Mô hình bán trú - Tiếp sức cho học sinh vùng cao

Giờ học môn tin của thầy và trò Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Bum Tở (xã Bum Tở).

Trường, lớp đầu tư khang trang
Ngược dòng thời gian, kể từ khi chia tách, thành lập tỉnh năm 2004, công tác giáo dục nói chung và bán trú nói riêng ở Lai Châu đối mặt với muôn vàn khó khăn. Hầu hết thiếu trường, lớp, nhiều điểm trường dựng bằng tre nứa, lợp lá. Học sinh vùng sâu, vùng xa phải đi bộ rất xa để đến trường, điều đó khiến nhiều học sinh bỏ học giữa chừng.
Dù nguồn thu ngân sách hạn hẹp, song tỉnh vẫn quyết tâm dành nguồn lực cho công tác bán trú, bảo đảm cơ hội học tập cho học sinh vùng cao. Ngoài triển khai hiệu quả các chính sách, quyết định hỗ trợ của trung ương, tỉnh ban hành các nghị quyết hỗ trợ thiết thực, kịp thời như: Nghị quyết số 35/2016/NQ-HĐND ngày 28/7/2016 của HĐND tỉnh về hỗ trợ kinh phí nấu ăn tập trung cho trẻ mầm non và học sinh phổ thông bán trú, đã hỗ trợ 91.783 lượt học sinh với tổng kinh phí 8.703 triệu đồng; Nghị quyết số 04/2022/NQ-HĐND ngày 29/3/2022 của HĐND tỉnh quy định mức hỗ trợ tiền ăn cho học sinh ở bán trú tại các xã, thôn, bản khu vực III được chuyển thành khu vực I với 32.285 lượt học sinh được thụ hưởng, tổng kinh phí 42.022 triệu đồng.
Những chính sách nhân văn ấy đã giúp hàng nghìn học sinh vùng sâu, vùng xa duy trì việc học, giảm đáng kể tỷ lệ bỏ học, tạo tiền đề vững chắc cho sự nghiệp giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Nếu như năm học 2004 - 2005, toàn tỉnh mới có 54 trường có học sinh ở lại trường theo hình thức bán trú với 2.447 học sinh đến năm học 2025 - 2026 tăng lên 41.384 học sinh bán trú tại 85 trường phổ thông DTBT và 62 trường phổ thông có học sinh bán trú.
Theo chia sẻ của ông Mạc Quang Dũng - Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, đến nay hầu hết các trường phổ thông DTBT đã được trang bị đầy đủ phòng học, nhà đa năng, nhà bếp, khu nội trú cho học sinh, sân chơi - bãi tập cùng các công trình phụ trợ phục vụ sinh hoạt, học tập và rèn luyện kỹ năng sống. Tổng số phòng học toàn tỉnh đạt 7.332 phòng học, trong đó 5.840 phòng kiên cố, đạt 79,7%, góp phần quan trọng ổn định quy mô trường, lớp, đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh vùng cao, vùng khó khăn.
Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện

Việc đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị đồng bộ cho các trường bán trú không chỉ góp phần cải thiện điều kiện học tập, sinh hoạt của học sinh còn nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo. Về chất lượng giáo dục đại trà tại các trường phổ thông DTBT cấp tiểu học (TH), tỷ lệ hoàn thành chương trình tiểu học đạt 100%. Trường phổ thông DTBT THCS tỷ lệ học sinh xếp loại học tập từ đạt trở lên đạt 99,1%. Các trường phổ thông DTBT đạt trên 99,9% tốt nghiệp THCS, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT trúng tuyển vào đại học, cao đẳng cũng tăng mạnh: từ 30,1% (năm 2021) lên 44% (năm 2025), mức cao nhất kể từ khi chia tách, thành lập tỉnh. Chất lượng giáo dục mũi nhọn được nâng lên, từ năm học 2020 - 2021 đến năm học 2024 - 2025, các trường phổ thông DTBT cấp THCS có 3.875 học sinh đạt giải học sinh giỏi các cấp.
Năm học này, Trường Phổ thông DTBT TH&THCS Bum Tở (xã Bum Tở) có hơn 700 học sinh ở bán trú. Với phương châm “trường học bán trú là ngôi nhà thứ hai”, nhà trường thành lập Tổ quản lý học sinh bán trú; phát triển các mô hình giáo dục gắn với kỹ năng sống, thành lập câu lạc bộ múa hát, nhạc cụ.
Thầy giáo Đinh Ngọc Linh - Hiệu trưởng Trường Phổ thông DTBT TH&THCS Bum Tở chia sẻ: Ngay từ đầu năm học nhà trường phát huy vai trò của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên trực bán trú hỗ trợ các em trong sinh hoạt, học tập. Huy động nguồn xã hội hóa và đóng góp của phụ huynh thuê xe ô-tô chở học sinh bán trú đến trường vào chiều thứ 6, chủ nhật hằng tuần. Qua đó, tỷ lệ chuyên cần đạt trên 98%.
Tập trung nguồn lực xây dựng trường nội trú liên cấp

Dù đã được đầu tư, nâng cấp, tuy nhiên do nguồn ngân sách của tỉnh còn hạn hẹp nên việc đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị cho các trường phổ thông DTBT chưa đáp ứng yêu cầu. Ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Thông báo số 81-TB/TW, ngày 18/7/2025 về chủ trương đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã vào cuộc quyết liệt, bài bản và trách nhiệm; chỉ đạo rà soát quỹ đất, quy hoạch tổng thể, giải phóng mặt bằng và lựa chọn vị trí xây dựng các trường học bảo đảm hạ tầng đồng bộ.
Từ chủ trương của Đảng, tỉnh Lai Châu sẽ có 11 ngôi trường nội trú liên cấp TH&THCS. Trong đó, 5 trường đầu tiên khởi công xây dựng trong năm 2025, hiện 3 trường tại các xã: Pa Tần, Bum Nưa, Phong Thổ đã khởi công; 2 trường ở xã Hua Bum và Dào San tổ chức Lễ khởi công ngày 9/11; phấn đấu hoàn thành, đưa vào sử dụng trong năm học 2026 - 2027. Song song với đó, tỉnh cũng đã khảo sát, lựa chọn vị trí và chuẩn bị mặt bằng cho 6 trường còn lại dự kiến khởi công trong năm 2026 tại các xã: Sin Suối Hồ, Sì Lở Lầu, Khổng Lào, Pa Ủ, Thu Lũm và Mù Cả, bảo đảm đồng bộ hạ tầng, sẵn sàng triển khai ngay khi có vốn.
Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Lê Văn Lương - Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Với mục tiêu xuyên suốt: xây dựng trường bán trú, nội trú bền vững, toàn diện và nhân văn, tỉnh tiếp tục rà soát, quy hoạch mạng lưới trường, lớp học khoa học, phù hợp với thực tiễn. Ưu tiên nguồn lực, lồng ghép các nguồn vốn trung ương, địa phương, các chương trình mục tiêu quốc gia kiên cố hóa, đồng bộ hệ thống phòng ở bán trú, nhà ăn, công trình vệ sinh và nước sạch. Đầu tư trang thiết bị, đồ dùng phục vụ sinh hoạt và học tập, đảm bảo điều kiện sống và học tập của các em ngày càng tốt hơn, an toàn hơn. Để từ đó, mô hình trường học bán trú, nội trú ngày càng phát triển, thực sự trở thành “cái nôi” vững chắc, thắp sáng ước mơ, hoài bão cho thế hệ trẻ vùng biên, góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, phục vụ sự nghiệp phát triển bền vững của tỉnh nhà.

Nguồn: https://baolaichau.vn/giao-duc/mo-hinh-ban-tru-tiep-suc-cho-hoc-sinh-vung-cao-1046047