Động lực chính cho sự thay đổi toàn diện này chính là vai trò nòng cốt của mô hình hợp tác xã (HTX), nơi đồng bào DTTS, chủ yếu là Tày, Nùng được tổ chức lại sản xuất, ứng dụng khoa học kỹ thuật và làm chủ công cụ thương mại điện tử. Các HTX không chỉ giúp nông dân chuyển đổi từ người sản xuất đơn thuần thành người kinh doanh hiện đại mà còn xây dựng các sản phẩm đặc sản địa phương như na, hồi, thuốc lá thành nguồn thu nhập bền vững, hướng tới các tiêu chuẩn chất lượng cao và khẳng định vị thế trên thị trường.
Kiến tạo chuỗi giá trị thông qua mô hình HTX
Chi Lăng hiện được mệnh danh là "thủ phủ na miền Bắc" với diện tích vượt ngưỡng 2.300 ha, mang lại sản lượng khoảng 20.000 tấn/năm và doanh thu hàng trăm tỷ đồng. Đây được xem là kết quả của quá trình chuyển đổi tư duy và phương thức sản xuất thông qua hoạt động của các HTX tại địa phương. Các HTX đóng vai trò như những "nhà tổ chức" trung tâm, tập hợp nông dân thành các vùng sản xuất hàng hóa quy mô lớn.
Vai trò này bao gồm việc cung cấp vật tư đầu vào có kiểm soát, chuyển giao các quy trình kỹ thuật tiên tiến, và đảm bảo đầu ra ổn định. Điển hình là HTX Dịch vụ và Sản xuất nông nghiệp Đồng Mỏ, nơi có tới 90% thành viên là người dân tộc thiểu số. Trước khi tham gia HTX, bà con thường trồng na theo kinh nghiệm, dẫn đến tình trạng "mùa được mùa mất giá".
Tuy nhiên, khi tham gia vào mô hình liên kết này, họ đã được hướng dẫn kỹ thuật bao trái, chăm sóc khoa học theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP. Sự thay đổi này không chỉ giúp quả na to hơn, đẹp mã hơn mà còn bán được giá cao gấp đôi so với trước. Minh chứng là nhiều hộ nông dân người đồng bào dân tộc thiểu số đã đạt thu nhập lên tới 150 triệu đồng/năm chỉ từ cây na.
Các HTX đóng vai trò quan trọng trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng vùng dân tộc miền núi Chi Lăng. Ảnh: PV
Không chỉ dừng lại ở cây na, các HTX còn mở rộng mô hình sang các cây trồng hàng hóa khác. HTX Dịch vụ nông nghiệp Bằng Mạc là một ví dụ khi đã liên kết sản xuất cây thuốc lá với các doanh nghiệp lớn, mang lại thu nhập ổn định từ 150–300 triệu đồng/ha/năm cho đồng bào Tày, Nùng. Sự liên kết này không chỉ đảm bảo đầu ra ổn định mà còn hỗ trợ kỹ thuật, giống và phân bón, giúp bà con dân tộc thiểu số yên tâm sản xuất. Nhiều thành viên HTX sau khi có thu nhập ổn định đã tiếp tục đầu tư mở rộng sang trồng hồi, trồng na và phát triển mô hình kinh tế tổng hợp vườn ao chuồng (VAC), tạo ra một nguồn thu nhập toàn diện và bền vững hơn.
HTX còn là "trung tâm đào tạo" tại chỗ, trong đó tổ chức các buổi tập huấn thường xuyên, giúp đồng bào DTTS chuyển đổi từ tư duy sản xuất manh mún sang tư duy kinh tế thị trường, nâng cao khả năng quản lý và kiểm soát chất lượng sản phẩm. Điều này không chỉ tạo ra sản phẩm đạt chuẩn OCOP mà còn giúp Chi Lăng xây dựng được thương hiệu nông sản vững chắc trên thị trường.
HTX - Cầu nối số hóa, đưa sản phẩm vùng cao lên sàn thương mại điện tử
Sự chuyển mình mạnh mẽ nhất của đồng bào DTTS xã Chi Lăng chính là việc làm chủ công nghệ thông tin và thương mại điện tử (TMĐT). Lĩnh vực này vốn được coi là "xa lạ" với người dân vùng cao, nay đã trở thành công cụ kinh doanh quen thuộc nhờ sự hỗ trợ đắc lực từ các HTX và Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn.
Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn đã triển khai hàng chục lớp tập huấn thực chất ngay tại cơ sở, tập trung vào các nội dung thiết yếu như kỹ năng sử dụng điện thoại thông minh, chụp ảnh sản phẩm, mở tài khoản và tạo gian hàng số trên các sàn TMĐT lớn như Postmart, Voso, Shopee, và kỹ năng livestream bán hàng. Đây được xem như một cuộc cách mạng trong nhận thức và phương thức kinh doanh.
Chị Lương Thị Hường, một thành viên HTX Đồng Mỏ, vui vẻ kể lại: "Trước đây mình không biết dùng điện thoại thông minh. Nay nhờ được tập huấn, mình biết cách chụp ảnh sản phẩm, trả lời khách trên mạng, chốt đơn. Không ngờ là người dân tộc như mình cũng có thể bán hàng online như ai!".
Sự tham gia của HTX đã giúp xóa bỏ rào cản địa lý và trình độ kỹ thuật. HTX Dịch vụ nông nghiệp Lê Lợi là một ví dụ điển hình khi đưa gà đồi, dứa sạch, chè shan tuyết khô lên các sàn TMĐT và mạng xã hội. Nhờ đó, sản phẩm không chỉ tiêu thụ trong huyện mà còn vươn tới các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Việc ứng dụng công nghệ còn thúc đẩy tính minh bạch: HTX khuyến khích sử dụng phần mềm truy xuất nguồn gốc, tạo niềm tin vững chắc cho người tiêu dùng về chất lượng và nguồn gốc nông sản vùng cao.
Có thể thấy, HTX không chỉ là nơi tổ chức sản xuất mà còn là trung tâm chuyển đổi số cấp cơ sở, biến mỗi thành viên dân tộc thiểu số thành một doanh nhân nông nghiệp biết làm chủ công nghệ, từ đó nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ một cách bền vững.
Với sự phát triển của các HTX tại xã Chi Lăng đã minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc tổ chức sản xuất tập trung gắn với chuyển đổi số. Từ cây na, cây hồi, đồng bào DTTS đã và đang khẳng định vai trò chủ động của mình trong công cuộc hiện đại hóa nông nghiệp.
Với sự đồng hành của các HTX và sự hỗ trợ chiến lược từ Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn, xã Chi Lăng đang dần trở thành hình mẫu về phát triển kinh tế bền vững, góp phần tích cực vào mục tiêu giảm nghèo đa chiều và nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào DTTS tại vùng biên giới phía Bắc Tổ quốc.
Nguồn: https://daibieunhandan.vn/lang-son-dong-bao-dan-toc-thieu-so-xa-chi-lang-tung-buoc-vuon-len-lam-chu-kinh-te-10397499.html
Bình luận (0)