Núi Bằng Trình và chùa Thái Bình nằm trong quần thể di tích thắng cảnh Bàn A Sơn nổi tiếng của xứ Thanh và cả nước.
Theo sử cũ ghi lại, cụm di tích thắng cảnh núi Bằng Trình và chùa Thái Bình thuộc làng Bằng Trình, huyện Thụy Nguyên, tỉnh Thanh Hóa, vùng này trong lịch sử tên gọi cũng có nhiều sự thay đổi. Làng Bằng Trình xưa, thôn Nam Bằng 1 ngày nay vốn là vùng đất cổ, nơi đây đã chứng kiến nhiều trận đánh chống lại quân xâm lược giữa Đông Hán với thời kỳ Hai Bà Trưng (năm 43) và các trận quyết chiến giữa quân Mạc và quân Trịnh ở thế kỷ XVI.
Ngoài giá trị về lịch sử, núi Bằng Trình còn là thắng tích quan trọng của tỉnh, với ngọn núi đá có hình dáng và màu sắc đẹp mắt nổi bật ở vùng đồng bằng hạ lưu sông Chu, sông Mã kết hợp với núi Vồm (còn gọi là núi Bàn A) ở phường Thiệu Khánh (cũ) nay là phường Đông Tiến để tạo nên vùng thắng tích nổi tiếng đã được các bậc vua chúa và danh sĩ thời xưa du ngoạn. Đây cũng là di tích lịch sử tiêu biểu của thời Hai Bà Trung, là ngọn núi có thành phần đá đẹp với nhiều màu sắc. Và trong 10 cảnh đẹp quần tụ ở hai bờ sông Chu mà các danh sĩ xưa đã gọi là Bàn A Sơn có núi Bằng Trình, được sử gia Ngô Thì Sĩ mô tả “Khánh Bằng liệt chứng” (tức núi Đại Khánh và núi Bằng Trình cùng hàng).
Nằm dưới chân núi Bằng Trình là ngôi chùa Thái Bình linh thiêng mang đậm dấu ấn tâm linh. Trong không gian thanh tịnh, hòa quện với làn hương trầm lan tỏa khắp chùa, sư thầy Thích nữ Đàm Nhân, trụ trì chùa Thái Bình đã 25 năm gắn bó tu tập tại đây. Trong bộ áo nâu sòng dẫn chúng tôi vãn cảnh chùa, đồng thời giới thiệu những tư liệu quý về lịch sử của ngôi chùa. Chùa Thái Bình được xây dựng vào khoảng niên hiệu Chính Hòa (1680-1705), đời vua Lê Hy Tông. Đây là một di tích nằm ở vùng thắng tích nổi tiếng được người xưa ca tụng về quy mô, ngoài chùa chính là nơi thờ Phật, chùa còn có tháp cửu phẩm Liên Hoa. Loại hình kiến trúc gồm có cả chùa và tháp cửu phẩm Liên Hoa trong các công trình tín ngưỡng trước đây thường nói lên quy mô to lớn của ngôi chùa.
Tuy nhiên, trải qua thời gian cũng như những biến động của lịch sử, diện mạo của ngôi chùa đã bị phá bỏ hoàn toàn. Năm 2002, bằng sự đóng góp của Nhân dân địa phương và du khách thập phương, một phần diện mạo của ngôi chùa đã được xây dựng lại nhằm đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của người dân. Từ ngôi chùa bị phá bỏ, chỉ còn lại nền móng và một số di vật, đến nay chùa Thái Bình đã được xây dựng bề thế, khang trang. Qua nhiều lần tôn tạo, trùng tu, vóc dáng chùa đã có nhiều thay đổi, tuy được xây mới nhưng ngôi chùa vẫn giữ được kiến trúc truyền thống.
Trong câu chuyện với chúng tôi, sư thầy Thích nữ Đàm Nhân cũng giới thiệu về một số hiện vật quý đang được lưu giữ khá nguyên vẹn tại ngôi chùa. Đó là bát hương đồng cổ, bát hương gốm, đặc biệt ở chùa còn 4 bát hương đá cổ với chiều cao 35cm, đường kính miệng 20cm, dáng của bát hương được tạo tác theo thế chân quỳ gồm 3 phần: chân đế, thân và miệng. Ở phần chân đế trên 4 chân được chạm nổi hình đầu sư tử, phần thân là hình lưỡng long chầu nguyệt, miệng loe ra được chạm khắc hình đường truyện chìm. 4 bát hương còn lại dáng hình chữ nhật có tai, trong đó có 2 chiếc chạm nổi hình rồng chầu mặt nhật, đế chạm đầu sư tử. Mỗi bát hương đá này là một tác phẩm nghệ thuật hoàn chỉnh được tạo tác với trình độ nghệ thuật cao và theo các nhà nghiên cứu thì những bát hương này có niên đại từ thời Lê.
Với những giá trị về lịch sử, văn hóa, ngày 22/10/2008, cụm di tích thắng cảnh núi Bằng Trình và chùa Thái Bình được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh; ngày 1/7/2019 được UBND tỉnh công nhận là điểm du lịch của tỉnh; ngày 29/4/2025 Liên hiệp các hội UNESSCO Việt Nam chứng nhận “Việt Nam linh thiêng cổ tự” cho chùa Thái Bình. Chính những giá trị đó, ngôi chùa luôn là điểm đến tâm linh của nhiều phật tử và du khách gần xa không chỉ những dịp lễ, tết mà vào mùng một, ngày rằm, ngôi chùa luôn nhộn nhịp khách đến dâng hương, vãn cảnh.
Bài và ảnh: Trung Hiếu
Nguồn: https://baothanhhoa.vn/nui-bang-trinh-va-chua-thai-binh-mot-vung-thang-canh-noi-tieng-xu-thanh-270165.htm
![[E-Magazine]: Thấy mình trong những bình yên rất nhỏ](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/11/28/1764333365098_e-magazine-thay-w1200t0-di2547d199d5095751t11920l1-tmgby-011.webp)
Bình luận (0)