Phát triển số - nền tảng cho giáo dục đại học bền vững

Công tác chuyển đổi số trong hệ thống giáo dục đại học (ĐH), cao đẳng đang được triển khai mạnh mẽ trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, thực tế triển khai vẫn còn tồn tại nhiều thách thức, đòi hỏi những bước đi đồng bộ, bền vững hơn để quá trình phát triển số trong giáo dục ĐH đạt hiệu quả thực chất.

Sinh viên Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông trong giờ học. Ảnh: PTIT

Chuyển đổi số - động lực đổi mới giáo dục đại học

Chuyển đổi số được xem là một trong những trụ cột quan trọng để hiện đại hóa hệ thống giáo dục ĐH. Việc ứng dụng công nghệ số giúp thay đổi cách quản lý, giảng dạy và học tập theo hướng linh hoạt, mở và cá thể hóa hơn. Các hệ thống quản lý học tập (LMS), lớp học ảo, kho học liệu số, hay nền tảng đánh giá trực tuyến đang được nhiều trường triển khai, góp phần giảm tải thủ tục hành chính, tăng tính minh bạch và nâng cao trải nghiệm học tập của sinh viên.

Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT) hiện đang phát triển hệ sinh thái sản phẩm đào tạo số đa dạng. Đó là sản phẩm đào tạo số dài hạn (từ xa, chính quy); sản phẩm bồi dưỡng số – khóa học MOOC mở; dịch vụ công nghệ phục vụ đào tạo số bao gồm dịch vụ sản xuất học liệu số và dịch vụ thiết lập môi trường đào tạo online (LMS, AI hỗ trợ). TS Đoàn Hiếu – Giám đốc Trung tâm đào tạo Bưu chính Viễn thông (PTIT) cho biết, tầm nhìn của PTIT là tiên phong mô hình ĐH số, phát triển hệ sinh thái đào tạo đa nền tảng. Mục tiêu đến năm 2027, Học viện tăng quy mô 10.000 sinh viên từ xa, 100% sinh viên chính quy học 30% trên môi trường số. Năm 2030, hình thành “ĐH số đa ngôn ngữ” với sự hỗ trợ AI, phục vụ đa đối tượng đặc thù (người Việt nước ngoài, người nước ngoài, vùng sâu, vùng xa), quy mô 100.000 người học. Đến năm 2035, Học viện trở thành hình mẫu về “ĐH số” với chất lượng tiên tiến trong khu vực, quy mô 1.000.000 người học.

Theo PGS.TS.BS Phan Thị Thu Hương – Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Y Hà Nội, thời gian qua, trường đã tích cực triển khai giảng dạy đa phương thức, học liệu điện tử. Bệnh viện ĐH Y Hà Nội đẩy mạnh bệnh án điện tử, khám chữa bệnh từ xa, ứng dụng AI trong chẩn đoán, góp phần nâng cao chất lượng điều trị và trải nghiệm cho người bệnh. Bà Hương nhấn mạnh, chuyển đổi số là động lực đổi mới giáo dục ĐH và ngành y tế, mở ra cơ hội xây dựng một nền giáo dục – y tế hiện đại, nhân văn và bền vững.

Đại học số - mô hình phát triển bền vững

Theo Đề án "Nâng cao nhận thức, phổ cập kỹ năng và phát triển nguồn nhân lực chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030", mục tiêu đến năm 2030, 100% các trường "ĐH số" phải hoàn thiện được mô hình tổ chức số, quản trị số, hoạt động số, chuẩn hóa dữ liệu số, kho học liệu số mở và được đầu tư trang bị đồng bộ hạ tầng, nền tảng công nghệ, trang thiết bị học và thực hành, sẵn sàng tuyển sinh và đào tạo nguồn nhân lực chuyển đổi số.

Từ kinh nghiệm triển khai nền tảng ĐH số tại PTIT, GS.TS Ngô Quốc Dũng – Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Bưu điện (PTIT) đánh giá để triển khai chuyển đổi số, phải có sự quyết tâm và chỉ đạo sát sao từ lãnh đạo để tạo sức kéo cho toàn bộ hệ thống. Về tài chính, cần xác định rõ nguồn kinh phí, nếu triển khai theo dạng dự án dài hạn thì phải làm kỹ từ khâu yêu cầu, còn nếu theo hướng thường xuyên thì có thể chia giai đoạn hoặc thuê dịch vụ linh hoạt. Nguồn nhân lực cũng là yếu tố quyết định, trong trường hợp chưa có đội ngũ nội bộ, nên thuê chuyên gia uy tín để đồng hành. Nếu đã có nhân lực bước đầu thì nên tiếp tục bồi dưỡng và học hỏi từ các mô hình thành công.

Ông Dũng cũng nhấn mạnh về hệ thống quy định, quy trình nội bộ phải được rà soát hoặc xây dựng lại để phù hợp với môi trường số, không nên có quá nhiều đặc thù. Cần đánh giá hạ tầng công nghệ thông tin hiện có để lựa chọn phương án đầu tư hoặc thuê ngoài hợp lý.

GS Nguyễn Văn Minh – Trường ĐH Sư phạm Hà Nội nhìn nhận khi trường ĐH làm chủ dữ liệu, công nghệ đào tạo số sẽ dẫn dắt quá trình đổi mới sáng tạo, chuyển giao công nghệ, đồng thời kết nối hiệu quả giữa người học với doanh nghiệp, thị trường và toàn xã hội. Về vai trò của các bên liên quan, GS Minh cho rằng Nhà nước sẽ điều phối thông tin kết nối giữa cơ sở nghiên cứu, cơ sở sản xuất và thị trường để tạo hệ sinh thái phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo quốc gia.

Thu Hương

Nguồn: https://daidoanket.vn/phat-trien-so-nen-tang-cho-giao-duc-dai-hoc-ben-vung.html