Nâng tầm giá trị ẩm thực bản địa

Am thuc1

Thực khách thưởng thức các món ăn truyền thống của đồng bào Cơ Tu tại Liên hoan Văn hóa – Thể thao và phục dựng lễ hội truyền thống người Cơ Tu năm 2025. Ảnh: ĐOÀN HẠO LƯƠNG

Tìm hương vị truyền thống từ nguyên liệu địa phương

Có thể thấy, ẩm thực không chỉ phục vụ nhu cầu dinh dưỡng mà còn là sự kết tinh của lịch sử, văn hóa, tâm linh và bản sắc vùng miền. Sau hợp nhất, cơ hội phát triển ẩm thực dân gian của thành phố Đà Nẵng càng rộng mở, từ đây, tinh hoa ẩm thực trở thành sản phẩm du lịch đặc thù, đáp ứng thị hiếu khách quốc tế.

Thời gian qua, du khách đến các khu du lịch sinh thái trên địa bàn xã Hòa Bắc (nay là phường Hải Vân) đều tỏ ra ưa thích các món bản địa như rau rừng, gà nướng, ốc suối, cơm lam và các món bắp chuối nấu lươn hoặc nấu giò heo… do người địa phương chế biến. Chị Lê Thị Thu Hà, sáng lập viên Hợp tác xã du lịch cộng đồng Tà Lang - Giàn Bí cho biết, so với Hòa Bắc, các farm ở Hòa Phong, Hòa Phú, Hòa Ninh (cũ)… có cảnh đẹp không thua kém gì nhưng du khách thích lên đây vì có nhiều món ăn ngon.

Chị Hà đang lên kế hoạch cùng Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực thành phố Đà Nẵng xây dựng thương hiệu ẩm thực Hòa Bắc bằng việc tạo ra vùng nguyên liệu địa phương và hình thành câu lạc bộ Ẩm thực Hòa Bắc.

Việc xây dựng thương hiệu ẩm thực bản địa cũng theo mùa, chẳng hạn đối với rau rừng thì có mùa rau dớn, mùa măng rừng, chuối rừng… Từ măng rừng có thể chế biến nhiều món ăn ngon như măng trộn, măng dầm, măng luộc… phục vụ du khách. "Việc định hướng rất quan trọng giúp người dân nuôi trồng những loại con, cây phù hợp với thời tiết như chọn trồng cây ngắn ngày cho những vùng thấp trủng thường hay xảy ra lũ lụt, từ đó duy trì ổn định nguồn cung và bảo đảm đầu ra cho bà con nông dân”, chị Hà chia sẻ.

Với lợi thế trung tâm đô thị lớn của thành phố Đà Nẵng sẽ giúp di sản ẩm thực dân gian tiếp cận đông đảo du khách, từ tour tham quan phố cổ, khám phá làng ẩm thực di sản, trải nghiệm thực tế tại làng nghề đến các lớp học nấu ăn cho khách quốc tế. Đây là cơ hội vàng để định vị thương hiệu và nâng tầm giá trị sản phẩm địa phương, mở rộng không gian sáng tạo, giao thoa giữa truyền thống và hiện đại.

Điểm nổi bật của ẩm thực Đà Nẵng là các làng nghề truyền thống như Trà Quế, Cù Lao Chàm, Nam Ô, Đại Lộc… không chỉ bảo đảm chất lượng nguyên liệu mà còn định hình bản sắc, nâng cao giá trị các món ăn địa phương. Tuy nhiên, trước làn sóng hiện đại hóa, trào lưu ẩm thực ngoại nhập, tỷ lệ đô thị hóa nhanh cùng với các đổi thay trong thói quen tiêu dùng đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc giữ gìn và phát triển văn hóa ẩm thực dân gian bản địa.

Am thuc3

Trình diễn cách nướng bánh tráng Túy Loan tại Lễ hội đình làng Túy Loan 2025. Ảnh: ĐOÀN HẠO LƯƠNG

Xây dựng thương hiệu ẩm thực địa phương

Để phát triển và bảo tồn ẩm thực dân gian bản địa, Thạc sĩ Lê Thị Diệu Mi, hội viên Hội Văn nghệ dân gian thành phố cho rằng, thành phố cần xây dựng các tuyến phố, chợ ẩm thực cố định; tích hợp không gian trải nghiệm âm nhạc dân gian, trình diễn đầu bếp, thực tế ảo về lịch sử món ăn. Bên cạnh đó, thiết lập hệ thống phân cấp “điểm di sản ẩm thực” từ nhà hàng, vỉa hè đến làng nghề nguyên liệu, đồng bộ nhận diện thương hiệu.

Ngoài những món ăn đặc trưng đã được du khách biết đến, thành phố Đà Nẵng cần quan tâm tìm hiểu và gìn giữ một số món ăn dân dã vốn có của vùng đất này để góp phần làm phong phú hơn ẩm thực dân gian địa phương như: sắn đập, chè ỷ, bánh xu xê màu vàng, chè tàu xá, huyết vịt…

Việc triển khai các dòng sản phẩm từ cao lầu, mỳ Quảng đóng gói, bánh đậu xanh, các loại mứt, bánh khô đặc sản, nem tré theo tiêu chuẩn an toàn… để tiện lợi khi mang về làm quà hoặc xuất khẩu.

Bên cạnh đó, hỗ trợ phát triển các startup ẩm thực trẻ cùng nghệ nhân thực hiện mô hình “Food Hub” vừa bảo tồn bí quyết, vừa sáng tạo trình bày mới, đa dạng hóa thực đơn, đáp ứng khẩu vị hiện đại. Đặc biệt, khuyến khích các dự án cộng đồng; mỗi xã, phường tổ chức thành lập một câu lạc bộ nghệ nhân - đầu bếp trẻ làm cố vấn, tổ chức các cuộc thi sáng tạo món ăn truyền thống, thiết kế bộ nhận diện số món ẩm thực địa phương.

Với mong muốn tạo nên bản sắc ẩm thực độc đáo của Đà Nẵng, Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực thành phố phối hợp với Grab Việt Nam (Grab) tổ chức công bố và trao Giải “Quán trứ danh” cho 68 nhà hàng, quán ăn địa phương.

Ông Lý Đình Quân, Chủ tịch Hiệp hội Văn hóa Ẩm thực thành phố Đà Nẵng nhìn nhận, hiện nay các quán ăn còn rất nhiều việc để làm như bảo vệ thương hiệu, năng lực vận hành, tổ chức quản lý, vệ sinh an toàn thực phẩm, chiến lược phát triển dài hạn... Do đó, hiệp hội sẽ tiếp tục hỗ trợ giúp đỡ các doanh nhân phát triển lên tầm cao mới. "Các mô hình kinh doanh ẩm thực hiện vẫn còn thô sơ và mang tính truyền thống, đòi hỏi công nghệ chuyên nghiệp, hiện đại và nguồn lực con người... thì mới xây dựng các chuỗi giá trị để xây dựng thương hiệu ẩm thực Đà Nẵng”, ông Quân nhấn mạnh.

Ngoài phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Khoa học và Công nghệ đăng ký sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu cho các quán ăn; phối hợp các trường đại học đào tạo nguồn nhân lực, sắp tới, hiệp hội sẽ thực hiện đề án phát triển các khu đặc sắc về văn hóa ẩm thực Đà Nẵng, đầu tiên là khu ẩm thực An Thượng với khoảng 28 gian hàng, trong đó có 8 gian hàng ẩm thực Đà Nẵng và 20 gian hàng ẩm thực 3 miền.

Khu ẩm thực này sẽ có không gian trải nghiệm khi tổ chức các hoạt động như demo cooking, kết nối chuyển giao các mô hình văn hóa bản địa và food tour tìm hiểu các món ăn văn hóa địa phương, qua đó đào tạo các đầu bếp món ăn văn hóa bản địa. Ngoài ra còn tổ chức mini show quảng bá văn hóa địa phương như văn hóa ẩm thực Cơ tu, văn hóa ẩm thực người Chăm và lồng ghép câu chuyện trải nghiệm ẩm thực.

Nguồn: https://baodanang.vn/nang-tam-gia-tri-am-thuc-ban-dia-3309496.html