយទាំងអស់ធ្លាក់មកលើក្បឿង"។

ដូច្នេះ ការសរសេរថា "ប៊ូតុងទើបតែលេចចេញមក" នឹងកាន់តែត្រឹមត្រូវ (ព្រោះវាពិពណ៌នាអំពីស្ថានភាពអកម្ម)។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ដោយពិចារណាលើការអភិវឌ្ឍ និងការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងភាសាវៀតណាមចាប់ពីចុងសតវត្សរ៍ទី 19 និងដើមសតវត្សរ៍ទី 20 រហូតដល់សម័យទំនើប "sổ ra" និង "xổ ra" សុទ្ធតែអាចទទួលយកបាន។

ហ័ង ទ្រីញ សឺន (អ្នករួមចំណែក)

ប្រភព៖ https://baothanhhoa.vn/xo-ra-va-so-ra-256967.htm