OPEC+ giờ đã ‘thích’ giá dầu thấp?

Từng chiếm hơn một nửa sản lượng dầu thô toàn cầu, hiện thị phần của Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) chỉ còn chiếm khoảng 25%.

Trong khi OPEC vừa muốn duy trì hoặc tăng thị phần trong khối lượng xuất khẩu và khai thác dầu toàn cầu, lại vừa muốn kiểm soát nguồn cung để có giá tốt. Cho nên kể từ năm 2016, OPEC thường sử dụng chính sách cắt giảm sản lượng để kéo giá dầu lên. Nhưng hiện nay, trong bối cảnh giá dầu liên tục đi xuống, tại sao tổ chức này lại quay đầu 180 độ khi liên tục gia tăng sản lượng?

Giá dầu liên tục giảm

Thời gian vừa qua, OPEC+ vẫn dùng chiến thuật cắt giảm sản lượng với mục đích đẩy giá dầu lên. Tuy nhiên, trên thực tế do nhiều yếu tố mà giá dầu không chỉ giảm mà còn tạo thêm động lực cho một số đợt bán tháo kéo dài trên thị trường khiến dầu trở thành một trong những mặt hàng chính có hiệu suất kém nhất kể từ đầu năm đến nay.

Theo dữ liệu của Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), trong tháng 5, giá giao dịch mặt hàng dầu thô WTI trung bình đã giảm 19,5% và giá dầu Brent cũng đánh mất hơn 14% so với đầu năm.

Trước đó, tháng 4, giá dầu Brent và dầu WTI cũng giảm tương ứng 16% và 15%, đánh dấu tháng có “giá thảm” mạnh nhất kể từ tháng 11/2021. Lo ngại về rủi ro suy thoái kinh tế cộng hưởng với động thái của OPEC+ khi đẩy mạnh dầu ra thị trường là nguyên nhân chính khiến giá dầu lao dốc.

Theo giới phân tích, quyết định tăng sản lượng được thúc đẩy bởi chiến lược của Saudi Arabia nhằm siết chặt kỷ luật nội bộ, trừng phạt các thành viên không tuân thủ hạn ngạch cắt giảm của OPEC+.

Được thành lập vào năm 1960, nền tảng của OPEC là lợi ích chung của các thành viên trong việc hạn chế nguồn cung dầu thế giới để đạt được giá cao hơn. Tuy nhiên, theo nhà nghiên cứu chính trị Jeff Colgan, OPEC đang không đạt được những mục tiêu được đề ra. Theo nghiên cứu của ông được xuất bản năm 2021 bởi Đại học Oxford, các thành viên OPEC đã gian lận 96% cam kết của họ và một lý do lớn cho tình trạng này là việc các nước thành viên không bị trừng phạt vì không tuân thủ các cam kết.

Và tình trạng vẫn đang tiếp diễn đến thời điểm hiện tại. Từ đầu năm 2025, OPEC+ đã hai lần yêu cầu các nước cắt giảm phần sản lượng vượt hạn ngạch cho phép, và cả hai lần Kazakhstan đều nằm trong top 2 nước bị yêu cầu cắt giảm nhiều nhất. Thế nhưng, kể từ tháng 2, sản lượng của Kazakhstan đã liên tục vượt hạn ngạch cho phép hơn 350.000 thùng/ngày. Những thông tin được công bố gần đây của Bộ trưởng Bộ Năng lượng Kazakhstan Erlan Akkenzhenov đang không cho thấy được sự coi trọng cam kết cắt giảm của quốc gia Trung Á này.

Biểu đồ sản lượng và hạn ngạch cho phép của Kazakhstan kể từ tháng 1/2025

Vậy OPEC+ sẽ đẩy giá dầu xuống thấp như một cách “trừng phạt” Kazakhstan? Hoàn toàn có thể. Một ví dụ điển hình là “chiến tranh giá dầu” giữa Nga và Saudi Arabia vào năm 2020. Chỉ trong khoảng một tháng cùng tác động từ nhu cầu sụt giảm do suy thoái kinh tế, giá dầu đã có thời điểm rơi xuống ngưỡng giá âm. Những thiệt hại kinh tế rõ ràng là có thể lường trước, nhưng tác động của nó đối với từng nền kinh tế sẽ tương đối khác nhau. Có thể thấy, OPEC+, hay cụ thể là Saudi Arabia, đang ép Kazakhstan vào tình thế “được mùa mất giá”.

Biểu đồ giá dầu trong tháng 3-4/2020

Tương lai giá dầu xuống thấp

Sẽ khó để đánh giá hai lý do chính được nhắc đến xem lý do nào có tác động lớn hơn đến quyết định của OPEC+, nhưng sẽ còn một yếu tố nữa cần phải xét đến là số lượng giàn khoan dầu tại Mỹ. Theo khảo sát cuối tháng 3 của chi nhánh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tại Dallas về mức giá dầu WTI để các công ty xem xét lập giàn khoan mới, mức giá trung bình được đưa ra là 65 USD/thùng, mốc giá mà mặt hàng chưa từng quay trở lại kể từ đầu tháng 4.

Trong khoảng thời gian đầu tháng 5, dù tình hình kinh tế toàn cầu đã ổn định hơn so với một tháng trước đó, nhưng giá dầu WTI vẫn rơi khỏi ngưỡng 60 USD/thùng với giá dầu Brent cũng tiệm cận vùng giá này. Và dù đã có sự phục hồi giá sau đó, khả năng về một đợt giảm giá mới vẫn còn đang bỏ ngỏ, chờ đợi quyết định mới nhất của OPEC+ về mức tăng sản lượng trong tháng 7.

Theo ông Dương Đức Quang - Phó Tổng Giám đốc MXV, để giá dầu có thể quay trở lại ngưỡng 70 USD/tháng như trong tháng 3, không chỉ cần sự khởi sắc trong quan hệ thương mại toàn cầu mà quyết định của OPEC+ cũng sẽ phải đi ngược lại phần lớn dự đoán trên thị trường về mức tăng 411.000 thùng/ngày lần thứ ba liên tiếp. Nếu một trong hai điều kiện trên không xảy ra, giá dầu WTI sẽ một lần nữa xuống dưới mốc 60 USD/thùng với giá dầu Brent cách đó không xa, mấp mé mốc giá này.

Vân Hà - Hoàng Phúc

Nguồn: https://congthuong.vn/opec-gio-da-thich-gia-dau-thap-389870-389870.html