Những “hạt nhân” gắn kết cộng đồng

Gần 23 năm nay, bà con buôn Ê Căm, xã Krông Ana xem già làng Y Om Knul như người thân thiết trong gia đình, việc lớn, việc nhỏ thường hỏi ý kiến, nhờ ông tư vấn, chỉ dẫn. Là người có uy tín lại am hiểu kiến thức pháp luật và các luật tục, hương ước, quy ước của người Êđê, già Y Om đã khéo léo vận dụng linh hoạt trong từng trường hợp để tuyên truyền, vận động, hòa giải các vụ việc.

Ông Y Om Knul, già làng, người có uy tín ở buôn Ê Căm, xã Krông Ana nhắc nhở bà con chăm lo làm ăn, không nên bán đất đai, ruộng vườn.

Buôn Ê Căm có 527 hộ với 2.646 khẩu, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 73%. Mỗi khi trong buôn có vợ chồng nhà nào xảy ra mâu thuẫn, xích mích hay hàng xóm tranh chấp, cãi vã liên quan đến đất đai, già Y Om lại cùng tổ hòa giải, tự quản, đoàn thể của buôn đến tận nơi tuyên truyền. Mỗi vụ việc già đều tìm hiểu kỹ lưỡng, tỉ mỉ, áp dụng các điều khoản, quy định của pháp luật và luật tục của cộng đồng, địa phương để nói cho “đúng cái lý, hợp cái tình” nên bà con dần hiểu ra, nể phục và nghe theo.

Đối với những vụ việc vợ chồng đánh nhau hay bạo lực học đường, già Y Om phân tích thiệt hơn để hai bên tự nhận ra lỗi sai. Với uy tín của mình, già Y Om còn được mời đi hòa giải ở các buôn khác trên địa bàn tỉnh và đã hòa giải thành công nhiều vụ việc, giúp rất nhiều gia đình hàn gắn tình cảm, tập trung làm ăn, chăm lo con cái.

Trước đây, bà con trong buôn thường có tập tục đám ma kéo dài từ 4-7 ngày, mổ trâu, mổ gà tổ chức ăn uống ngoài nghĩa địa vừa tốn kém, vừa mất mỹ quan môi trường. Già Y Om đã cùng cấp ủy chi bộ, tự quản, các đoàn thể buôn Ê Căm tuyên truyền, vận động bà con thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang. Đồng thời đóng góp 100.000 đồng/hộ mua bàn ghế, rạp, giao cho trưởng các dòng họ người Êđê giữ và chịu trách nhiệm cho các hộ trong buôn mượn để sử dụng mỗi khi có việc hiếu, hỉ. Cách làm này đã giúp bà con bỏ dần các tập tục lạc hậu.

Không chỉ tuyên truyền các gia đình trong buôn tích cực tham gia hiến đất, góp công mở rộng đường, xây dựng nông thôn mới, già Y Om còn vận động thanh niên, phụ nữ, nông dân trong buôn tham gia học nghề hàn, xây dựng, may mặc, chăn nuôi và thành lập được các tổ xây dựng, tổ may mặc để tự tạo việc làm ngay tại buôn và phát triển kinh tế gia đình.

Chị H’Jim Byă, người dân buôn Ê Căm bày tỏ: “Nhờ có già tuyên truyền, vận động mà bà con đã bỏ nhiều hủ tục lạc hậu, giữ lại nhà dài truyền thống, không cúng bái nhiều như trước. Nhà nào cũng lo làm ăn, không bán đất đai, ruộng vườn”.

Buôn Rung là buôn khó khăn nhất trong số 3 buôn đồng bào dân tộc thiểu số của xã Krông Ana. Đất sản xuất ít, người dân trong buôn chủ yếu đi làm thuê cho các lò gạch ở xung quanh. Vì vậy, trước đây bà con ít quan tâm chăm lo việc học hành của con em. Trẻ em trong buôn thường bỏ học sớm để lấy vợ, lấy chồng, đi làm xa. Tình trạng hôn nhân cận huyết thống vẫn còn tồn tại. Nhận thấy đây là “nút thắt” khiến cuộc sống của bà con mãi luẩn quẩn trong vòng đói nghèo - lạc hậu, với vai trò người có uy tín, ông Y Bang Bkrông (65 tuổi) đã cùng với tự quản, các đoàn thể của buôn tập trung tuyên truyền, vận động bà con quan tâm, đầu tư cho con em học hành.

Xã Krông Ana có 26 thôn, buôn, tổ dân phố, gồm 25 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó nhiều nhất là dân tộc Êđê. Để tuyên truyền, vận động bà con, xã chú trọng phát huy vai trò của đội ngũ già làng, người có uy tín. Họ đã trở thành những “hạt nhân” gắn kết cộng đồng, giúp bà con thay đổi nếp nghĩ, cách làm, xây dựng đời sống văn hóa, giữ vững bình yên buôn làng”.

Phó Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Krông Ana Đặng Thị Kim Tuyến

Bước chân của ông đã rảo khắp làng trên, xóm dưới. Nhà nào có con cái đang trong độ tuổi đi học, ông Y Bang đều đến tận nơi phân tích cho bà con hiểu lợi ích của việc học chữ, phải có cái chữ thì mới không bị lừa phỉnh, có bằng cấp thì mới dễ xin vào làm ở các công ty, nhà máy. Đi một lần chưa gặp, ông đi lần thứ hai, thứ ba. Cảm phục tấm lòng của ông, bà con cũng dần “thấm” và thay đổi suy nghĩ, không để con cái nghỉ học sớm.

Cùng với vận động người già, ông Y Bang cũng tuyên truyền cho lớp trẻ. Trong các buổi sinh hoạt cộng đồng hay những dịp bà con, trẻ em tập trung đông đủ, ông Y Bang lại lồng ghép tuyên truyền, nhắc nhở về Luật Hôn nhân và gia đình, phân tích về hậu quả của việc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, nhắc nhở các cháu không bỏ học, lấy chồng, lấy vợ sớm, không lấy người trong dòng họ. Ông cũng tuyên truyền bà con, thanh niên trong buôn mặc trang phục của dân tộc Êđê trong các dịp lễ hội, cưới hỏi, tân gia để giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống.

Ông Y Bang Bkrông, người có uy tín ở buôn Rung, xã Krông Ana thường xuyên gặp gỡ, tuyên truyền thanh niên trong buôn chăm lo làm ăn.

Trong phát triển kinh tế gia đình, ông Y Bang đã tuyên truyền, vận động bà con không bỏ đất hoang, tận dụng đất vườn để làm chuồng chăn nuôi heo, gà hoặc trồng cỏ nuôi bò, trồng rau cải thiện bữa ăn.

Nguồn: https://baodaklak.vn/xa-hoi/202510/nhung-hat-nhan-gan-ket-cong-dong-2e3164d/