Nhà văn phản biện nhưng đừng công kích, hạ bệ nhau

Một ‘thói tật’ của các nhà văn Việt Nam khiến văn chương Việt khó đạt tầm vóc lớn lao được PGS Nguyễn Đăng Điệp chỉ ra là các nhà văn chỉ thích những ý kiến hợp ý mình, nhiều người thấy mình là số 1 và không công nhận nhau.

Nhà thơ Đỗ Thị Tấc trao đổi ý kiến tại hội thảo - Ảnh: T.ĐIỂU

PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp chia sẻ tại hội thảo Văn học Việt Nam sau năm 1975 - thành tựu, vấn đề và triển vọng, do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức ngày 6-10 tại Hà Nội.

Câu chuyện chính các nhà văn là lực cản của sự phát triển văn học do chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam phát biểu trở thành chủ đề được bàn luận sôi nổi tại hội thảo cuối cùng trong chuỗi hội thảo cùng chủ đề được tổ chức ở ba miền. Trước đó hội thảo đã được tổ chức ở TP.HCM, Đà Nẵng.

Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều phát biểu đề dẫn, mong muốn hội thảo sẽ nhận được các ý kiến trao đổi chỉ ra các vật cản khiến văn chương Việt Nam 50 năm qua "chưa xứng tầm thời đại", chưa có tác phẩm đỉnh cao.

"Thời gian hãy dành để viết..."

Nhà thơ Đỗ Thị Tấc và một số đại biểu trực tiếp trả lời vào câu hỏi này của chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam.

Theo bà, vật cản phát triển văn chương thời gian qua theo bà Tấc nằm chính ở các nhà văn, ở thái độ hành xử giữa các nhà văn với nhau: "Chúng ta đang chứng kiến một thời đoạn mà văn học Việt Nam đánh nhau sôi động hơn là thành tựu văn chương. Đấy chính là một vật cản với sự phát triển của văn học nghệ thuật. Các nhà văn không dành thời gian tâm sức để sáng tác mà để đánh ông này hạ bệ bà kia, không một chút nhân văn nào".

PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp cũng rất "tâm đắc" với phát biểu này của bà Tấc. Ông nói, các nhà văn khi "dính" vào chuyện dành thời gian viết bài hạ bệ nhau, ông không tin ở họ có cái gì quá cao: "Thời gian hãy dành để viết. Các nhà văn tài năng họ không có thời gian cho những chuyện cãi vã, chửi bới, hạ bệ người khác".

PGS.TS Nguyễn Đăng Điệp khẳng định văn học Việt Nam 50 năm qua có đỉnh cao - Ảnh: T.ĐIỂU

Có tác phẩm đỉnh cao, chỉ là có dám công nhận không

Một "thói tật" khác của các nhà văn Việt Nam khiến văn chương Việt khó đạt tầm vóc lớn lao cũng được ông Điệp chỉ ra. 

Đó là các nhà văn lúc nào cũng nói cần mở rộng cách đánh giá, tiêu chí đánh giá, nhưng lại chỉ thích những ý kiến hợp với ý mình, đóng cửa với những ý kiến khác mình. Nhiều người thấy mình là số 1 và không công nhận nhau.

Ông dẫn ví dụ, Nỗi buồn chiến tranh là một đỉnh cao nhưng nhiều nhà văn không công nhận. Văn học 1930-1945 có Nam Cao là một đỉnh cao, nhưng đọc Nguyễn Huy Thiệp cũng không kém. Vũ Trọng Phụng trước đây là nhà văn đô thị đậm đặc, thì nay có Nguyễn Việt Hà cũng rất xuất sắc trong văn chương viết về đô thị…

Phó chủ tịch Hồi Nhà văn Việt Nam Nguyễn Bình Phương nói có hai luồng ý kiến trái chiều khi đánh giá thành tựu văn học Việt Nam 50 năm qua - Ảnh: T.ĐIỂU

Tổng kết các hội thảo văn học Việt Nam từ sau 1975 ở các miền, nhà văn Nguyễn Bình Phương - phó chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, cho biết có hai luồng ý kiến trái chiều.

Một luồng khẳng định 50 năm qua văn học Việt Nam làm tốt sứ mệnh của mình, khắc họa được tình thế dân tộc và thân phận con người trong 50 năm qua, dũng cảm mổ xẻ những vấn đề quan trọng, khâu vá lại vết thương, kiến tạo những giá trị riêng.

Ở phía bên kia là những đánh giá nghiêm khắc, cho rằng 50 năm qua văn học chưa làm tốt chức năng trong việc kiến tạo đời sống tinh thần của xã hội theo hướng nhân văn mà trước đây văn học đã làm tốt.

Nó còn lảng tránh những sự thật, những góc khuất mà đời sống con người đang vấp phải, chưa kịp thời rung chuông cảnh báo về những rạn nứt của xã hội, của con người trên mặt đạo đức, lý tưởng, phẩm giá, thiếu những tác phẩm để đời, có giá trị, thiếu cả những tác giả bề thế đủ sức mang văn học Việt Nam ra với thế giới.

THIÊN ĐIỂU

Nguồn: https://tuoitre.vn/nha-van-phan-bien-nhung-dung-cong-kich-ha-be-nhau-20251006183931849.htm