Nhận diện “điểm nghẽn”

Theo Sở Tài chính, tính đến ngày 24/7/2025, tỉnh Đắk Lắk đã giải ngân được hơn 3.797 tỷ đồng (bằng 31,1% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025). Trong đó, ngân sách Trung ương giải ngân 29,2% kế hoạch; nguồn vốn ngân sách địa phương giải ngân 34% kế hoạch.

Phó Giám đốc Sở Tài chính Huỳnh Gia Hoàng đánh giá, tỷ lệ giải ngân đầu tư công những tháng đầu năm 2025 của tỉnh vẫn chưa đạt kế hoạch đề ra là do công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư triển khai còn chậm, trong đó có nhiều vướng mắc về xác định tính pháp lý của hồ sơ đất đai; thiếu nền tái định cư; người dân còn khiếu kiện về giá đền bù và chính sách tái định cư… Hơn nữa, công tác phối hợp giữa chủ đầu tư và chính quyền địa phương, các đơn vị liên quan còn chưa đồng bộ.

Đối với các dự án sử dụng vốn nước ngoài (ODA) phải thực hiện song hành các quy định pháp luật của Việt Nam và hiệp định ký kết với nhà tài trợ; quy trình thực hiện qua nhiều khâu, nhiều bước, phụ thuộc lớn vào nhà tài trợ cũng là nguyên nhân làm chậm quá trình triển khai thực hiện, giải ngân của các dự án. Bên cạnh đó, nguồn thu biện pháp tài chính của tỉnh dành cho đầu tư công còn chậm cũng ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện và giải ngân một số chương trình, dự án. Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác ảnh hưởng đến hiệu quả và tiến độ triển khai như: thiếu đất đắp cho công trình, việc quy hoạch mỏ đất khai thác thực hiện công trình còn chậm…

Dự án đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông Buôn Ma Thuột còn vướng giải phóng mặt bằng tại phần tiếp giáp với Quốc lộ 14.

“Hiện nay có một số dự án không vướng mắc trong giải phóng mặt bằng nhưng triển khai trì trệ, không có nhà thầu thi công nên cần phải kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đến từng chủ đầu tư, từng địa phương, mạnh dạn xử lý cán bộ liên quan đến chậm giải ngân vốn đầu tư công”.

Chủ tịch UBND tỉnh Tạ Anh Tuấn

Đại diện lãnh đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp phát triển nông thôn tỉnh (Ban A) cho biết, kế hoạch vốn năm 2025 của đơn vị được giao là hơn 3.286 tỷ đồng. Đến ngày 20/7/2025 đã giải ngân hơn 877 tỷ đồng (bằng 26,7% kế hoạch, thấp hơn bình quân chung của tỉnh). Việc giải ngân chậm đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật. Hơn nữa, năm nay xuất hiện mưa sớm hơn các năm, thời tiết mưa nhiều và liên tục tại địa phương đã ảnh hưởng rất lớn đến kế hoạch và tiến độ triển khai thi công của các nhà thầu. Vật liệu xây dựng, đặc biệt là cát, đá trên thị trường khan hiếm cũng ảnh hưởng đến kế hoạch, tiến độ thi công của các dự án lớn. Ngoài ra, việc tổ chức các mũi thi công của nhà thầu chưa tận dụng tối đa khi thời tiết thuận lợi; một số nhà thầu chưa huy động tối đa máy móc, thiết bị, nhân lực theo cam kết…

Ngoài những nguyên nhân mang tính thường xuyên như trên thì nguyên nhân từ chủ đầu tư cũng là lý do khiến cho tỷ lệ giải ngân còn “ì ạch”. Một số dự án hiện đã hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng được bố trí trong kế hoạch năm 2025, các chủ đầu tư đang hoàn thiện thủ tục phê duyệt quyết toán dự án, công tác bảo hành nên không thực hiện giải ngân. Trong kế hoạch năm 2025 có khởi công mới một số dự án đang trong quá trình thực hiện đấu thầu xây lắp nên chưa có khối lượng để thực hiện giải ngân.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trương Công Thái cho biết, hiện nay trên địa bàn tỉnh có nhiều công trình đã hoàn thành nhưng chưa được quyết toán trong nhiều năm, thậm chí cả chục năm khiến vốn bị treo và không xác định được giá trị cuối cùng.

Theo số liệu của Kho bạc Nhà nước khu vực XIII và Kho bạc Nhà nước khu vực XIV, đến ngày 30/6/2025, tổng số dư tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản nguồn ngân sách nhà nước do địa phương quản lý chưa làm thủ tục thanh toán khối lượng hoàn ứng là hơn 4.346 tỷ đồng (tỉnh Đắk Lắk cũ: hơn 1.701 tỷ đồng, tỉnh Phú Yên cũ: hơn 2.645 tỷ đồng). Trong đó, số dư tạm ứng quá hạn, khó có khả năng thu hồi là hơn 3,78 tỷ đồng.

Một số chủ đầu tư có số dư tạm ứng lớn phải kể đến như: Ban A, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh (Ban B), Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng khu vực phía Đông tỉnh (Ban C). Cả 3 ban quản lý dự án này đều đang trong quá trình kiện toàn, xử lý những vấn đề về mở tài khoản, con dấu, chờ Kho bạc Nhà nước xử lý dữ liệu. Riêng Ban A và Ban B đều chưa có giám đốc Ban nên phát sinh vướng mắc liên quan công tác ký hợp đồng, triển khai nhiệm vụ… Từ ngày 1/8, UBND tỉnh đã phân công Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trương Công Thái trực tiếp chỉ đạo, điều hành Ban A cho đến khi kiện toàn chức danh giám đốc Ban theo quy định.

Đối với các dự án cấp huyện bàn giao về Ban Quản lý dự án của tỉnh, hiện đang chờ giao kế hoạch đầu tư công trung hạn và kế hoạch năm, trong đó giao chi tiết chủ đầu tư thì mới có thể tiếp tục triển khai được. Điều này đã ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh.

Nguồn: https://baodaklak.vn/kinh-te/202508/nhan-dien-diem-nghen-5ba15f8/